Phan Anh Esheep: Food blogger là nghề "ngồi mát ăn bát vàng" – Đúng! Nếu anh, chị food blogger đó vừa bán quạt, vừa làm nghề sơn bát…

Nhắc đến các food-blogger tại Việt Nam, cái tên mà nhiều người nhớ đầu tiên chính là Phan Anh Esheep. Xuất thân là hoạ sĩ, nhưng bằng một sự tình cờ, Phan Anh đã có dịp lấn sân sang làm một food-blogger. Mở đầu bằng những recipe bánh ngọt đi kèm những bộ ảnh xinh xắn, chị Phan Anh đã đem đến một luồng gió mới với những ai yêu ẩm thực bằng chính sự tỉ mỉ, tinh tế cũng như niềm đam mê hiện rõ qua từng sản phẩm của mình. Bước vào sân chơi ẩm thực chuyên nghiệp, Phan Anh gặt được không ít thành quả nổi bật khi trở thành Quán quân cuộc thi "Global Taste of Korea - 2015" tại Việt Nam, đại diện Việt Nam tham dự vòng thi toàn cầu và lọt vào Top 5 đầu bếp xuất sắc nhất thế giới của cuộc thi này tại Seoul. Năm 2017, Phan Anh dành Top 1 "Người có sức ảnh hưởng lớn nhất trong lĩnh vực ẩm thực" của giải thưởng châu Á "Influencer Asia, 2017".

Nhưng, có lẽ nhắc tới Phan Anh, người ta sẽ nhớ ngay tới fanpage Esheep Kitchen - "lãnh địa" chị chăm chút và dày công xây dựng với hơn 324.000 người nhấn like & hơn 327.000 người theo dõi cho tới thời điểm hiện tại cũng như group Yêu Bếp (Esheep Kitchen Family) - cộng đồng ẩm thực và phong cách sống nay đã vượt mốc 1.4 triệu thành viên. Từ khởi nguồn "yêu bếp" là một sở thích, đam mê cá nhân, tới xây dựng Yêu Bếp là một cộng đồng mê đắm ẩm thực, food blogger ấy đã trải từng viên gạch, nhặt từng viên sỏi ra sao?

Theo chị, thế nào là một món ăn ngon? Khẩu vị mỗi người là khác nhau, nên nếu để tìm công thức chung về sự NGON cho tất cả mọi người là điều không thể?

Trước tiên phải thật sự hiểu được thế nào là NGON. Cách bạn định nghĩa thế nào là vị ngon với bản thân bạn sẽ giúp bạn đánh giá đâu là một món ăn ngon. Vị ngon là một trải nghiệm tích cực của vị giác kết hợp với các giác quan khác của con người khi nếm thử và tận hưởng món ăn, đồ uống. Vì vậy, trải nghiệm nào khiến bạn hạnh phúc, vui vẻ, thích thú, tích cực hoặc đáng ghi nhớ, thì với bạn, nó là ngon.

Một món ăn cực kì đơn sơ dân dã hay cực kì đẳng cấp, cầu kì, sang trọng đều có thể ngon hoặc không ngon. Một món chẳng có lợi gì cho sức khoẻ, đôi lúc lại ngon hơn món giàu dinh dưỡng. Một món với người này là ngon tuyệt vời nhưng người khác lại chán kinh. Vì vậy, một món ăn sẽ được đánh giá là ngon khi nó đáp ứng được nhu cầu trải nghiệm tích cực của người ăn. Hiểu được điều này, thì ta có thể làm ra hoặc đánh giá một món ăn ngon: bằng cách lựa chọn nguyên liệu tươi ngon nhất, hài hoà, bằng những kĩ thuật chế biến phù hợp nhất. Hoặc biết cách khiến nó trở nên rung động bằng mùi hương, bằng màu sắc, bằng trải nghiệm các giác quan bổ sung. Và bằng một thứ mà nhiều người luôn tìm kiếm, hoặc ai cũng có: đó là trải nghiệm của kí ức, trải nghiệm của những "lần đầu tiên tích cực".

Ví dụ như một món ăn thơ bé gắn với việc cái bụng đói được vỗ về sau giờ học dài, là món mà người bạn yêu thương làm cho bạn, món gắn với một vùng đất mới mà bạn khám phá. Những trải nghiệm ẩm thực sẽ khiến trường vị giác, trường giác quan của bạn được mở rộng và sâu sắc hơn.

Đó chính là cách mà các chuyên gia ẩm thực cần phân tích để đưa ra những công thức, giải pháp phù hợp cho việc đánh giá hay tạo ta một món ăn ngon.

Vì vậy, chắc chắn không thể có công thức chung cho một món ăn thế nào là NGON, cũng như không thể có một món ăn khiến tất cả mọi người đều thấy ngon. Nhưng hoàn toàn có công thức và kiến thức để hiểu được thế nào là Vị Ngon, là Một Món Ăn Ngon.

Ẩm thực thể hiện phong cách sống của các nền văn hóa như thế nào?

Ẩm thực chính là tấm gương phản chiếu phong cách sống, tư duy lề thói của mỗi địa phương. Nó vừa giống, vừa khác các lĩnh vực nghệ thuật khác. Người ta có thể đặt tâm tư, tình cảm, niềm tự hào địa phương vào ẩm thực hệt như vào văn học, hội hoạ, âm nhạc, kịch nghệ.

Và còn thú vị hơn nữa, là ẩm thực có một sân khấu còn rộng lớn hơn, linh hoạt hơn, có sự lưu giữ và truyền lại giữa các thế hệ một cách độc đáo hơn. Vì vậy, sức sống của ẩm thực vô cùng mãnh liệt. Vừa thể hiện phong cách sống của từng cá nhân, lại vừa phản chiếu nền tảng văn hoá của cộng đồng mà nó tồn tại. Người nghệ sĩ của bộ môn nghệ thuật ẩm thực có thể các đầu bếp chuyên nghiệp, lại có thể là bất cứ ai, là người nội trợ tài hoa trong gia đình hay người nấu bếp của quán hàng rong...

Theo chị, đâu là điểm nổi bật của ẩm thực Việt?

Thật ngắn gọn thôi. Điểm nổi bật nhất của ẩm thực Việt chính là sự đa dạng và phong phú khiến ẩm thực Việt chính là một kho tàng giàu có và thú vị nguyên liệu, mùi vị, và trải nghiệm.

Điều gì làm nên niềm tự hào của ẩm thực Việt?

Tinh hoa của ẩm thực Việt, niềm tự hào của ẩm thực Việt chính là bản sắc địa phương và nguồn nguyên liệu cực kì dồi dào, phong phú, tính bản địa cao. Trời ban cho đất nước ta dải địa hình phong phú với đủ đồng bằng châu thổ, cao nguyên, núi đá, duyên hải biển. Mẹ thiên nhiên đã tặng chúng ta vô vàn sản vật tươi ngon. Việc chúng ta cần làm là bảo vệ, giữ gìn và phát triển kho báu ấy, thay vì tận diệt. Bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ nguồn gien bản địa là cốt lõi của nông nghiệp, của ẩm thực địa phương các bạn ạ.

Chưa kể niềm tự hào tiếp theo chính là con người Việt Nam, sự khéo léo, tinh tế, thú vị. Cái tính cách của con người Việt Nam lại được hun đúc qua những thăng trầm lịch sử tạo nên sự linh hoạt nhạy bén có lợi trong việc phát triển nền ẩm thực nước nhà. Dĩ nhiên, bên cạnh đó thì ẩm thực Việt Nam vẫn còn tồn tại rất nhiều những khó khăn, hạn chế cũng như còn nhiều loay hoay. Thôi hẹn bạn một ngày khác đẹp trời tôi xin trải lòng thêm về điều này nhé!

Chị đã phát triển niềm tự hào ấy như thế nào trong không gian Yêu Bếp của mình?

Nếu là một trong số 1.4 triệu thành viên Yêu Bếp, thì những ngày này, bạn sẽ được sống trong niềm tự hào ẩm thực Việt, được "du lịch ẩm thực Việt" một cách vô cùng mãn nhãn!

Đó là bởi vì, Yêu Bếp chúng tôi đang triển khai chiến dịch cộng đồng "Bản đồ ẩm thực chữ S: Yêu Nhất Việt Nam!", để kêu gọi thành viên cùng góp sức chia sẻ về các nét đặc sắc, độc đáo của ẩm thực, du lịch địa phương mình qua bài viết, hình ảnh và video. Từ đó góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống, tính kết nối vùng miền thông qua nông nghiệp và du lịch bền vững mà ẩm thực là sợi dây liên kết vô hình. Thúc đẩy du lịch văn minh, thúc đẩy tiêu thụ nông sản bền vững cho mỗi địa phương, lan toả niềm tự hào ẩm thực Việt.

Có ý kiến rằng: "Không biết nấu ăn là một thiếu sót rất lớn với phụ nữ". Chị nghĩ sao về nhận định này?

Nó không phải là thiếu sót mà hơi tiếc chút thôi. Nam giới hay phụ nữ mà biết nấu ăn, tự nấu được những món ngon thì thú vị lắm. Bạn thử đi sẽ biết.

Điều quan trọng nhất để một căn bếp luôn ấm lửa là gì?

Là phải có LỬA trước đã. Muốn căn bếp ấm lửa thì bạn phải là người yêu nó, dành tâm huyết cho nó, dành thời gian cho nó, thì nó sẽ ấm thôi.

Là người thẩm định, đánh giá món ăn, nhà hàng, rồi trực tiếp nghiên cứu sáng tạo ẩm thực, food stylist và food photographer, đủ thấy Phan Anh là một người rất đa tài. Phải chăng food blogger là một nghề cần rất nhiều kỹ năng?

Ối chà bạn đang đọc ra cả profile của tôi ra rồi đấy!

Food blogger là ngành nghề rất rộng và nhiều đất dụng võ. Vậy nên bạn càng nhiều kỹ năng, càng giỏi ở các lĩnh vực khác nhau thì nội công càng thâm hậu thôi. Sẽ rất hữu ích nếu một food blogger dày dặn kinh nghiệm sống và giỏi nhiều lĩnh vực.

Người ta bảo Food Blogger là nghề "ngồi mát ăn bát vàng". Điều này có đúng không?

Đúng! Nếu anh chị food blogger đó vừa bán quạt vừa làm nghề sơn bát. Còn không thì chả có cái nghề nào dễ dàng thu hái được thành công vậy cả đâu ạ.

Có rất nhiều Food Blogger đang hoạt động hiện nay nhưng các bạn thường có phong cách review khá giống nhau, vậy đâu là điểm khác biệt của Phan Anh?

Ấy, hình như bạn đang nhầm lẫn xíu. Food blogger có thể là một reviewer (người đi review nhà hàng, tiệm ăn, món ăn). Nhưng nghề food blogger còn có nhiều "mảng miếng" hơn thế. Tôi là một chuyên gia thẩm định nhà hàng độc lập. Phần lớn các công việc và nhiệm vụ của tôi là thẩm định bảo mật, độc lập với nhà hàng. Nên tôi thường rất ít khi chia sẻ những thẩm định của mình trên mạng xã hội, vì cam kết bảo mật.

Những thẩm định có thể chia sẻ, thì lại thuộc hạng mục phi thương mại của Esheep Kitchen. Nghĩa là tôi không nhận bất cứ chi phí nào từ nhà hàng, khách sạn chỉ để review. Và các review của tôi về nhà hàng, món ăn đăng tải trên các nền tảng của Esheep Kitchen thì các nhà hàng đều không được phép can thiệp. Khi một nhà hàng, quán ăn, món ăn đạt tiêu chuẩn thẩm định của Esheep Kitchen, chúng tôi sẽ review để cộng đồng biết đến, không nhận bất cứ chi phí nào. 

Food blogger là một nghề thời thượng, và không dành cho những người thích một công việc ổn định – Điều này có đúng không, thưa chị?

Vừa đúng vừa không. Đúng là một nghề thời thượng, và có thể kiếm được rất nhiều tiền nếu bạn giỏi, bạn vượt trội. Nghề này rất được đánh giá cao trên thế giới nhưng ở Việt Nam còn khá mới.

Không đúng ở điểm nó hoàn toàn có thể là một công việc ổn định. Theo nghĩa ổn định để phát triển, ổn định về thu nhập. Nhưng nó không ổn định ở nghĩa "dậm chân tại chỗ". Đây là một nghề luôn đòi hỏi sáng tạo cao độ, cống hiến cao độ.

Thành công của Yêu bếp chứng tỏ sức mạnh cộng đồng rất lớn trong thời đại số. Theo chị, đâu là bí quyết thành công khi xây dựng cộng đồng hiện nay?

Ờm, khi cho rằng một ai đó thành công thì người ta hay hỏi bí quyết thành công của người đó phải không? Tôi xin nhận tôi là một người chưa "thành công", tôi vẫn còn "gà" lắm. Ha ha.

Còn về Yêu Bếp, quả thật từ khi được lập ra cách đây hơn 2 năm, thì nó chưa bao giờ hết hot, nó trở thành hiện tượng cộng đồng văn minh trên MXH, nó thực hiện được rất nhiều chuỗi hoạt động cộng đồng có ý nghĩa. Tới giờ đã gắn kết được hơn 1.4 triệu thành viên. Bí quyết để xây dựng cộng đồng ấy, với tôi không có gì ngoài sự nỗ lực trong việc thấu hiểu cộng đồng, đem lại giải pháp cho cộng đồng, dựa trên nền tảng nghiên cứu tâm lý xã hội trong thời đại số. Yêu Bếp là nơi tôi mong muốn tạo ra sân chơi nhận thức tích cực về bình đẳng giới trong cộng đồng, về ý thức bảo vệ môi trường, về kết nối địa phương – toàn những vấn đề tồn tại mật thiết hoặc là cốt lõi của ẩm thực trong cộng đồng.

Là một Admin của cộng đồng Yêu Bếp. Nhưng, đã có lúc nào chị ghét bếp chưa?

Ùi có chứ. Làm gì có thể yêu mãi một thứ! Trừ yêu chồng ra đâu (haha tranh thủ tý).

Thực ra ghét thì không phải, nhưng có những mệt mỏi, những lúc nản hoặc quá tải, cũng thấy bớt yêu đi nhiều và thường tự hỏi tại sao mình lại phải vì nó là lao tâm khổ tứ đến thế. Sau đó hết mệt lại yêu tiếp, như chưa hề có cuộc chia ly. Vì sao thì chắc vì duyên.

Trong cuốn cookbook Vị Yêu, Phan Anh có viết: "Và cũng như Yêu thôi, hãy giữ tâm hồn bạn giản dị nhất, thật thà nhất khi vào bếp". Cái giản dị, thật thà ấy Phan Anh muốn chia sẻ là gì?

Là sự giản dị và thật thà với chính bản thân. Bạn hãy để căn bếp là nơi bạn được sống thật nhất, bạn sẽ thấy nó sẽ YÊU BẠN nhiều lắm.

Nhiều người thấy chị có được nhiều thứ từ niềm đam mê ẩm thực: Danh tiếng, tiền bạc… Nhưng phía sau những cái ĐƯỢC đó, chị đã phải đánh đổi những gì?

Đổi cả thanh xuân đó bạn ơi! Đổi bằng thời gian, bằng nỗ lực không ngừng nghỉ thôi chứ biết đổi bằng gì. Hơn 30 tuổi tôi mới rời bỏ công việc lúc đó cũng đã ổn định, tốt đẹp và gặt hái nhiều thành công. Để quay lại với một lối nhỏ mà ai cũng cho là phù phiếm, thậm chí chẳng ai biết nó là cái gì, có phải là một nghề không? Đó là công việc tự nghiên cứu và chia sẻ ẩm thực trên MXH. Bản thân tôi còn chẳng biết kiếm tiền bằng cách nào khi thực sự lúc đó đơn giản là tôi chỉ thích nấu ăn, thích làm bánh, thích chia sẻ.

Nhưng rồi cái gì đến sẽ đến. Khi bạn làm tốt và không ngừng học hỏi, bạn sẽ kiếm được tiền. Tiền không phải là mục đích đầu tiên mà tôi nghĩ đến khi bước sang lĩnh vực này.

Chị có lời khuyên nào dành cho những bạn trẻ đang có dự định theo đuổi nghề Food Blogger?

Làm gì có lời khuyên nào. Nếu bạn đang dự định theo đuổi điều gì đó thúc bách, mà lại còn bị ảnh hưởng bởi lời khuyên của ai đó mà thay đổi quyết định thì là dở rồi. Bạn chưa đủ quyết tâm rồi! Còn đã quyết tâm, chả ai khuyên bạn được gì cả. 

Chỉ có cách tự trải nghiệm, thất bại thì tự gánh, thành công thì tự nhận, mới là cách bạn thực sự theo đuổi một nghề mà bạn đam mê, lúc đó bạn mới thực sự tìm được con đường riêng cho bản thân. Đừng nhìn vào ai, đường bắt chước ai, đừng dùng kinh nghiệm hay bài học của ai. Chả cứ là nghề food blogger này. Đó là lý do chưa bao giờ tôi dám mở lớp "dạy kỹ năng", "chia sẻ bí quyết thành công" dù không thiếu chán vạn lời mời.

Cảm ơn chị Phan Anh về cuộc trò chuyện thú vị ngày hôm nay. Chúc căn bếp của chị Phan Anh luôn ẤM LỬA!

Bài: Trang Đỗ
Ảnh: Esheep Kitchen 
Video: Kingpro