Teotihuacan nằm cách Mexico City khoảng 50 km về phía Đông Bắc, thuộc nền văn minh Maya. Thành phố cổ này từng phát triển phồn thịnh từ năm 100 TCN đến năm 750.
Cái tên Teotihuacan sau này xuất phát từ người Aztec. Theo quan niệm của người Aztec, Teotihuacan được hiểu là ‘nơi các vị thần được sinh ra’. Do đó, thành phố này chắc chắn có quy mô lớn hơn tất cả các nơi khác ở châu Mỹ vào thời điểm đó. Tuy nhiên, đáng tiếc là không có nhiều thông tin về các cư dân của thành phố này.
Teotihuacan là thành phố cổ huyền bí bậc nhất của châu Mỹ, từ lâu đã trở thành địa điểm thu hút nhiều nhà khảo cổ học và các nhà nghiên cứu. Đây được coi là một trong những trung tâm đô thị có ảnh hưởng nhất ở châu Mỹ thời cổ đại. Ước tính có tới 200.000 người từng sống trong đại đô thị kỳ bí này.
Kim tự tháp Quetzalcoatl, ngôi đền thờ thần Rắn ở Teotihuacan.
Có 3 kim tự tháp bí ẩn liên kết với một nơi được gọi là ‘Đại lộ tử thần’ với chiều dài 2,4 km, bao gồm kim tự tháp Mặt Trời, Mặt Trăng và cuối cùng là Quetzalcoatl, ngôi đền thờ thần Rắn, dưới dạng một kim tự tháp.
Vào năm 2003, hai nhà khảo cổ học từ Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico đã tìm thấy một đường hầm bí ẩn ngay bên dưới cấu trúc của kim tự tháp Quetzalcoatl.
Khi lần đầu tiên phát hiện ra đường hầm kỳ bí này, các nhà khảo cổ học cho rằng sẽ tìm thấy một kho báu có chứa đầy vàng. Tuy nhiên, thay vào đó, các chuyên gia đã khai quật được nhiều đồ vật như răng cá sấu, đồ trang sức, vỏ sò, hài cốt của một con báo đốm, một chiếc mặt nạ làm bằng ngọc xanh…
Mặt nạ bằng ngọc xanh được tìm thấy.
Đặc biệt, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra các vũng thủy ngân lỏng, dấu vết của mực nước dâng trên các bức tường của đường hầm bí mật. Ngoài ra, trần của đường hầm cũng có dấu vết của bột kim loại phát sáng, trông giống như ánh sao tỏa sáng lấp lánh trên bầu trời đêm.
Một số nhà khảo cổ tin rằng đường hầm dưới lòng đất chứa thủy ngân có thể mô tả một dòng sông huyền bí, nơi dẫn đường đến lăng mộ hoàng gia. Hài cốt của các các vị vua quyền lực của Teotihuacan chưa được tìm thấy và liệu dòng sông thủy ngân này có thể là lời giải cho bí ẩn trên?
Đường hầm ngầm, nơi cất giấu bí mật 1.800 năm
Đường hầm bên dưới kim tự tháp thờ thần Rắn không bị xáo trộn trong khoảng 1.800 năm. Đường hầm bí ẩn này lần đầu tiên được nhà khảo cổ học Sergio Gómez Chávez phát hiện sau một trận mưa lớn vào năm 2003. Cụ thể, vài ngày sau trận mưa lớn, Sergio Gómez Chávez đến Teotihuacan và tìm thấy một hố sụt rộng khoảng 1 m ngay dưới chân ngôi đền này.
Nhà khảo cổ Sergio Gómez cầm đèn pin chiếu vào bên trong đường hầm. Tuy nhiên, ông không thể thấy gì ngoài trừ bóng tối ở khắp nơi. Do đó, nhà khảo cổ này đã quyết định xuống đường hầm để tìm xem bên trong có gì. Sau khi sử dụng một sợi dây buộc quanh thắt lưng, ông được các đồng nghiệp hỗ trợ hạ xuống đường hầm.
Khi đi đến giữa đường hầm, Gómez thấy rằng lối đi đã bị chặn bởi những tảng đá khổng lồ. Trước đó, các nhà khảo cổ học khác đã phát hiện ra một đường hầm hẹp ở dưới kim tự tháp Mặt Trời. Do đó, nhà khảo cổ này đã đưa ra giả định rằng những gì ông tìm thấy là một cấu trúc tương tự và nó nằm ẩn mình ngay bên dưới kim tự tháp thờ thần Rắn linh thiêng.
Thiết bị điều khiển từ xa giúp các nhà khảo cổ khám phá đường hầm bí ẩn. Ảnh: INAH
Sau lần này, nhà khảo cổ Sergio Gómez lên kế hoạch khai quật đường hầm bí mật và khám phá địa điểm này. Với sự giúp đỡ của Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico, ông đã có thể sử dụng các thiết bị radar xuyên đất.
Đến đầu năm 2004, Sergio Gómez đã tập hợp một đội gồm 20 công nhân và các nhà khảo cổ được chọn lọc. Nhóm nghiên cứu của ông đã cùng nhau sử dụng radar để quét mặt đất bên dưới ngôi đền. Đến năm 2005, họ đã thành công trong việc hoàn thành bản đồ kỹ thuật số.
Đường hầm dài khoảng 100 m từ thành và quảng trường bao quanh ngôi đền đến khu vực trung tâm của kim tự tháp.
Vào năm 2009, sau khi được chính phủ cấp phép, Sergio Gómez và nhóm nghiên cứu của mình đã tiến hành phá vỡ lối vào của đường hầm, lắp đặt thang để tiếp cận với địa điểm dưới lòng đất. Việc khai quật ban đầu được tiến hành một cách thủ công. Tổng cộng khoảng 1.000 tấn đất đã được khai thác từ đường hầm. Sau khi loại bỏ từng phân đoạn, một máy quét 3D được sử dụng để ghi lại tiến trình của cuộc khai quật này.
Với sự trợ giúp của các phương tiện được điều khiển từ xa, khi tiến hành khai quật trong đường hầm này, Sergio Gómez và các cộng sự của mình đã phát hiện ra hàng chục nghìn hiện vật và 3 căn phòng ngầm riêng biệt vào năm 2015. Các hiện vật được tìm thấy rất phong phú, trong đó có cả tượng bằng ngọc xanh. Số lượng hiện vật nhiều hơn so với những nơi khác trong thành phố cổ.
Nhiều hiện vật cổ được tìm thấy trong đường hầm này.
Dòng sông thủy ngân dưới kim tự tháp: Bí ẩn khó lý giải
Tuy nhiên, điều khiến các nhà khảo cổ ngạc nhiên nhất chính là sự hiện diện của lượng lớn thủy ngân lỏng trong một căn phòng ở cuối đường hầm. Thủy ngân là một chất có độc tính cao và có khả năng gây hại đáng kể cho cơ thể con người khi tiếp xúc trong thời gian dài. Do đó, nhóm nghiên cứu cần phải sử dụng mặt nạ bảo vệ nhằm tránh bị ngộ độc thủy ngân.
Theo Sergio Gómez, dòng sông thủy ngân ẩn mình dưới kim tự tháp của ngôi đền thờ thần Rắn dường như là biểu tượng cho hồ hoặc sông ở thế giới ngầm. Ngoài ra, một lượng lớn các hiện vật được tìm thấy gần lối vào 3 căn phòng, cho thấy đây có thể là lăng mộ của giới thượng lưu trong thành phố.
Do đó, nhà khảo cổ này tin rằng đó là dấu hiệu cho thấy nhóm nghiên cứu của ông đang tiến gần hơn đến việc khám phá lăng mộ hoàng gia đầu tiên ở Teotihuacan, thậm chí có khả năng khai quật những bí ẩn của thành phố cổ hùng mạnh.
Chia sẻ với The Guardian, Giáo sư nhân chủng học Rosemary Joyce tại ĐH California, Berkeley, nhận định rằng những cư dân của Teotihuacan có thể tạo ra thủy ngân lỏng từ các quặng thủy ngân, được gọi là chu sa.
Một lượng lớn thủy ngân chảy qua một đường hầm bí mật, ngay bên dưới kim tự tháp cổ. Ảnh: Reuters
Vào thời kỳ đó, chu sa có thể được sử dụng để trang trí cho các đồ vật bằng ngọc và nhiều công dụng khác. Trên thực tế, dấu vết của thủy ngân đã được tìm thấy tại 3 địa điểm khác nhau, hai nơi thuộc nền văn minh Maya và một nơi thuộc nền văn minh Olmec, ở xung quanh khu vực Trung Mỹ. Tuy nhiên, không có nơi nào tìm thấy số lượng lớn thủy ngân như ở bên dưới kim tự tháp Quetzalcoatl.
Theo các nhà nghiên cứu, thủy ngân là một thứ rất hiếm ở Mexico thời cổ đại. Hơn nữa, chu sa, loại quặng giúp cung cấp thủy ngân rất khó để khai thác và cũng khan hiếm. Chính vì vậy, việc phát hiện một lượng lớn thủy ngân ở Teotihuacan sẽ rất có giá trị. Thủy ngân có tính phản chiếu cao nên nhiều người tin rằng dòng sông thủy ngân ẩn mình bên dưới kim tự tháp này có thể là một phần của nghi lễ quan trọng và có ý nghĩa siêu nhiên.
Nhiều năm nghiên cứu và khai quật nhưng cho đến nay, vẫn chưa có lời giải chính xác cho những bí ẩn xung quanh kim tự tháp Quetzalcoatl, ngôi đền thần Rắn huyền bí tại Teotihuacan. Tuy nhiên, các chuyên gia nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm các manh mối quý giá về di chỉ khảo cổ này và hứa hẹn có thể phần nào giải mã bí ẩn về quần thể kim tự tháp ở Teatihuacan cũng như nền văn minh đã biến mất ở nơi đây.
Bài viết tham khảo nguồn: History, Theguardians, Ancientorigins