Còn nhớ cách đây gần 3 năm khi ghé sang nhà người anh họ mượn một ống kính có tiêu cự 28mm để trải nghiệm cùng chiếc Leica M3, tôi đã hoàn toàn bị thuyết phục bởi nó. Suốt buổi cơm tối sau ngày đi chụp ấy, hình ảnh chiếc ống kính đó liên tục lảng vảng trong tâm trí tôi, nhưng mỗi lần nghĩ đến giá tiền tôi lại chỉ muốn bật ngửa vì nó còn mắc hơn cả chiếc M3 mà mình đang sở hữu: hơn 70 triệu, và đó là chiếc Summaron 28mm F5.6!
Ý nghĩ tậu một ống kính như vậy đến thời điểm hiện tại trong tôi vẫn còn, nhưng giá tiền vẫn là một kẻ thù ghê gớm ngăn chặn tôi đến với nó. Và rồi tình cờ khi một ngày TTArtisan, một hãng làm ống kính có tuổi đời non trẻ đến từ Thẩm Quyến, vừa cho ra mắt ống kính với thiết kế tương tự, tôi đã tìm mượn để trải nghiệm xem phiên bản "copy" này chất lượng ra sao với mức giá chỉ từ 8.300.000 VNĐ.
Mở hộp và soi thiết kế
Hộp được đóng gói đơn giản, phía trên ghi rõ tên sản phẩm.
Bên trong lại là một chiếc hộp khác, ở đây bạn có thể thấy được mặt cắt của thiết kế thấu kính bên trong. Nhìn chung là rất ấn tượng.
Cảm giác như đang mở một hộp đồng hồ hay trang sức quý giá vậy, nếu nhìn kỹ phía nắp trên bạn sẽ thấy những giấy tờ liên quan đến sản phẩm còn phía dưới là ống kính, hood và vít vặn.
Trọn bộ sản phẩm khi bạn mua về. Lý do ống kính này được kèm theo vít vặn là vì sản phẩm dùng một thời gian có thể sẽ bị sai khoảng lấy nét, do đó nhà sản xuất đã kèm theo bộ vít kèm giấy để đo (bên trái ngoài cùng) để người dùng có thể tự thực hiện ở nhà mà không cần mang ra tiệm.
Bộ sản phẩm tôi mượn thuộc phiên bản giới hạn, đó là lý do vì sao nó khác hoàn toàn với màu đen và màu bạc mà các bạn thường thấy. TTArtisan mới đây đã sản xuất thêm phiên bản màu giới hạn (limited) là Titanium và Gold, với mức giá cao hơn phiên bản thường 3,6 triệu đồng (11.990.000 đồng so với 8.300.000 đồng của bản màu thường)
Mỗi màu chỉ giới hạn 500 chiếc và được khắc số rất đẹp.
Nắp trước và sau của ống kính cũng được phủ màu để đồng bộ.
Thiết kế siêu nhỏ gọn và có thể nói là giống y hệt phiên bản Summaron 28mm F5.6 của Leica. Cần lưu ý rằng chất liệu của ống kính đều là đồng thau, TTArtisan thực chất chỉ sơn phủ lên để tạo sự mới lạ. Điều này cũng dễ hiểu vì nếu đúc nguyên khối Titanium hay Gold thì chắc chắn giá thành sẽ không hề rẻ.
Tổng quan về độ hoàn thiện của ống kính này đạt mức gần như hoàn hảo, tuy nhiên nếu nhìn thật kỹ thì một vài chỗ sơn ở các chữ số vẫn hơi lem nhem. Tất nhiên đây là điều bạn có thể chấp nhận được với sản phẩm có mức giá rẻ, và ngoài ra nó cũng không hề ảnh hưởng tới trải nghiệm hàng ngày.
So với ống kính "chính chủ" Leica thì hàng của nhà TTArtisan chỉ có 6 lá khẩu (so với 8 lá của Leica) và nhẹ hơn (151g so với 165g của Leica).
Điểm tôi đặc biệt bất ngờ là màu Titanium của ống kính này lại làm khá giống màu thép không gỉ của body Leica M Edition 60 nên khi lắp vào tình cờ tạo thành 1 combo rất hoàn hảo để chụp phố. Nếu lắp với màu bạc thì chắc chắn sẽ không đẹp đến như vậy.
Dù gắn hood vào nhưng trông tổng thể chiếc ống kính này vẫn rất gọn gàng.
Sử dụng - Chất lượng hình ảnh
Một điểm cộng nữa là núm lấy nét rất dễ thao tác, độ rơ của vòng focus rất mượt. Chỗ vòng khẩu cũng làm 2 gờ đối xứng nhau để bạn có thể xoay rất tiện. Thiết kế này giống với của Leica nên không có gì phải phàn nàn.
Thang đo nét ở đây, dành cho người chơi hệ lấy nét hyperfocal distance.
Cá nhân tôi quen sử dụng kiểu lấy nét này thay vì nhìn vào ống ngắm để căn nét, bởi nó đỡ tốn thời gian hơn và bạn làm chủ được lúc nào chủ thể nằm trong vùng nét. Chỉ cần để máy ở ngang hông hoặc không cần ngắm vào viewfinder, bạn vẫn có thể chụp được ảnh mà không bị chủ thể dè chừng hay khó chịu, chưa kể là có thể bắt được các khoảnh khắc nhanh, bất ngờ.
Về chất lượng ảnh, ngay từ đầu khi cắm vào máy để trải nghiệm tôi đã tự trấn an bản thân rằng nó sẽ khó có thể bằng được với Leica "chính chủ". Tuy nhiên khi về nhà cắm thẻ vào máy tính và xem lại ảnh, tôi khá bất ngờ với những gì mà nó mang lại.
TTArtisan 28mm F5.6 cho độ nét tốt khi khép xuống F8, khả năng tái tạo màu rất ổn, viền tối 4 góc xuất hiện nhưng không quá rõ, có quang sai khi chụp ngược sáng. Nhìn chung, tông màu của chiếc lens này có hướng gì đó hơi cũ kĩ, và rất hợp với những người dùng thích kiểu này, gắn vào các đời máy từ Leica M240 trở về trước lại càng rất hợp.
Crop lại từ ảnh trên: có thể thấy quang sai xuất hiện càng nhiều ở khu vực gần rìa ảnh. Tất nhiên nếu xem toàn cảnh thì bức ảnh ban đầu có chất lượng vẫn rất ổn
Lưu ý một điều rằng ống kính này có khả năng khử flare khá kém, nếu đứng ngược nắng hoặc có ánh nắng chiếu ngược vào ống kính thì bạn dễ bắt gặp các hiện tượng halo (tạo hiệu ứng như bị phủ 1 lớp sương mờ) dù có đang gắn hood.
Tuy nhiên, với những người dùng thích chụp trắng đen hoặc chụp chân dung ngược sáng cần có độ mềm mại ảo ảo, moody, hay đơn giản là muốn có flare trong ảnh… thì ống kính này lại phù hợp hơn vì chiếc Leica Summaron lại có khả năng triệt tiêu flare khá mạnh.
Về Bokeh: Khoan, dừng lại 1 giây! Một ống kính có khẩu lớn nhất là f/5.6 cùng tiêu cự rộng mà bạn lại muốn có bokeh? Bỏ qua phần này đi nhé! Bên cạnh đó, điểm trừ mà bạn phải chấp nhận, kể cả khi dùng ống của Leica là khẩu bé, tức sẽ bị hạn chế khi chụp ở điều kiện thiếu sáng. Tuy nhiên, nếu kiểm soát tốt phần ánh sáng xung quanh, chất ảnh từ ống kính này vẫn ra tốt lắm đấy!
Một vài ảnh tôi chụp được từ ống kính này:
Cuối cùng, tôi đặc biệt thích chiếc lens này khi chụp ở trắng đen, vì nó tạo được tone hơi cũ như kiểu bạn đang chụp film, nó không quá nét căng và tạo cảm xúc hơn.
Lưu ý: Thường khi mua mới bạn không cần phải calibrate, nhưng khi mua hàng dùng rồi (hoặc nếu là người cẩn thận), bạn vẫn có thể test và căn chỉnh lại nếu cần. Nhìn chung với một ống kính khẩu bé từ f5.6 trở đi và với mục đích đi chụp phố như tôi thì việc căn chỉnh độ chính xác theo từng milimet hay centimet cũng không thật sự cần thiết lắm, nó chỉ cần khi chụp chân dung, mà điều đó thì hãy để ống kính tiêu cự chân dung đảm trách.
Trong trường hợp bạn muốn biết calibrate lại ống kính này thế nào, thì dưới đây là cách:
Dùng tờ giấy căn nét được kèm theo trong hộp và khuyến khích lắp ống kính vào máy ảnh có chế độ liveview cho dễ căn chỉnh.
Đặt tờ giấy xuống mặt phẳng, đứng cách xa 2 mét và canh máy ở góc nghiêng 30 độ, lấy nét xuống vòng tròn ở giữa.
Nếu nét bị lệch nhiều ra phía sau, hãy dùng vít nới lỏng 3 con ốc mặt đáy ống kính và xoay theo chiều ngược kim đồng hồ khoảng 5mm. Ngược lại, nếu lệch về phía trước, bạn xoay theo chiều kim đồng hồ khoảng 5mm. Làm lại thao tác căn nét này từ 2 đến 3 lần để cho kết quả tốt nhất.
Một cách khác nữa để kiểm tra xem ống kính này có lấy nét khoảng cách đúng hay không chính là… nhờ một người bạn đứng cạnh cầm một chiếc máy khác và lấy cùng một điểm nét tương tự. Nếu cả 2 thang đo trên ống kính đều trả về đúng số mét giống nhau thì bạn có thể an tâm, còn nếu 1 bên báo 2m mà 1 bên lại 2.2m chẳng hạn thì nên căn ống kính lại là điều cần làm nhé.
Kết luận
Đã một thời gian dài tôi từng muốn mình có một chiếc ống kính Summaron 28mm F5.6 của Leica, nhưng hai thứ ngăn tôi lại ở giữa cuộc hành trình này chính là giá tiền và mật độ sử dụng. Nói rõ hơn, dù là người rất thích chụp ống kính góc rộng (khoảng 24mm đến 28mm) cho ảnh phố nhưng thời gian rỗi không đủ nhiều cộng với hầu bao không thật sự dư dả đã khiến tôi nhiều lần chùn bước, nghĩ rằng nó không đáng để đầu tư xét ở góc độ cá nhân mình.
Với TTArtisan, họ đã mang đến một giải pháp dễ thở hơn rất nhiều. Chỉ việc bỏ ra 1/10 giá tiền so với Leica, lại có được các phiên bản màu độc đáo, tôi dễ dàng trải nghiệm khi cần mà không cần phải quá chắt chiu nữa. Tất nhiên, cần phải khẳng định rằng chất lượng mà TTArtisan mang lại không thể so sánh ngang ngửa với Leica, nhưng với những ai không quá quan trọng độ nét, độ chi tiết, cắt cúp từng pixel… thì đây rõ ràng là một lựa chọn đáng để suy nghĩ và đầu tư trải nghiệm.
Còn với tôi ở thời điểm hiện tại, TTArtisan 28mm F5.6 đã mang lại cho tôi cảm giác rất riêng mỗi khi bước ra phố chụp ảnh, cảm giác mà tôi đã từng có cách đây 3 năm khi mượn chiếc Summaron của người anh họ. Liệu nó có thể theo tôi một thời gian dài hay sẽ là bước đệm để lên Leica Summaron hay không, câu trả lời hãy để thời gian và cảm xúc lên tiếng.
Cảm ơn Sông Hồng Camera đã hỗ trợ cho chúng tôi mượn trải nghiệm sản phẩm.