Sitcom là thể loại phim đã du nhập vào Việt Nam một thời gian khá dài và ngay lập tức chiếm được thiện cảm của khán giả. Những bộ phim gây sốt một thời và từng khiến bao nhiêu gia đình ngay ngắn ngồi trước màn hình TV như Nhật ký vàng anh, Cô gái xấu xí hẳn vẫn chưa ra khỏi tâm trí của khán giả.
Tuy nhiên, theo thời gian, dòng phim này ở Việt Nam đang dần đi theo hướng bão hoà và mất dần đối tượng khán giả của mình. Một vài bộ phim ra mắt ở thời điểm tương đối gần đây như 5s Online, Tiệm bánh hoàng tử bé có gây được vài tiếng vang nhất định nhưng nhìn chung đều đi vào lối kể chuyện sáo mòn và nhàm chán. Để tìm hiểu rõ ràng về hiện trạng này của Sitcom Việt, có lẽ chúng ta nên nhìn lại những thành công đầu tiên của những bộ phim đi trước để học hỏi, cũng như xác định hạn chế mà hiện tại cần phải vượt qua.
1. Cô gái xấu xí
Cô gái xấu xí là một bộ phim có bản quyền mua lại của series gốc đến từ Bồ Đào Nha. Với sự nổi tiếng và tầm ảnh hưởng trong nước, Petty Lori đã vượt ra khỏi biên giới Bồ Đào Nha và có thêm hàng loạt các phiên bản khác của mình ở nhiều nước trên thế giới. Ở Việt Nam, bộ phim cũng có được sự ưu ái đặc biệt của khán giả. Biết bao những bà mẹ và các bạn trẻ nữ giới đã đồng cảm và dõi theo hành trình lột xác của cô gái mọt sách Huyền Diệu từ một cô nàng xuề xoà, hậu đậu và xấu xí trở thành một quý cô thành đạt và hấp dẫn. Lối diễn xuất tự nhiên của dàn diễn viên, cùng câu chuyện gần gũi và giàu tính nhân văn đã giúp Cô gái xấu xí duy trì sức hút cho đến tập cuối cùng.
Huyền Diệu trong Cô gái xấu xí
2. Nhật ký Vàng Anh
Nếu Cô gái xấu xí là một đại diện phim Sitcom đến từ miền nam thì với Nhật ký Vàng Anh khán giả cũng có được một serie có bối cảnh và phản ánh được lát cắt đời sống học đường ở miền bắc. Bộ phim xoay quanh nhóm bạn cấp 3 vui tươi và thơ mộng qua giọng kể nhật ký của cô gái tên là Vàng Anh. Qua đó, khán giả có thể thấy được những suy nghĩ, sở thích của các cô cậu học trò tuổi mới lớn và phần nào hiểu hơn về họ. Dù là series mua bản quyền nước ngoài nhưng nội dung của Nhật ký Vàng Anh thì hoàn toàn thuần Việt. Rất nhiều các chi tiết trong phim như kiểu tóc, quà vặt, những câu nói hóm hỉnh đã trở thành "hot trend" ở ngoài đời và được đông đảo khán giả học theo.
Hẳn là không ít khán giả từng để những kiểu tóc này của nhân vật trên phim
Hay quả đầu "chôm chôm" nổi tiếng không kém thời bấy giờ của Mạnh Quân
Trên đây chỉ là 2 ví dụ đặc biệt nổi bật về thời kỳ đỉnh cao nhất của phim Sitcom Việt. Có thể thấy rõ rằng cả 2 bộ phim đều là những tác phẩm mua bản quyền thương hiệu của nước ngoài và được Việt hoá khéo léo sao cho khán giả vừa cảm nhận được sự thích thú mới lạ, vừa cảm nhận được sự chân thực, gần gũi mà bộ phim đem lại.
Ngoài ra, các tình tiết trong phim luôn rất nhanh và gọn, vừa đủ để gói gọn trong một tập phim dài hơn 15 phút mà vẫn tạo được điểm nhấn. Một tập Sitcom chỉ bao gồm khoảng 2 hoặc 3 tình huống, thắt mở nút rõ ràng và giải quyết gọn ghẽ ngay trong tập hôm đó. Tuy nhiên, với series Cô gái xấu xí và một số tập của Nhật ký Vàng Anh, các tình huống kéo dài từ tập này sang tập khác và đòi hỏi khán giả phải xem được tập trước mới nắm bắt được nội dung phim.
Điểm này nếu so với các phim sitcom nước ngoài thì khá khác biệt. Điều đặc trưng của sitcom và khiến nó khác biệt với dạng phim khác là nó luôn cô đọng tối đa nội dung của từng tập. Để làm được điều này thì bối cảnh và ý tưởng của phim phải thật "độc" và "chất" để có đất khai thác.
Giả dụ, series Jerry Seinfeld (được chọn trong top 5 phim truyền hình của RT) thì lấy đề tài là cuộc sống ở New York. Friends thì luôn xoay quanh nhóm 6 người bạn. Big Bang Theory nói về 4 anh chàng mọt sách trong bối cảnh một phòng thí nhiệm khoa học. Việc để cho nội dung phim trải dài qua các tập sẽ khiến phim sitcom trở thành phim truyền hình phiên bản mini và làm mất chất đặc trưng của dạng phim này.
Quay lại với các bộ phim hiện tại. Thực ra, các phim sitcom ngày nay giống chất sitcom hơn, nội dung gọn ghẽ, bối cảnh hẹp, tận dụng lối thoại hài hước và nhân vật thì có phần tượng trưng và cường điệu.
Những sitcom như Sắc màu phái đẹp hay Cư dân thông thái hiện nay làm được việc đó. Nhưng việc khiến cho những phim này kém sức hút là do thiếu sự sáng tạo trong ý tưởng và câu thoại kém duyên. Bởi vì điều quan trọng nhất của sitcom không phải là tình tiết nội dung xét trên đường dài mà là sự duyên dáng và sáng tạo trong từng tập phim.
Bởi vậy, nếu muốn phim sitcom Việt trở lại trạng thái huy hoàng như xưa thì cần phải kết hợp được điểm mạnh của các phim cũ là đề tài giản dị, gần gũi và ưu điểm của các phim hiện tại, đó là tinh gọn và cô đọng hơn.