Sự kiện chiếc xe điện thông minh VinFast VF e34 ra mắt ngày 15/10 vừa qua đã có thể xem như là khởi đầu của kỷ nguyên xe điện tại Việt Nam. Về mặt con số, chiếc xe điện VinFast VF e34 này đã có lượng đặt cọc kỷ lục tại Việt Nam, khi có tới 25.000 đơn hàng chỉ trong thời gian chưa đầy 4 tháng.
Khi xe điện vẫn còn là một điều mới mẻ thì sẽ có không ít những điều ta cần chú ý khi sử dụng loại xe này. Dưới đây là phần dịch lại từ bài viết có tiêu đề How Do You Service An Electric Car? (tạm dịch là Bảo trì, bảo dưỡng xe điện ra sao?) trên chuyên trang xe điện InsideEVs, đề cập tới các vấn đề cơ bản mà người dùng cần chú ý khi sử dụng xe điện.
BẢO TRÌ, BẢO DƯỠNG XE ĐIỆN RA SAO?
Quy trình bảo dưỡng ô tô điện không hoàn toàn khác biệt so với ô tô chạy xăng dầu, tuy nhiên cũng có một số điểm khác biệt đáng chú ý.
Bảo dưỡng ô tô điện không hoàn toàn khác ô tô thông thường nhưng cũng có những điểm khác biệt cần lưu ý (Ảnh: VinFast)
Quy trình bảo dưỡng của một chiếc xe điện là như thế nào? Đó là một câu hỏi hay nhưng cũng là câu hỏi mà nhiều người quên mất. Chúng ta đều nói về cự ly di chuyển, rồi khả năng tăng tốc 0-100 km/h và mức tiêu hao điện năng tuyệt vời của Telsa… nhưng chúng ta luôn cần một chuyên gia tư vấn về những chiếc xe điện cho mình.
Hôm nay chúng tôi sẽ chỉ ra những điểm khác biệt trong việc bảo dưỡng một chiếc ô tô điện so với một chiếc ô tô thông thường. Cùng theo dõi nhé.
Bánh xe, phanh và lốp
Hãy bắt đầu với bộ phận gần với mặt đất nhất, và cũng là bộ phận duy nhất của cả chiếc xe tiếp giáp với mặt đất, đó là lốp xe. Lốp xe đương nhiên là bộ phận không thể thiếu của một chiếc ô tô; đối với một chiếc ô tô chạy bằng điện thì phần lốp cũng không khác so với ô tô chạy bằng động cơ đốt trong là bao.
Đối với lốp của xe điện, chúng ta vẫn cần kiểm tra các vết rạn, những khu vực bị mòn không đều và đương nhiên là phải dùng loại có độ sâu rãnh lốp phù hợp. Xe điện thường nặng hơn xe sử dụng động cơ đốt trong đồng hạng nên lốp phải chịu nhiều lực và chóng bị mòn hơn. Điều đó kết hợp với mô men xoắn đạt đỉnh tức thì đặc trưng của ô tô điện sẽ càng khiến phần lốp xe mòn nhanh hơn ô tô thông thường một chút.
Lốp ô tô điện nhanh mòn hơn lốp ô tô thường một chút (Ảnh: Crushpixel)
Khi nói về việc bảo dưỡng ô tô điện thì phanh cũng là một trong những bộ phận hay ho nhất bởi chủ xe sẽ hiếm khi phải thay thế bộ phận này. Đối với xe điện, má phanh và đĩa phanh thường bền hơn rất nhiều nhờ hệ thống phanh tái sinh. [Đọc thêm về Hệ thống phanh tái sinh cũng có trên VinFast VF e34 tại đây].
Hệ thống phanh tái sinh giúp phanh ô tô điện bền hơn rất nhiều (Ảnh: Nevon Projects / Youtube)
Pin
Pin là một trong những bộ phận được quan tâm nhất khi nói về vấn đề bảo dưỡng ô tô điện. Nhưng sự thật là trong đó hầu như không có gì có thể chuyển động được ngoài các hạt điện tích electron [người viết đang gắn kết tới việc động cơ xe điện thường bền hơn xe sử dụng động cơ đốt trong vì có ít chi tiết chuyển động hơn]. Phần pin đương nhiên sẽ dần xuống cấp theo thời gian, tuy nhiên để sửa chữa điều đó, chủ xe sẽ không cần áp dụng một quy trình bảo dưỡng phức tạp và riêng biệt nào.
Các chuyên gia có thể tháo rời bộ pin và thay thế hoặc cân bằng lại các cụm pin bên trong, tuy nhiên việc này hiếm khi xảy ra và nếu có thì cũng phải sau một thời gian dài sử dụng!
Sự đắt đỏ của quy trình thay pin cũng được nhắc tới rất nhiều, nhưng trên thực tế, pin ô tô điện bền hơn rất nhiều so với những gì hội không thích ô tô điện chỉ ra. Hơn nữa, ở những dòng xe điện đời sau như Nissan LEAF và Renault Zoe, pin đã được nâng cấp đáng kể cả về hiệu suất và độ bền.
Pin ô tô điện bền bỉ hơn bạn tưởng! (Ảnh: Motorsport)
Động cơ
Cùng hồi tưởng những ngày xưa cũ khi bạn đưa chiếc xe chạy dầu diesel của mình tới gara… Hẳn là có rất nhiều thứ cần thay, nào là dây đai cam, dầu, bugi hay tấm lọc. Danh sách những thứ cần thay cứ dài ra như thể không có hồi kết. Nhưng ngược lại, động cơ ô tô điện chỉ có khoảng 20 phụ tùng có thể tháo rời và thay thế. Đa số các nhà sản xuất sẽ nói xe điện không cần can thiệp quá nhiều và gần như không cần bảo dưỡng!
Ô tô điện chỉ có khoảng 20 bộ phận có thể tháo rời và thay thế (Ảnh: ZEE5)
Những bộ phận cần kiểm tra thường xuyên
Tuy nhiên, giờ chúng tôi sẽ nói về những bộ phận cần thường xuyên kiểm tra của ô tô điện, bởi chúng tôi không muốn vẽ ra một bức tranh quá tươi đẹp rằng tồn tại loại xe không bao giờ cần đến gara! Chúng ta đã nói về lốp và phanh, nhưng có một số thứ khác cần lưu tâm khi sử dụng xe điện hơn so với các mẫu xe truyền thống.
Bạn vẫn sẽ phải thay bộ lọc không khí. Thật không may, không phải ai cũng sở hữu một chiếc ô tô điện và không khí ô nhiễm thì có thể đến từ rất nhiều nguồn khác nhau nên bạn cần thường xuyên kiểm tra hệ thống thông gió và điều hòa không khí của xe, bao gồm cả việc bổ sung chất làm mát cho điều hòa.
Hệ thống sưởi, điều hòa không khí và gió của xe điện cần được kiểm tra thường xuyên (Ảnh: Promotor).
Những bộ phận khác như hệ thống treo cũng cần được bảo dưỡng, bởi hệ thống này của xe điện cũng sẽ xuống cập hệt như xe chạy xăng thông thường. Ngoài ra cũng cần kiểm tra các vấn đề như căn chỉnh góc lái và hệ thống đèn.
Hệ thống treo của ô tô điện cũng cần được kiểm tra (Ảnh: Empire City Auto Parts).
Nguy hiểm - Điện áp cao!
Điều cuối cùng chúng tôi đề cập tới là một lời cảnh báo với những người thích tự bảo dưỡng xe tại nhà. Có vẻ như việc tự bảo dưỡng phù hợp với ô tô chạy xăng hơn là ô tô điện.
Đặt một lời cảnh báo ở đây là vô cùng cần thiết bởi một chiếc ô tô điện có thể chỉ là tổ hợp của pin, động cơ và bánh xe, nhưng cái giúp những bộ phận đó có thể hoạt động được là dòng điện cao áp. Tốt nhất là bạn đừng động tới những bộ phận này và hãy để cho chuyên gia xử lý. Điện áp này thường là 400 vôn với những dòng xe điện phổ thông và khoảng 800 vôn với những dòng xe công suất lớn như Porsche Taycan.
Hệ thống hoạt động của ô tô điện được cấp điện bởi mạng điện áp cao (Ảnh: Viva, Italia)
Ngoài ra, bạn nên dành một chút thời gian tìm hiểu trước khi "xế cưng" của mình đến kỳ bảo hành tiếp theo. Ví dụ như ở Anh có Hiệp hội xe lai điện và xe điện, nơi có đội ngũ các thợ máy có tay nghề và được cấp giấy chứng nhận. Bạn cũng nên tìm kiếm những cơ sở bảo dưỡng tin cậy cho xe điện của mình ở nơi bạn sinh sống.
Lợi ích khác khi đưa chiếc ô tô điện của bạn tới gặp chuyên gia là họ có những máy móc và phần mềm liên quan để chẩn đoán những vấn đề mà chiếc xe của bạn đang hoặc sắp gặp phải. Một ví dụ điển hình là họ có thể can thiệp vào Hệ thống quản lý pin (BMS) và kiểm tra hiệu suất hoạt động của khối pin.
Các gara uy tín và có chuyên môn về xe điện có nhiều thiết bị và phần mềm chẩn đoán lỗi cho ô tô của bạn (Ảnh: EV Logistics Union).
Chi phí và thời gian
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là giá cả. Nếu đã đọc tới đây, bạn sẽ nhận ra việc bảo dưỡng một chiếc ô tô điện khá rẻ so với ô tô thông thường và có thể giúp bạn tiết kiệm được một khoản kha khá.
Vậy khi nào thì cần đưa chiếc ô tô điện của bạn đi bảo dưỡng? Điều đó phụ thuộc vào mỗi nhà sản xuất. Một số tài xế đã đi hàng chục nghìn cây số mà chưa bảo dưỡng lần nào mà chiếc xe vẫn chạy êm ru. Nhưng đương nhiên chúng tôi không khuyến khích bạn làm điều đó! Tốt nhất là bạn nên nghe theo lời khuyên của nhà sản xuất để đảm bảo chiếc xe vận hành tốt, tức là đảm bảo an toàn cho chính bạn và những người tham gia giao thông khác!
Hãy đưa chiếc "xế điện" của bạn đến gara theo chỉ dẫn của nhà sản xuất (Ảnh: Washington Times).
Kết luận
Vậy bạn có đang sở hữu một chiếc ô tô điện? Nếu có, bạn thấy việc bảo dưỡng loại xe này có dễ dàng hơn so với một chiếc ô tô thông thường? Liệu ngành công nghiệp ô tô có cần đẩy mạnh việc đào tạo các thợ máy bảo dưỡng ô tô điện?