Sinh vật nặng 50 g, phát ra âm thanh vượt xa động cơ phản lực: Bí mật nằm ở đâu?

Sinh vật bé nhỏ này chính là loài tôm gõ mõ Alpheus bellulus. Loài tôm này sinh sống ở vùng biển Ấn Độ Dương – Tây Thái Bình Dương.

Tôm gõ mõ Alpheus bellulus hay còn gọi là tôm súng lục, là một trong những sinh vật ồn ào nhất đại dương. Bởi dù có kích thước nhỏ bé nhưng loài tôm này có thể tạo ra âm thanh rất lớn khiến con mồi bị choáng váng.

Trên thực tế, cá nhà táng là loài vật có thể phát ra âm thanh lớn nhất khi có thể lên tới 230 decibels (dB). Tuy nhiên, nếu so về tỷ lệ kích thước thì sinh vật ồn ào nhất trên hành tinh có lẽ phải thuộc về loài tôm gõ mõ Alpheus bellulus. 

Theo các chuyên gia, loài tôm này chỉ dài khoảng 4 – 5 cm, nặng 50 g, nhưng chúng có thể phát ra tiếng kêu lên tới 200 dB. Âm thanh này lớn hơn cả tiếng nổ của động cơ phản lực, hoặc tiếng súng. May mắn là loài động vật giáp xác này sống ở dưới biển vì tai người chỉ có thể chịu được âm thanh tối đa là 120 – 130 dB.

Vì sao loại tôm bé nhỏ này lại có được khả năng vượt trội như thế?

Vũ khí bí mật của tôm gõ mõ

Theo các nhà nghiên cứu, bí mật của loài tôm gõ mõ này hóa ra nằm ở chiếc càng lớn, "vũ khí" dài quá nửa chiều dài cơ thể của chúng.

Tôm Alpheus bellulus sở hữu cặp càng bất đối xứng. Chính chiếc càng lớn vượt trội so với cái còn lại đã trở thành "vũ khí" giúp loài vật này tạo ra âm thanh cực lớn để săn mồi. Cụ thể, bằng cách khép càng ở tốc độ cực nhanh, chiếc càng lớn này sẽ tạo ra bong bóng khí di chuyển về phía trước với tốc độ khoảng 100 km/h, cùng một tiếng nổ lớn. 

Các chuyên gia chỉ ra rằng, loại sóng xung kích do loài vật này tạo ra có thể làm choáng váng những con tôm, cá nhỏ trong phạm vi 2 m.

Khi tụ tập thành một bầy lớn, các loài tôm gõ mõ có thể gây ra nhiễu loạn sóng âm và làm cản trở các thiết bị giao tiếp ngầm.

Theo các chuyên gia, khi hai con tôm gõ mõ đối đầu với nhau, chúng sẽ bất ngờ khép chặt chiếc càng lớn hướng về phía đối thủ, và tạo ra tia nước cực mạnh với tốc độ lên tới 30 m/giây.

Lực từ cú bắn này dù hiếm khi gây tử vong nhưng lại có thể khiến cho con tôm bại trận bị đứt càng, hoặc phải chịu thương tích trầm trọng. Đây là kết quả từ luồng sóng xung kích phát ra từ cú khép càng của tôm gõ mõ.

Nhà khoa học Phoevos Koukouvinis tại ĐH London (Anh) và các cộng sự đã tiến hành mô phỏng về những gì xảy ra sau khi tôm gõ mõ khép càng với nhiều tốc độ khác nhau. Kết quả, các chuyên gia phát hiện ra rằng, sau khi càng tôm đóng chặt, ma sát ở giữa tia nước sẽ phun nhanh và khiến vũng nước ở xung quanh tạo ra một vòi xoáy.

Khi vòi xoáy này bắt đầu xoay tròn ở mức đủ nhanh sẽ tạo ra khoảng trống ở chính giữa. Cuối cùng, khi khoảng trống sụp đổ thì sẽ giải phóng sóng xung kích rất mạnh. Các chuyên gia ngạc nhiên khi quá trình này chỉ xảy ra trong vòng chưa đầy một nửa mili giây.

Vì chỉ dài khoảng 5 cm, nên "vũ khí" của tôm gõ mõ chỉ nhắm vào những động vật có kích thước nhỏ tương tự. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Nancy Knowlton ở Viện Smithsonian tại  Washington (Mỹ) lại đưa ra khuyến cáo rằng, không nên cho tay vào trong bể nuôi tôm gõ mõ.

Nhà nghiên cứu Nancy Knowlton nhận định: "Bạn sẽ không cảm thấy bất cứ điều gì nếu chỉ lặn ở gần một rạn san hô. Nhưng nếu bạn đặt tay trước càng tôm gõ mõ thì bạn sẽ cảm thấy rất đau khi bị tấn công bằng sóng xung kích".

Năm 2020, các nhà khoa học tại Viện Hải dương học Woods Hole (Mỹ) đã tiến hành thí nghiệm về tiếng ồn của tôm gõ mõ trong đại dương ở các nhiệt độ nước khác nhau. 

Kết quả, các chuyên gia kết luận rằng, khi nhiệt độ đại dương tăng lên cùng với sự ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tôm gõ mõ sẽ phát ra âm thanh thường xuyên hơn và to hơn trước. Đây cũng là phản ứng của chúng với những thay đổi của môi trường. Điều này cũng sẽ làm cho đại dương trở nên "ồn ào" hơn.

Bài viết tham khảo nguồn: Australian Geographic, Arstechnica, Newscientist