Vầng hào quang thị phi ồn ào nhất showbiz Việt cứ ngỡ sẽ tiếp tục đeo bám dai dẳng hiện tượng “Sóng Gió” 2019 không có điểm dừng nhưng không, chiếc vương miện không mấy thơm tho ấy giờ đã được bàn giao đột ngột, chóng vánh cho thầy trò Châu Đăng Khoa - Orange - LyLy để chốt sổ một tháng 2 đầy ảm đạm của nhạc Việt.
Orange, LyLy và Châu Đăng Khoa
Màn lật phốt bất ngờ làm cả showbiz... ngẩn ngơ
Nếu như scandal của Jack và K-ICM đến đột ngột, nhưng có một màn khởi đầu mà ai cũng ngỡ chỉ là chiêu trò PR lỗi thời xong bùng nổ dai dẳng dài tập, thì ồn ào “Chân Ái” lại diễn ra nhanh, gọn, dứt điểm và có tính sát thương bùng nổ tuyệt đối.
Châu Đăng Khoa đã từ rất lâu không hề là một cái tên được công chúng thiện cảm. Liên tiếp loạt ồn ào liên quan đến đạo thơ, đạo nhạc cùng tính cách khá ngông và bất chấp thiện cảm dư luận, Châu Đăng Khoa đang ở thời điểm bị tấn công dữ dội nhất sau loạt phát ngôn về Jack bị ném đá dữ dội.
Orange lại là một tên tuổi còn khá mới. Dù lập kỷ lục ca khúc có 100 triệu lượt xem nhanh nhất lịch sử nhạc Việt, hình ảnh của Orange chưa thực sự được nhiều khán giả nhớ đến. “Người Lạ Ơi” là ca khúc gây ám ảnh một thời gian dài, nhưng Orange chưa phải là tên tuổi nổi tương xứng với hit của mình. Cô vẫn đứng sau cái bóng của một Châu Đăng Khoa ồn ào; kém nổi bật hơn hẳn so với những cái tên debut sau như AMEE. Nhưng ngược với Châu Đăng Khoa, cảm nhận về Orange gần như là thiện cảm tuyệt đối cho giọng hát nội lực, tính cách lễ phép và lối sống giản dị.
“Tôi nể Châu Đăng Khoa ở khía cạnh âm nhạc. Anh chăm chỉ, đam mê và làm việc hết mình. Còn tôi tin tưởng Orange tuyệt đối. Cô bé là người tài năng, đầy nỗ lực và khiêm tốn hiền lành. Với sự không minh bạch trong vấn đề tài chính như Orange công bố, tôi hoàn toàn ủng hộ Orange.”
Một người trong nghề
Rõ ràng với loạt bằng chứng hiện tại, không có gì có thể biện bạch được cho Châu Đăng Khoa. Khi không đảm bảo sự minh bạch và an tâm vấn đề tài chính, nghệ sĩ hoàn toàn có quyền chất vấn và đòi hỏi sự rõ ràng.
Thời điểm Orange tung bằng chứng tình cờ lại là thời điểm có sức hủy diệt nhạc sĩ làm nên tên tuổi mình một cách tuyệt đối nhất. Sự việc vừa có tính bất ngờ và gây sốc tột độ khi mà cả hai vẫn vui vẻ quảng bá với nhau cho MV mới của Orange chỉ 2 ngày trước, vừa là thời điểm làn sóng ác cảm cho Châu Đăng Khoa đang ở đỉnh cao sau phát ngôn về Jack trong đợt quảng bá cho MV “Chân Ái”. Thậm chí một nguồn tin còn tiết lộ, chỉ hơn 1 ngày trước loạt bằng chứng được công khai, Châu Đăng Khoa vẫn đang bàn bạc ý tưởng cho MV tiếp theo của Orange.
Chỉ hơn 1 ngày trước khi scandal nổ ra, Châu Đăng Khoa vẫn đang bàn bạc ý tưởng cho MV tiếp theo của Orange?
“Chuyện cả hai có quan điểm bất đồng không phải là chuyện quá xa lạ với những ai quen biết, nhưng mới vài ngày trước họ vẫn vui vẻ thân thiết trả lời phỏng vấn. Đọc status Orange tôi rất sốc. Tôi đánh giá Orange là người hiền lành. Ở thời điểm này dù Châu Đăng Khoa lên tiếng điều gì thì những người ghét bạn ấy cũng sẽ không tin, nói qua nói lại thì cũng sẽ như mọi scandal khác chẳng đi đến đâu thôi.”
Một nhà báo tiết lộ
Không phải là tên tuổi nổi nhất showbiz, sự kiện chia tay của Châu Đăng Khoa - Orange về độ bàn tán thì vẫn kém Jack-KICM cuối năm 2019 đôi chút; nhưng không khí nặng nề trầm ngâm xen lẫn hoang mang mà nó mang lại cho làng nhạc Việt lại có thể thấy khá rõ rệt. Dù không nhắc gì đến hai cái tên đang ồn ào, nhưng loạt status u buồn, trầm ngâm của nhiều nhạc sĩ, producer, ekip quản lý lẫn nghệ sĩ đều khiến mọi người ngầm hiểu tâm trạng của họ trước sự kiện này.
"Orange không hề sai, nhưng tôi công nhận thời điểm cô vạch mặt Quản lý cũ của mình thực sự không khoan nhượng đối với Châu Đăng Khoa. Bức xúc đến mức không thể đàm phán thương lượng nữa cũng không có gì là lạ, nhưng tôi tin chắc Châu Đăng Khoa rất bất ngờ vì vài ngày trước họ vẫn còn cùng nhau quảng bá sản phẩm chung. Chuyện phát hiện gian lận có lẽ không phải là một sớm một chiều, nhưng không may là Orange đã không dứt khoát chấm dứt nó trước MV ra mắt, cũng không thể thương lượng thêm một thời gian nữa khi MV vừa phát hành. Đi đến bước đường này thì tổn thất cho cả 2 phía đều là quá lớn."
Một Producer cho biết
Jack và K-ICM - 9 tháng, Orange và Superbrothers - 2 năm. Tuổi thọ mối quan hệ cộng tác ca sĩ - ekip quản lý ngày càng rút ngắn tại Vpop?Nếu có ai đó viết một quyển sách lịch sử về âm nhạc Việt Nam của thế kỷ 21, người này sẽ nhanh chóng phát hiện ra rằng mối hợp tác của ca sĩ và ekip trong 20 năm trở lại không chỉ không bền, nhanh chết; mà tuổi thọ của mối quan hệ này đang ngày càng ngắn đi theo thời gian. Ở thời kỳ MTV du nhập vào Việt Nam thập niên 2000, đã rất nhiều người mơ mộng về một nhạc Việt ngày càng chuyên nghiệp hóa, với những công ty hãng đĩa chuyên nghiệp và những ca sĩ được đầu tư có chiến lược bài bản. Nhưng điều này không hề diễn ra. Làn sóng KPOP những năm 2010 lại tiếp tục kéo theo hy vọng Việt Nam một ngày nào đó sẽ có SMent, JYP, YG phiên bản Việt. Nhưng điều này càng ngày càng xa vời. Tất cả những ekip công ty chuyên nghiệp của nhạc Việt trong cả 2 giai đoạn 2000, 2010s đều lần lượt chết không lùm xùm kiện tụng thì cũng lặng lẽ ảm đạm. WEPRO có thể nói là công ty có sức bám trụ dai dẳng nhất thị trường nhạc Việt. Trải qua 19 năm, lần lượt Ưng Hoàng Phúc, H.A.T, Phạm Quỳnh Anh, Ông Cao Thắng, Trịnh Thăng Bình, Sơn Tùng M-TP… đều lần lượt đến, rồi lại đi. Và tất nhiên, thời gian càng ngày càng rút ngắn. Ưng Hoàng Phúc hoạt động đến 7 năm, Sơn Tùng M-TP chỉ 3 năm là bước ra hoạt động độc lập. MusicBox của nữ ca sĩ Thanh Thảo một thời làm việc với Ngô Kiến Huy 3 năm, rồi ra đi trong lùm xùm tranh chấp của 2 người đồng sở hữu. Lâu đời hơn, Musicface một thời từng có Hồ Ngọc Hà, Phương Vy, Phạm Anh Khoa… nhưng giờ công ty đã lặng lẽ biến mất khỏi bản đồ showbiz. Nguyễn Hà Ent cùng Lương Bích Hữu, Nhạc Xanh cùng Nhật Tinh Anh, Khánh Ngọc… thì lại càng mờ nhạt hơn, đã vùi lấp ở quá khứ và hoàn toàn xa lạ với khán giả đương đại. |
Nghệ sĩ loay hoay tìm ekip, ekip chật vật không giữ chân nổi nghệ sĩ
“Ekip rất quan trọng với một nghệ sĩ, đặc biệt là những nghệ sĩ chưa có tên tuổi. Rất nhiều bạn trẻ đi thi các cuộc thi như The Voice, X-Factor, họ hát hay thì ai cũng biết. Nhưng chẳng có ai sáng tác nhạc cho họ, chẳng có ai đầu tư làm sản phẩm để họ có cơ hội nổi tiếng. Dù bất cứ tình huống nào, công lao của những người giúp họ từ vô danh thành một người được công chúng biết đến là không phủ nhận được.”
Biên tập viên chương trình âm nhạc
Nhìn vào thứ hạng thị trường nhạc Việt, có thể thấy rõ địa vị của một nghệ sĩ không hề gắn chặt với giọng hát và nhan sắc. Những ngôi sao có địa vị vững chắc, bên cạnh thực lực đều cần bài hát, MV, chiến lược định vị âm nhạc và hình ảnh trong quãng thời gian dài để từng bước được khán giả chú ý rồi nổi tiếng. Có rất nhiều giọng ca hay, nhan sắc ổn vẫn đang vô danh; đơn giản vì họ không có ca khúc hit, không có ekip tạo ra những sản phẩm riêng để có chỗ đứng với khán giả. Họ chật vật cover duy trì tên tuổi, đi thi hát để được biết đến và có cơ hội nổi tiếng, hoặc giã từ giấc mơ nghệ thuật của mình.
Thế nhưng, câu chuyện ekip và nghệ sĩ tại Vpop thực ra lại là một câu chuyện “Người ăn không hết, người lần chẳng ra.” Đa phần các nghệ sĩ tại Vpop đều tự thân một mình lên ý tưởng, tìm ekip thực hiện từng dự án ngắn hạn theo chiến lược của mình. Ai cũng khát khao có một ekip ăn ý ủng hộ sát cánh đi những kế hoạch dài hơi để có địa vị vững chắc tại nhạc Việt. Đức Phúc nói “Có ekip đồng hành như Bích Phương và Tiên Cookie là quá hiếm và quá may mắn, ai chẳng muốn.” Và đó là tâm sự chung của rất nhiều nghệ sĩ hiện tại. Nhưng ngược lại, các ekip cố gắng chuyên nghiệp hóa, nỗ lực tạo ra ngôi sao và đồng hành đi đường dài đều lần lượt thất bại trong ê chề và tai tiếng.
“Có thể thấy câu chuyện của ngưng hợp tác không êm đẹp là nghệ sĩ và ekip không nói chuyện được thẳng thắn và không đủ tôn trọng nhau. Để có thể bền chặt, ngoài chuyện tình cảm tốt đẹp thì quyền lợi hai bên phải rất rõ ràng và thỏa mãn được nhau. Xu hướng chung là ở thời điểm mới ra mắt, ekip có tiếng nói hơn và có công trong việc tạo dựng tên tuổi nghệ sĩ nên sẽ có tiếng nói áp đặt. Còn khi ca sĩ đã có được sự nổi tiếng và chỗ đứng vững chắc, lúc này ekip sẽ phụ thuộc ngược lại vào tiếng tăm ca sĩ và ca sĩ cũng sẽ muốn thể hiện cái tôi nghệ sĩ nhiều hơn, cũng như mong muốn quyền lợi của mình nhiều hơn. Nếu không kịp điều chỉnh theo thời gian, sự cộng tác rất dễ đỗ vỡ”
Anh Lý Minh Tùng, quản lý lâu năm của ca sĩ Tóc Tiên và cố ca sĩ Wanbi Tuấn Anh
ORANGE KHÔNG PHẢI NGHỆ SĨ ĐẦU TIÊN, VÀ CÓ LẼ CHẲNG PHẢI CUỐI CÙNG BÓC PHỐT EKIP CỦA MÌNH TRÊN MẠNG XÃ HỘI
Vào 2013, Tronie, khi đó vẫn là thành viên nhóm 365 đã làm một việc chưa từng có tiền lệ: bức xúc tố công ty VAA của Ngô Thanh Vân có điều khoản hợp đồng khắc nghiệt, bản thân mình không đủ thu nhập để sống. Vụ việc khi đó đã gây chấn động showbiz lẫn công chúng.
Khán giả thì bị sốc vì có những điều khoản trong hợp đồng làm họ ngạc nhiên. Người trong giới thì đánh giá việc đưa hợp đồng tối mật lên mạng xã hội để bêu xấu công ty chủ quản là sốc nổi và thiếu chuyên nghiệp.
Năm 2017, Erik cũng rời công ty không mấy êm ả với những lời tâm sự tiết lộ chuyện nội bộ gây bất lợi cho quản lý cũ của mình.
Thường những cuộc chia tay của nghệ sĩ - quản lý đều ít nhiều không vui và bất mãn cho cả 2 phía, tuy vậy nhiều nghệ sĩ và ekip vẫn giữ được lịch sự và để cho mọi chuyện không ồn ào. Nhưng không phải cuộc chia ly nào cũng giữ được bề mặt êm thấm, những ồn ào cãi vã, đấu tố bóc trần là chuyện không hiếm cũng chẳng mới của nhạc Việt.
Sự cảm tính, thiếu pháp lý chặt chẽ chuyên nghiệp trong quan hệ hợp tác nghệ sĩ - quản lý tại Việt Nam
Quản lý Lý Minh Tùng là người gắn bó với cố ca sĩ Wanbi Tuấn Anh từ 2006 đến 2013, sau đó tiếp tục là Tóc Tiên từ 2015 đến hiện tại. Những người có thể làm quản lý lâu năm như anh không hề nhiều ở Vpop.
Từ chia sẻ của anh, không khó để nhận ra, mối quan hệ nghệ sĩ - quản lý của showbiz Việt phụ thuộc rất nhiều vào cảm tính - mối quan hệ của hai bên có tốt đẹp không, có quý mến và đối thoại trao đổi được với nhau không. Và trục trặc, thì chỉ luôn đến từ hai câu chuyện: tiền bạc không thỏa mãn, mập mờ; và cá tính nguyện vọng nghệ sĩ không được đáp ứng.
Orange và LyLy chia sẻ rất thẳng và công khai toàn bộ những khuất tất về catxe để vạch mặt Châu Đăng Khoa. Nhưng cùng lúc, họ cũng không che giấu sự không hài lòng với định hướng của ekip dành cho mình trong giai đoạn tiếp theo. Orange bức xúc vì lại phải tiếp tục featuring với 1 rapper, công thức đã làm nên thành công cho Người Lạ Ơi và Chân Ái. LyLy thì bất mãn vì không được tự thể hiện hit của mình mà phải nhìn AMEE thăng hạng với “Anh nhà ở đâu thế”, Suni thì được yêu thích với “Không Sao Mà Anh Đây Rồi” do mình sáng tác. Và đó cũng là câu chuyện chung cho sự tan vỡ ngừng hợp tác của mọi ekip trong lịch sử Vpop.
Nhìn lại, Vpop rất hiếm có tiền lệ một công ty chuyên nghiệp, hợp tác dài hạn với nghệ sĩ thành công để có thể làm khuôn mẫu chỉn chu để đi theo. Hai công ty đường dài hiếm hoi có thể kể đến WEPRO của nhạc sĩ - đạo diễn Quang Huy, và VAA của diễn viên Ngô Thanh Vân, và có rất nhiều nỗ lực để chuyên nghiệp hóa một ekip đằng sau ngôi sao. Thanh Thảo là một nữ ca sĩ khi lập Music Box để phát hiện và lăng xê Ngô Kiến Huy. K-ICM và mẹ là những người ngoại đạo, “không làm trong showbiz”, lần đầu hợp tác cùng Jack. Châu Đăng Khoa là một nhạc sĩ. Aiden là leader của một nhóm nhảy đình đám.
Điểm chung của họ là đều xuất phát từ những nghệ sĩ đầy đam mê, không hề dễ dàng để có thể theo đuổi việc kinh doanh chặt chẽ đòi hỏi sự tỉnh táo và tư duy khác hẳn tài năng nghệ thuật vốn có.
Việc thiếu vắng đi những bản hợp đồng chặt chẽ, những quy định pháp lý rõ ràng chi tiết sẽ tạo ra rất nhiều khoảng trống cho những mập mờ, khuất tất và không minh bạch về tài chính. Không phải ai cũng thành công khi giảm bớt sự ngẫu hứng và cảm tính của mình để làm việc rõ ràng như những người làm kinh doanh thực thụ ở vai trò một nhà quản lý. Việc thiếu tự giác cộng với những điều khoản hợp tác mơ hồ, không có sự giám sát thì tỷ lệ phát sinh ra tranh chấp chuyện tiền nong là rất khó tránh khỏi.
Nếu như ở nhạc Hàn, việc hợp tác đã được nghiên cứu thành những bản hợp đồng 5 năm, 7 năm quy định chi tiết rất rõ ràng nghệ sĩ được hưởng bao nhiêu % bán đĩa, bao nhiêu % ở show trong nước, hợp đồng quảng cáo với những ban bệ tài chính đàng hoàng chuyên nghiệp, điều này sẽ còn rất lâu mới xảy ra tại Việt Nam.
Nghệ sĩ Hàn lẫn các fandom của họ tất nhiên không phải khi nào cũng hài lòng với phần trăm ăn chia hay định hướng công ty chủ quản dành cho mình, tuy nhiên các điều khoản chặt chẽ và guồng quay vận hành của công ty đủ chuyên nghiệp để mọi khúc mắc có thể được dàn xếp và tạo ra một nền giải trí bình ổn ở mức độ cao. Sẽ khó có sự tùy tiện gian lận tài chính, hay ngẫu hứng cãi vã trong một guồng quay tỷ đô. Những bản hợp đồng vừa có độ hợp lý nhất định, vừa có giá trị pháp luật cao để nghệ sĩ và công ty quản lý hợp tác lâu dài. Điều này mãi mãi là một giấc mơ xa vời với thị trường Việt Nam, khi mà pháp lý lỏng lẻo và nghệ sĩ ekip liên tục xảy ra bất hòa, kiện tụng nhau không thể nhìn mặt.
KỊCH BẢN NÀO CHO TƯƠNG LAI CHÂU ĐĂNG KHOA - ORANGE?
Tất nhiên không câu chuyện tình yêu chia tay nào giống câu chuyện nào, nhưng dự đoán viễn cảnh của Orange thì cư dân mạng đang so sánh với Min và Erik, 2 nghệ sĩ đang rất thành công và cũng từng rời khỏi ekip đã debut mình.
"Orange là một ca sĩ có thực lực, bạn ấy hát hay. Orange sẽ khó khăn hơn Min và Erik một chút, vì tuy Min và Erik không được sử dụng hit gắn liền tên tuổi để đi diễn, nhưng 2 người kia thì vẫn làm việc với Khắc Hưng nên âm nhạc của họ vẫn ổn định. Với chất giọng và tên tuổi sẵn có, Orange cũng như hai người kia sẽ phải nỗ lực một chút với ekip mới để tìm hit mới, nhưng sẽ ok thôi. Hiện tại là một khởi điểm khá tốt để bạn ấy đi lên, tốt hơn rất nhiều so với thời điểm mới thi X-Factor xong. Orange cố lên."
- Facebooker Le Ha Minh -
"Đây là một câu chuyện không vui, nhưng cũng sẽ như mọi câu chuyện khác tại showbiz thôi. Ca sĩ sẽ có sự ủng hộ của khán giả yêu mến và số đông công chúng. Ekip thường sẽ nhận về chỉ trích, nếu họ có đủ khả năng và chuyên môn làm nghề thì họ sẽ tiếp tục làm việc vì công việc của một producer có thể đứng sau và không phụ thuộc vào cảm tình của công chúng hoàn toàn".
- Một biên tập viên âm nhạc -
Vpop sẽ tiếp tục là sân chơi chiếm hữu chủ đạo bởi những nghệ sĩ đơn độc?
Từ những ngày đầu quay "Tình Nhân Ơi", thấy mọi người bên nhau như một gia đình, mình ước gì mình cũng có được một team đồng hành như thế. Khoa chủ tịch thì lúc nào gặp mình cũng nói chuyện một Cam hai Cam, anh đã chuẩn bị những gì, bắt nghe nhạc sáng tác cho Cam coi có ổn không? Còn Cam thì nghe lời, anh Khoa khuyên gì cũng làm theo. Chắc Cam cũng đã rất mông lung trong chuyện này và không muốn giữ trong lòng lâu thêm nữa nên mới nói ra như vậy. Mong rằng tất cả chỉ là sai sót và hiểu lầm nhỏ mà chưa kịp trao đổi sâu hơn mà thôi.
Fung La - diễn viên trong MV "Chân Ái"
Sau ồn ào của Jack và công ty ICM, Orange và Châu Đăng Khoa; sự tự tin của những giấc mơ công ty quản lý nghệ sĩ, những ekip tạo ra ngôi sao chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều. Rất có thể, mô hình công ty ekip quản lý vẫn chưa từng phù hợp với thị trường âm nhạc Việt Nam.
Dù vậy, mọi sự hợp tác ngắn ngủi mong manh đều có thể dài hơn và bền hơn một chút, nếu nỗ lực làm theo kinh nghiệm của người đi trước “Đủ tôn trọng, đủ thẳng thắn và đáp ứng rõ ràng quyền lợi của nhau”.
Tôi thấy đáng tiếc cho cả 2 phía trong câu chuyện này. Với cả 2 bên đây đều là một thử thách trong sự nghiệp mà họ cần vượt qua, học lấy kinh nghiệm cho mình rồi phát triển tiếp. Tôi cũng đã từng học những bài học như vậy trong quá khứ. Chỉ tiếc là các bạn đã không kế thừa được từ những bài học của chúng tôi từ 20 năm trước, để giờ lặp lại điều chúng tôi đã đi qua.
Đạo diễn, nhạc sĩ, giám đốc Quang Huy