Chelsea tạo cho người ta cảm giác về một ứng cử viên sáng giá cho chức vô địch Ngoại Hạng Anh ngay sau khi The Blues trở thành quán quân Champions League.
Chiến thắng về mặt chiến thuật của Tuchel trước Pep Guardiola trong trận chung kết có rất nhiều ý nghĩa, đó là sự khởi đầu của một tập thể sẵn sàng và hoàn toàn đủ sức cạnh tranh chức vô địch Ngoại Hạng Anh.
Tuy nhiên, cũng không thiếu sự hoài nghi dành cho Chelsea của Tuchel. Nhiều chuyên gia đặt dấu hỏi về việc đội chủ sân Stamford Bridge dưới bàn tay dẫn dắt của nhà cầm quân người Đức liệu có thích hợp với các cuộc đua đường dài như Ngoại Hạng Anh, hay chỉ có thể chơi tốt ở các giải đấu cúp như Champions League?
Nhưng tại đấu trường cao nhất "xứ sở sương mù", Tuchel từng giúp Chelsea giành tới 38 điểm số chỉ sau 19 trận. Thành tích này khiến người ta thực sự tin đội bóng của chủ tịch Roman Abramovich có thể xếp trên Manchester City, MU hay Liverpool.
Cựu thuyền trưởng Paris Saint-Germain sử dụng 6 tháng đầu tiên tại London để xây dựng nền móng cho hệ thống chiến thuật của mình. Điều này khiến Chelsea trong tay Tuchel đôi khi trông có vẻ hơi cứng nhắc và không thể giành chiến thắng trước một vài câu lạc bộ ở giữa bảng xếp hạng.
Chelsea thất bại 2-5 trước West Bromwich Albion ở vòng đấu thứ 30 ngay tại sân nhà Stamford Bridge
Tới mùa hè, Tuchel tiếp tục bổ sung nhiều mảnh ghép Chelsea đang thiếu để tạo ra một tập thể có chiều sâu đội hình tốt, có thể thi triển nhiều mảng miếng chiến thuật đa dạng và chen chân vào top câu lạc bộ mạnh nhất Ngoại Hạng Anh.
Chỉ cần 5 trận đầu tiên của mùa giải 2021/22, The Blues thể hiện họ vừa tiến lên một đẳng cấp khác so với chính bản thân đội bóng này ở trận chung kết Champions League mùa trước.
Cách tiếp cận của Tuchel
Đầu tiên, cần xem lại việc Tuchel muốn gì từ Chelsea và cựu thuyền trưởng Borussia Dortmund thể hiện dấu ấn chiến thuật của mình như thế nào sau vài tuần được bổ nhiệm. Tuchel yêu cầu học trò của mình phải tích cực gây áp lực lên đối phương khi đang chơi trong sơ đồ 3-4-2-1 siêu nhỏ gọn.
Đội hình Chelsea thường xuyên được Tuchel sử dụng nhất ở Ngoại Hạng Anh 2020/21
"Nhỏ gọn" ở đây có nghĩa, vị chiến lược gia sinh năm 1973 đòi hỏi cầu thủ Chelsea phải liên tục thu hẹp khoảng trống giữa các tuyến khi có bóng. Bên cạnh đó, Chelsea dưới thời Tuchel luôn chơi với một hàng phòng ngự dâng cao cùng với hệ thống pressing chính xác để giảm thiểu tốc độ tấn công hoặc phản công của đối phương.
Tuchel cũng muốn Chelsea phải chơi nhanh, trực diện bằng việc chuyền bóng trực diện, chuyền bóng ra sau lưng tiền vệ hoặc hậu vệ đối phương theo chiều dọc sân mỗi khi có cơ hội. Ở khía cạnh này, Tuchel khiến người ta liên tưởng tới Jurgen Klopp nhiều hơn Pep.
Ngoài ra, Chelsea dưới thời Tuchel đôi khi cũng đột ngột thực hiện một đường chuyền chéo sân để chuyển hướng tấn công và khiến phá vỡ kết cấu đội hình đối thủ cũng như khiến nó bị xô lệch.
Sơ đồ 3-4-2-1 giúp ích rất nhiều cho cả 2 lối tấn công kể trên của Chelsea. Tuchel không sử dụng 2 tiền đạo cánh theo kiểu bám biên. Thay vào đó, số 2 trong sơ đồ 3-4-2-1 nghĩa là 2 cầu thủ chơi gần trung phong cắm ở khu vực trung lộ. Tuchel dùng người như vậy bởi 2 cầu thủ này có thể cung cấp các đường chuyền trực diện theo chiều dọc sân cho Chelsea.
Cộng thêm với việc 2 hậu vệ biên dâng cao giúp đội hình The Blues có cả chiều sâu lẫn chiều rộng, giúp Chelsea rất khó bị bắt bài khi tấn công và luôn ở trong tư thế sẵn sàng để tung ra một đường chuyền chéo sân.
Tuy nhiên, Chelsea chỉ thực sự thành công khi đang kiểm soát bóng hoặc pressing với cường độ cao. Nhưng The Blues đang tiến bộ hơn nhiều ở mùa năm nay.
Sách lược của Tuchel khi đối phó với các đối thủ mạnh
Ví dụ tiêu biểu nhất về sự tiến bộ của Chelsea ở mùa này xuất hiện trong trận đấu duy nhất họ không thắng (Liverpool 1-1 Chelsea). Tuchel sử dụng chiến thuật giúp đội chủ sân Stamford Bridge lên ngôi vô địch Champions League.
Highlights Liverpool 1-1 Chelsea
Chelsea chơi lùi sâu về phần sân nhà, hạn chế tối đa mọi khoảng trống ở khu vực 1/3 sân cuối cùng của họ và khiến Liverpool không thể dâng cao đội hình. Việc Reece James phải nhận thẻ đỏ thực chất không làm ảnh hưởng quá nhiều về mặt chiến thuật của đội khách.
Tỷ lệ kiểm soát bóng của Chelsea chỉ dừng lại ở mức 37% trước khi đội bóng áo xanh bị đặt vào tình thế 10 người đấu 11 người. Cách tiếp cận trận đấu theo kiểu thận trọng này được Tuchel sử dụng lần đầu khi ông còn dẫn dắt PSG.
Nó giúp "Gã nhà giàu" nước Pháp chơi phòng ngự chặt, phản công nhanh một cách hiệu quả với bộ ba siêu sao trên hàng công (Angel Di Maria, Kylian Mbappe và Neymar).
Chelsea cũng chơi như vậy với sơ đồ 3-5-2 khi gặp Real Madrid ở vòng bán kết Champions League mùa trước và ở hiệp 2 trong chiến thắng 3-0 trước Spurs (sau khi N'Golo Kante vào sân thay Mason Mount ở phút 46).
Đặc biệt là trong thắng lợi trước Tottenham, sự điều chỉnh của Tuchel giúp Chelsea giảm bớt áp lực tấn công của "Gà trống" và ghi được 3 bàn thắng do công của Thiago Silva ở phút 49, Kante ở phút 57, Antonio Rudiger ở phút 90 1.
3-4-2-1 (sơ đồ của Chelsea ở thời điểm hiện tại) là sơ đồ được Tuchel sử dụng nhiều nhất cho PSG tại Ligue 1 2018/19 (8 trận)
Sơ đồ 3-5-2 giúp Chelsea cầm hòa Real 1-1 ngay tại sân Alfredo Di Stefano
Chelsea chuyển từ 3-4-2-1 về 3-5-2 với việc Kante lùi xuống vị trí tiền vệ trung tâm sau khi vào thay Mount - cầu thủ đang chơi ngay sau lưng Romelu Lukaku
Tất nhiên, lối đá này của Chelsea chỉ phù hợp với các trận đấu lớn. "Chủ đề chính" ở mùa 2021/22 của The Blues vẫn là gia tăng số lượng đường chuyền trực diện theo chiều dọc sân và gia tăng sự cơ động của 2 hậu vệ cánh.
Vai trò của cặp hậu vệ biên khi Chelsea chơi tấn công nhanh
Khi các cầu thủ đều quen với cấu trúc đội hình này, Tuchel giờ đây có thể xoay chuyển tình thế của trận đấu bằng lối chơi tấn công hấp dẫn.
Trong chiến thắng ở loạt đá luân lưu trước Aston Villa tại vòng 3 cúp Liên đoàn Anh, Tuchel tỏ ra bực tức và khó chịu vì Ben Chilwell không thể thực hiện đường chuyền bổng chính xác ra sau lưng hàng phòng ngự đội khách.
Phản ứng của Tuchel có phần hơi thái quá bởi kiểu chuyền bóng này có độ khó cực cao, đặc biệt với một cầu thủ không thường xuyên đá chính, không có cảm giác bóng thật sự tốt như Chilwell. Nhưng điều đó cho thấy việc Tuchel luôn yêu cầu sự chuẩn mực về mặt chiến thuật.
Tuchel mắng Chilwell ngay trên sân
Nhà cầm quân 48 tuổi muốn Chelsea chơi thứ bóng đá cực nhanh với nhiều đường chuyền trực diện theo chiều dọc sân. Nhu cầu này của Tuchel tăng cao gấp nhiều lần sau khi The Blues mua được Lukaku từ Inter Milan bởi tiền đạo người Bỉ có thể thực hiện nhiều pha chạy chỗ xuất sắc.
Việc Tuchel giận dữ với Chilwell còn thể hiện ông muốn 2 hậu vệ biên phải tích cực đóng góp vào khâu tấn công của toàn đội. Bằng chứng là việc Marcos Alonso và Reece James đang có 2 bàn thắng cùng 4 đường kiến tạo.
Ngôi sao người Anh chơi cực kỳ nổi bật trong chiến thắng 2-0 trước Arsenal tại vòng 2 Ngoại Hạng Anh. Các pha chồng biên có sự tham gia của James liên tục làm khổ hàng thủ của đội chủ sân Emirates. Hậu vệ 21 tuổi kiến tạo cho Lukaku mở tỷ số ở phút 15 và sút tung lưới Bernd Leno ở phút 35.
Khả năng xoay chuyển thế cờ
Cuối cùng, Tuchel đang thể hiện khả năng làm chủ cuộc chơi thiên tài của mình. Trong chiến thắng 0-3 trước Spurs, ông tăng thêm 1 quân số ở hàng tiền vệ của Chelsea bằng việc tung Kante vào thay Mount ngay sau khi hiệp 2 bắt đầu. Kết quả, tuyến giữa của HLV Nuno Santo trở nên lép vế và bất lực trước hàng tiền vệ của The Blues.
Tuyến giữa của Chelsea cũng khiến Giovani Lo Celso và Harry Kane - 2 cầu thủ đang chơi tốt bị "tắt điện". Một ví dụ nữa về khả năng đưa ra quyết định của Tuchel xuất hiện ở thắng lợi 3-0 trước Villa tại vòng 4 Ngoại Hạng Anh.
Sau khi nhận thấy Saul Niguez chơi dở tệ và liên tục mắc sai lầm trong hiệp 1, Tuchel rút tân binh mang áo số 17 ra khỏi sân và thay bằng Jorginho. Sự thay đổi này khiến những pha phản công của đối thủ trở nên bớt nguy hiểm. Ngoài ra, Chelsea cũng có thêm 2 bàn thắng ở phút 46 do công của Mateo Kovacic và ở phút 90 3 do công của Lukaku.
Tuchel luôn xuất sắc trong việc đưa ra các quyết định có thể thay đổi cục diện của cả một trận đấu, kết hợp với cách nhập cuộc đầy cẩn trọng trong các trận đấu lớn, những đường chuyền xuyên tuyến và sự nguy hiểm của 2 hậu vệ biên.
Chelsea giờ đây đang có sự biến hóa, có chiều sâu và quan trọng nhất, có một HLV giỏi để giúp họ trở nên mạnh hơn qua từng trận đấu.