Trang tin China News Finance (Trung Quốc) ngày 18/3 đưa tin, là hai nhà xuất khẩu nông sản lớn của thế giới, cuộc xung đột đang diễn ra giữa Nga và Ukraine đã mang đến một "cơn cuồng phong" cho thị trường lương thực quốc tế, đồng thời khiến người dân nhiều nước phải đối mặt với áp lực giá lương thực tăng cao.
Cuộc xung đột đang diễn ra giữa Nga và Ukraine đã mang đến một "cơn cuồng phong" cho thị trường lương thực quốc tế. Ảnh: Sohu
Giá nông sản tăng cao
Theo số liệu của Tổ chức Lương thực và nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), "Nga là nước xuất khẩu lúa mì lớn nhất và Ukraine là nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ năm thế giới. Họ cung cấp 19% lượng lúa mạch, 14% lượng lúa mì và 4% lượng ngô của thế giới, chiếm hơn 1/3 lượng ngũ cốc xuất khẩu toàn cầu".
Theo China News Finance, Nga và Ukraine đang nắm trong tay "túi ngũ cốc", và xung đột giữa hai nước đã thả một "quả bom" xuống thị trường nông sản quốc tế. Ngày 7/3, giá lúa mì trên sàn giao dịch hàng hóa Chicago (Mỹ) đã tăng 7%, lên mức 12,94 USD/giạ (27,2 kg/giạ lúa mì). Kể từ đó, mặc dù giá lúa mì kỳ hạn giao sau đã giảm nhưng vẫn ở mức cao.
Tính đến ngày 17/3, giá lúa mì liên tục ở mức 10,57 USD/giạ. Kể từ ngày 17/2, giá lúa mì kỳ hạn giao sau đã tăng 32,6%.
Ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) gần đây cho biết, "Xung đột Nga - Ukraine và các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga đã làm gián đoạn nguồn cung từ khu vực Biển Đen và giá ngũ cốc có thể tăng cao hơn nữa. Sự gián đoạn vận chuyển, chi phí thu mua tăng vọt và những lo ngại về triển vọng của một mùa vụ mới ở Ukraine đã khiến thị trường ngũ cốc toàn cầu đối mặt với "cú sốc tồi tệ nhất" kể từ những năm 1970".
Ngoài ra, Goldman Sachs cũng nâng dự báo về giá ngô, đậu tương và lúa mì. Giá ngô có thể đạt 7,75 USD/giạ (25,4 kg/giạ ngô) vào mùa hè, giá đậu tương có thể đạt 17,5 USD/giạ (27,2 kg/giạ đậu tương) và lúa mì có thể đạt 12,50 USD/giạ.
An ninh lương thực quốc tế "có thể còn tồi tệ hơn"
Giá ngũ cốc quốc tế, vốn đã leo thang kể từ nửa cuối năm 2020, đạt mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 2/2022 do nhu cầu cao, chi phí nông nghiệp và vận tải tăng, cũng như gián đoạn hoạt động của các cảng.
Trước khi nổ ra xung đột Nga - Ukraine, nguồn cung lúa mì toàn cầu vốn đã căng thẳng. Dữ liệu từ Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC) cho thấy, vào cuối niên vụ 2021-2022, dự trữ lúa mì cuối vụ ở Liên minh châu Âu (EU), Nga, Mỹ, Canada, Ukraine, Argentina, Australia và Kazakhstan - những nhà xuất khẩu lúa mì lớn trên thế giới - vào khoảng 57 triệu tấn, là mức thấp nhất trong chín năm qua.
Những ảnh hưởng bởi tình hình hiện tại ở Ukraine cũng được phản ánh qua Chỉ số giá ngũ cốc của FAO trong tháng 2. Chỉ số này tăng 3% so với tháng trước.
Trong số các loại ngũ cốc thô tăng giá nhiều nhất, giá ngô quốc tế tăng 5,1% do tiếp tục lo ngại về tình hình cây trồng ở Nam Mỹ, sự không chắc chắn về xuất khẩu ngô từ Ukraine và giá xuất khẩu lúa mì tăng. Giá lúa mì thế giới tăng 2,1%, phần lớn phản ánh sự không chắc chắn về lưu thông nguồn cung ứng toàn cầu tại các cảng ở khu vực Biển Đen.
Giá ngô quốc tế tăng 5,1%. Ảnh: Tân Hoa Xã
Nếu xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp tục, chắc chắn sẽ gây nguy hiểm cho an ninh lương thực hơn nữa. Điều này được ông Khuất Đông Ngọc - Tổng giám đốc FAO khẳng định: "Do hoạt động nông nghiệp của hai nước xuất khẩu lương thực thực phẩm lớn này có thể bị gián đoạn, trong bối cảnh giá lương thực và nông sản đầu vào quốc tế vốn đã cao và biến động, tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu có thể sẽ càng thêm trầm trọng".
Theo ông Khuất, khoảng 50 quốc gia hiện đang dựa vào nguồn nhập khẩu từ Nga và Ukraine để đảm bảo tối thiểu 30% nguồn cung lúa mì của họ, hầu hết là các nước kém phát triển nhất hoặc các nước thiếu lương thực có thu nhập thấp ở Bắc Phi, châu Á và vùng Cận Đông. Đối với những nước này, tình hình an ninh lương thực đặc biệt nghiêm trọng. Hơn 50% nguồn cung phân bón ở nhiều nước châu Âu và Trung Á đến từ Nga, và tình trạng thiếu hụt nguồn cung có thể sẽ kéo dài sang năm sau.
Abeer Etefa - phát ngôn viên cấp cao của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) - gần đây cũng cho biết, một loạt vấn đề trong sản xuất và xuất khẩu nông sản từ Ukraine và Nga sẽ đe dọa an ninh lương thực của hàng triệu người trên thế giới. Điều này sẽ ảnh hưởng đến Anh và các quốc gia châu Âu khác, đặc biệt là những nước Trung Đông, châu Phi và châu Á cực kỳ dễ bị tổn thương.
WFP đã cảnh báo rằng, năm 2022 sẽ là một năm thảm họa của nạn đói, với 44 triệu người tại 38 quốc gia đang đứng trước bờ vực của nạn đói.
Thế giới bắt đầu "cuộc chiến bảo vệ lương thực"
Để tránh xảy ra khủng hoảng lương thực, chính phủ nhiều nước đang thực hiện các biện pháp nhằm ưu tiên đảm bảo nguồn cung nông sản trong nước.
Theo hãng tin Bloomberg (Mỹ), Hungary đang cấm xuất khẩu ngũ cốc. Argentina - một trong những nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới - và Thổ Nhĩ Kỳ – quốc gia xuất khẩu bột mì lớn - cũng đều đã thực hiện các biện pháp để thắt chặt kiểm soát đối với các sản phẩm địa phương. Moldova cũng đã tạm ngừng xuất khẩu lúa mì, ngô và đường từ tháng này.
Theo hãng tin Reuters (Anh), Ukraine thông báo sẽ cấm xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản bao gồm lúa mạch, đường và thịt cho đến cuối năm nay. Nga cũng đã cấm xuất khẩu lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch và ngô sang các nước láng giềng trong Liên minh Kinh tế Á-Âu cho đến ngày 30/6.
Ở chiều ngược lại, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (MAFF) đang tìm cách mua tổng cộng 104.483 tấn lúa mì từ Mỹ, Canada và Australia thông qua các cuộc đấu thầu định kỳ.
Giá lương thực tăng ở nhiều nước
Mặc dù chính phủ nhiều nước không ngần ngại kiểm soát xuất khẩu ngũ cốc để đảm bảo an ninh lương thực trong nước, nhưng tại không ít quốc gia, người dân đã cảm thấy áp lực tăng giá lương thực.
Tại siêu thị đồ sống lớn nhất ở khu thương mại Makati CBD tại thủ đô Manila (Philippines), bộ phận quản lý giá của siêu thị gần đây đã xác nhận rằng giá của tất cả các sản phẩm lúa mì có doanh số lớn nhất trong siêu thị đều đã tăng, trong đó, mì ống có mức tăng giá nhiều nhất.
Mỳ ống là mặt hàng tăng giá nhiều nhất tại các siêu thị ở Manila (Philippines). Ảnh: China News
Robert Giles - Giám đốc điều hành của tập đoàn thực phẩm đóng hộp hàng đầu của Australia SPC - cho biết, dự kiến có khoảng 100 mặt hàng thực phẩm chủ yếu ở nước này sẽ tăng giá, cao nhất khoảng 20%, bao gồm cả đậu nướng và mì ống đóng hộp.
"Giá lương thực và nhiên liệu tăng cao sẽ ảnh hưởng đến những người dễ bị tổn thương nhất ở các nước đang phát triển, gây áp lực lên các hộ gia đình nghèo nhất - những người dành phần lớn thu nhập cho thực phẩm, dẫn đến khó khăn và đói kém", Rebecca Greenspan - Tổng Thư ký Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) - nhận định.