Đại văn hào Pháp Victor Hugo đã từng nhận xét: "Nếu đem cả cung điện Buckingham và bảo tàng Louvre cộng lại với nhau, cũng chưa chắc vượt qua được Viên Minh Viên của Trung Quốc".
Viên Minh Viên là một trong những khu vườn hoàng gia nổi tiếng bậc nhất Trung Quốc, được xây dựng vào thời nhà Thanh. Nó được coi là "vạn viên chi viên" (vườn của mọi vườn), là sự kết hợp của kiến trúc cung điện và vườn cảnh, hội tụ mọi tinh hoa từ các phong cách vườn cổ trên toàn lãnh thổ Đại Thanh lúc bấy giờ.
Tuy nhiên, vào năm 1860, khi Chiến tranh Nha phiến lần thứ hai diễn ra, liên quân Anh – Pháp đã tiến thẳng vào Viên Minh Viên để cướp bóc và phá hoại. Đây là sự tổn thất không gì so sánh được.
Ảnh phỏng dựng Viên Minh Viên trước khi bị phá hủy trong Chiến tranh Nha phiến lần hai (Ảnh: China Highlight)
Tàn tích Viên Minh Viên ngày nay (Ảnh: Internet)
Những bảo vật trong Viên Minh Viên nhiều vô kể, song không ai chắc chắn được số lượng đã bị tuồn ra bên ngoài là bao nhiêu. Thời báo Times của Anh từng thống kê sơ bộ, giá trị của những bảo vật đó khoảng 6 triệu bảng Anh.
Sau khi nước Trung Quốc mới được thành lập, các chuyên gia đã tích cực tìm kiếm và thu gom lại những bảo vật đã bị mất. Đúng vào thời điểm đó, sự xuất hiện của người đàn ông Triệu Thái Lai là vô cùng đặc biệt.
Xuất thân không tầm thường và bí mật của người dì
Triệu Thái Lai là cháu ngoại của chính trị gia, luật gia và nhà thư pháp thời Mạt Thanh và đầu thời Dân Quốc - Ngũ Đình Phương. Ngũ Đình Phương từng giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao Trung Hoa Dân Quốc.
Cha mẹ của Triệu Thái Lai mất sớm trong một tai nạn nên ông đến sống cùng với người dì ruột của mình ở Hồng Kông. Dì vốn không có chồng con nên đã đưa ông về nuôi như con trai.
Khi ông sang ở cùng với dì của mình, một ngày nọ dì tiết lộ với ông về một nơi lưu giữ đồ cổ của bà. Ông vô cùng bất ngờ vì trong căn nhà đó, có vô số món đồ cổ đẹp lộng lẫy. Dì ông cho biết đây là những món đồ cổ mà ông ngoại Ngũ Đình Phương của ông tích lũy từng chút một.
Thừa kế khối tài sản vô giá và tâm huyết với di sản quốc gia
Sau khi người dì mất, Triệu Thái Lai thừa kế toàn bộ tài sản. Ông lần theo theo di ngôn của dì tìm đến một căn biệt thự của dì tại ngoại ô thành phố London (Anh).
Khi bước vào căn hầm của căn nhà đó, Triệu Thái Lai càng kinh ngạc gấp bội lần. Trước mắt ông là rất nhiều những món đồ cổ khác nhau, từ tranh vẽ đến đồ gốm sứ, bảo ngọc, tất cả đều do ông ngoại sưu tầm khi còn tại chức. Số lượng bảo vật lên tới 100 nghìn món đồ.
Trong đó có nhiều bảo vật vô cùng giá trị vì được lấy ra từ khu vườn Viên Minh Viên, như bộ tượng 12 con giáp. Lúc này ông mới hiểu, vì không muốn những món đồ quý giá đó bị rơi vào tay người khác mà cả đời dì đã không lấy chồng.
Triệu Thái Lai được vinh danh vì những cống hiến của ông với công cuộc bảo vệ di tích văn hóa. Ảnh: Sohu
Vì muốn bảo quản thật tốt những món đồ cổ này, Triệu Thái Lai đã ở lại Anh, từ một nhà triệu phú trở thành một người bảo quản đồ cổ. Ông sợ sự việc bị tiết lộ sẽ gây nên "họa diệt thân" nên đã dành ra cả 10 năm trời tự mình chăm sóc cho từng món đồ cổ.
Sau đó, ông đã bán đi 4 căn nhà của mình để có tiền đưa những món đồ cổ này về Trung Quốc. Tuy nhiên, không chỉ tốn công tốn sức bảo quản đồ cổ, ông còn giao nộp 50 nghìn bảo vật cho nhà nước Trung Quốc, giá trị của chúng lên tới 800 triệu NDT. Trong đó số lượng bảo vật cấp nhà nước là 150 món.
Nhờ hành động vô cùng ý nghĩa của bản thân mà danh tiếng của Triệu Thái Lai vang khắp giới người Hoa ngoại quốc. Nhiều người chê ông sao lại ngốc đến vậy, ông chỉ nói rằng những bảo vật đó không phải là của bản thân mình, mà là của Trung Quốc, ông chỉ là tạm thời cất giữ mà thôi.
Năm 2005, ông đã nhận được giải thưởng "Người Hoa xuất sắc thế giới" nhờ vào những cống hiến của bản thân cho đất nước.