Đã bao giờ bạn tự hỏi cái bình sứ do ông bà để lại hay chiếc đồng hồ của cụ mình đáng giá bao nhiêu? Liệu cái tủ cũ trên gác xép hàng chục năm qua có phải đồ cổ đáng giá cả gia tài?
Nếu câu trả lời hiện là không, có thể bạn sẽ phải suy nghĩ lại sau khi theo dõi chương trình truyền hình định giá đồ cổ "Antiques Roadshow", nơi các chuyên gia thẩm định đồ cổ sẽ đi khắp đất nước để thẩm định những món đồ cổ mà người dân địa phương mang đến. Chương trình gốc của đài BBC (Anh) đã được đài PBS mua bản quyền để thực hiện tại Mỹ.
Trong một tập phát sóng năm 2018, một kiệt tác nghệ thuật giá trị đã được phát hiện nhờ sự cố... con muỗi kẹt trong khung tranh.
Cô gái trẻ mang bức tranh tới chương trình thẩm định "Antiques Roadshow". Ảnh: PBS
Một cô gái trẻ đến từ thành phố Harrisburg, tiểu bang Pennsylvania (Mỹ) đã mang đến chương trình bức tranh được thừa kế từ người bà quá cố của mình, thực tế, bức tranh là món quà mà cha của bà mua tặng cho bà vào những năm 1940. Trong nhiều năm, tác phẩm này được bà của cô treo trên đầu giường và rất yêu thích.
Bức họa miêu tả cuộc sống của những bộ lạc thổ dân châu Mỹ cùng đàn ngựa trên sườn núi. Tranh sử dụng màu nước và màu bột, có chữ ký của họa sĩ nổi tiếng Henry François Farny. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là không ai trong gia đình cô hiện nay thực sự biết đây là bức tranh gốc hay tranh sao chép.
Cận cảnh bức tranh được bà cô gái để lại. Ảnh: PBS
Thực tế, gia đình này đã 2 lần mang tranh đi kiểm định nhưng đều nhận được kết luận đáng thất vọng rằng đây là tranh sao chép. Trong lần định giá năm 1998, đơn vị kiểm định chỉ trả 200 USD cho bức tranh, lần kiểm định thứ hai vào năm 2004 cũng cho kết quả định giá chỉ 250 USD.
Suốt nhiều năm, cả gia đình vẫn nghĩ đây chỉ là bức tranh chép, cho đến một lần, cô gái trẻ phát hiện có một con muỗi bị kẹt dưới lớp kính khung tranh.
Cô quyết định tháo khung ra để vệ sinh. Tuy nhiên, khi nhìn tận mắt bức tranh, cô đã cảm thấy vô cùng bất ngờ. Từng đường nét, màu sắc trên tác phẩm này đều vô cùng sinh động, nó trông giống như một bức tranh thật.
Đây có phải bức tranh gốc?
Theo chuyên gia thẩm định Meredith Hilferty, tác giả của bức họa này là Henry F. Farny (1847 - 1916), một họa sĩ người Mỹ gốc Pháp. Ông đến Pennsylvania năm 6 tuổi, gặp gỡ bộ tộc Seneca - 1 trong 5 bộ tộc người châu Mỹ bản địa hùng mạnh nhất khu vực và bắt đầu niềm đam mê tìm hiểu về văn hóa của những tộc người này.
Trong các tác phẩm của mình, Farny thể hiện cuộc sống của những người Mỹ bản địa một cách rất thanh bình, hòa hợp với thiên nhiên, khác hẳn với hình tượng xung đột thường được thể hiện cùng thời kỳ. Lần theo chữ ký ở góc bên dưới tranh, có thể thấy chữ ký của tác giả và năm hoàn thành bức tranh là năm 1892 - thời kỳ đỉnh cao trong sự nghiệp của Farny.
"Đây là bức tranh gốc" - Chuyên gia thẩm định Hilferty khẳng định - "Ngày hôm nay chúng ta sẽ đấu giá nó, tôi ước tính của bức tranh có giá khoảng 200.000 USD đến 300.000 USD (tương đương 4,6 - 6,9 tỷ VNĐ) ."
Chủ nhân bức tranh dường như không tin vào những gì mình vừa nghe. Cô quay đi, che mặt và những giọt nước mắt đầu tiên đã trào ra.
Cô gái trẻ bật khóc khi biết giá trị thật của bức tranh. Ảnh: PBS
"Vậy là... tôi không thể tiếp tục treo nó đúng không?" - Cô gái trẻ bật khóc và phải mất vài phút để bình tĩnh lại. Có vẻ như cô vừa vui mừng vì món đồ có giá trị, vừa cảm thấy mất mát bởi biết rằng mình sẽ không bao giờ có thể nhìn bức tranh treo tường này như trước kia nữa.
"Việc tôi lấy con muỗi ra khỏi bức tranh có vấn đề gì không?" - Cô gái bối rối đặt câu hỏi cho chuyên gia Meredith Hilferty trong lúc lấy lại bình tĩnh.
Vị chuyên gia này bật cười và cho rằng con muỗi ấy đã có thể bị phân hủy bên trong và tạo ra một vết ố, nhưng đáng lẽ việc loại bỏ con muỗi nên được thực hiện bởi người bảo quản chuyên nghiệp, nhưng may mắn là bức tranh vẫn còn rất nguyên vẹn.
Phản ứng mạnh mẽ và trung thực của cô gái trẻ đã khiến cho tập phát sóng này trở thành một trong những tập được yêu thích nhất trong series "Antiques Roadshow" của đài PBS. Khán giả xem chương trình đều cảm thấy xúc động và chúc phúc cho cô gái trẻ.
Người bà của cô hoàn toàn có thể để lại cho con cháu một ngôi nhà, một mảnh đất giá trị nhưng bà lại quyết định cho họ thừa kế một tác phẩm nghệ thuật chỉ dành cho những người biết trân trọng cái đẹp.
Bài viết tham khảo từ PBS