Chúng ta biết rằng Sao Hỏa đã từng có các khối nước trên bề mặt của nó; trên thực tế nước lỏng đã từng tồn tại trên hành tinh này hàng tỷ năm về trước. Nhưng lượng nước đó tồn tại cụ thể ở đâu và bao nhiêu vẫn còn đang tranh cãi.
Giờ đây, bằng cách sử dụng dữ liệu địa hình của Sao Hỏa và so sánh với Trái Đất, các nhà nghiên cứu đã có thể đưa ra bằng chứng xác thực rằng khoảng 3,5 tỷ năm trước, Hành tinh Đỏ có một đại dương trải dài hàng trăm nghìn km và sâu ít nhất 900 mét.
Theo Science Alert, Sao Hỏa là một hành tinh khô cằn bị cai trị bởi các cơn bão bụi toàn cầu. Đó cũng là một thế giới băng giá, nơi nhiệt độ ban đêm vào mùa đông giảm xuống âm 140 độ C ở các cực.
Điều tốt khi nghiên cứu Sao Hỏa là bạn không phải bắt đầu lại từ đầu: bạn có dữ liệu giá trị của hành tinh khác mà bạn có thể sử dụng - Trái Đất. Ví dụ, chúng ta biết các loại cấu trúc và kết cấu địa chất mà nước tạo ra với đá trên Trái Đất, vì vậy nếu chúng ta nhìn thấy cùng một dạng địa chất tương tự như vậy trên Sao Hỏa, chúng ta có thể suy ra rằng nước cũng có ở đó.
Tất nhiên, không phải mọi thứ chỉ đơn giản như vậy, nhưng nguyên tắc hướng dẫn tìm kiếm dấu hiệu của nước cổ đại trên Sao Hỏa có khá nhiều điểm tương đồng với Trái Đất, đó là tìm kiếm các cấu trúc hoặc đá mà chúng ta biết được tạo ra bởi nước. Trong trường hợp này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng phần mềm do Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ phát triển để lập bản đồ dữ liệu từ Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA) và Máy đo độ cao Laser Orbiter của Sao Hỏa. Họ đã phát hiện ra hơn 6.500 km gờ phù sa, và sau đó nhóm chúng thành 20 hệ thống, cho thấy rằng các rặng này rất có thể là tàn tích của các đường bờ biển cổ đại, như đồng bằng sông hoặc vành đai kênh ngầm.
Benjamin Cardenas, trợ lý giáo sư khoa học địa chất tại Penn State và là tác giả chính của nghiên cứu được công bố gần đây cho biết: "Điều ngay lập tức xuất hiện trong tâm trí là một trong những điểm quan trọng nhất ở đây là sự tồn tại của một đại dương với kích thước khổng lồ, điều đó có nghĩa là sẽ có tiềm năng cao hơn cho sự sống".
Ông nói: "Những tảng đá ở Aeolis Dorsa ghi lại một số thông tin hấp dẫn về đại dương cỏ đại. Nó rất năng động. Mực nước biển đã từng dâng lên đáng kể. Các tảng đá được lắng đọng dọc theo các lưu vực của nó với tốc độ nhanh. Đã có rất nhiều thay đổi xảy ra ở đây".
Những bản đồ này cung cấp bằng chứng cho một đại dương cỏ đại nằm ở phía bắc của Sao Hỏa. Các nhà nghiên cứu đã lập bản đồ vị trí, độ dày và độ cao của hệ thống sườn núi để hiểu rõ hơn về địa lý cổ của khu vực trước đây.
Về cơ bản, khu vực mà chúng ta gọi là Aeolis Dorsa từng là một đại dương lớn được nuôi dưỡng bởi một mạng lưới sông ngòi dày đặc. Kết quả cũng được hỗ trợ bởi một nghiên cứu riêng biệt đã ví các địa hình trên Sao Hỏa với các địa hình được tìm thấy bên dưới đáy biển của Vịnh Mexico. Các nhà nghiên cứu đã tạo ra một mô hình xói mòn lưu vực giống như Sao Hỏa, lưu ý rằng những gì chúng ta đang thấy trên Sao Hỏa rõ ràng là dấu hiệu của một hệ thống nước lớn.
"Địa tầng mà chúng tôi đang giải thích ở đây khá giống với địa tầng trên Trái Đất", Cardenas nói. "Đúng vậy, nghe có vẻ như đây sẽ là một tuyên bố lớn khi nói rằng chúng tôi đã phát hiện ra hồ sơ về các tuyến đường thủy lớn trên Sao Hỏa".
Trông quá khứ, Sao Hỏa từng là một nơi ấm áp, ẩm ướt, nơi nước lỏng chảy khắp bề mặt, lấp đầy các hồ, các kênh và hình thành các châu thổ. Sao Hỏa sau đó bị mất từ trường. Không có sự bảo vệ của từ trường, Mặt Trời đã tước đi bầu khí quyển của hành tinh. Không có bầu khí quyển, nước lỏng sau đó cũng dần biến mất.
Cardenas cũng nói thêm rằng hồ sơ trầm tích này không chỉ chứa thông tin về nước trên Sao Hỏa mà còn về khí hậu. Kết quả của nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hành tinh này đã trải qua mực nước biển dâng phù hợp với thời kỳ ấm và ẩm ướt kéo dài.
"Nó cũng cho chúng ta biết về khí hậu cổ đại và quá trình tiến hóa của nó. Dựa trên những phát hiện này, chúng tôi biết rằng đã phải có một thời kỳ khi nó đủ ấm và bầu khí quyển đủ dày để hỗ trợ lượng nước lỏng nhiều như vậy cùng một lúc".
Vì vậy, ngoài việc tìm kiếm điều gì đó về lịch sử cổ đại của Sao Hỏa, chúng ta cũng có những manh mối mới để tìm kiếm dấu hiệu của sự sống. Nếu sự sống trên Sao Hỏa đã từng tồn tại, và nếu bất kỳ dấu hiệu nào của nó vẫn tồn tại, đại dương này sẽ là một nơi rất tốt để bắt đầu tìm kiếm nó. Trên thực tế, Cardenas cho biết một số mũi nhọn mà Curiosity rover đang xem xét là một phần của hệ thống sông này.
Cardenas nói: "Mục tiêu chính của các sứ mệnh thám hiểm Mars Curiosity là tìm kiếm các dấu hiệu của sự sống. Nó luôn tìm kiếm nguồn nước, những dấu vết của sự sống có thể sinh sống được".
Tham khảo: Earthlymission; Nature; NASA