*Bài viết là lá thư của chuyên gia tài chính Mỹ Morgan Housel viết gửi cô con gái nhỏ của mình, được đăng trên tạp chí CNBC.
Vào ngày 3 tháng 6 năm 2019, vợ chồng tôi chào đón cô con gái đầu lòng. Mặc dù lúc này, con bé chỉ ăn và ngủ, nhưng một ngày nào đó, thiên thần của tôi sẽ cần đến những lời khuyên về tiền bạc và cuộc sống này. Là một người cha đã dành phần lớn sự nghiệp của mình để nghiên cứu và viết về tiền bạc, hành vi tài chính và kinh doanh, đây là những điều mà tôi sẽ khuyên con:
1. Đừng đánh giá thấp vai trò của cơ hội trong cuộc sống
Nhiều người thường cho rằng sự giàu có và nghèo đói là kết quả đến từ sự lựa chọn của mỗi người, cũng bởi vậy mà họ đánh giá thấp vai trò của sự may mắn trong cuộc sống này. Con nên nhớ rằng gia đình, xã hội và các giá trị mà chúng ta có kể từ khi được sinh ra cũng như những người mà chúng ta gặp trong đời, tất cả đều đóng một vai trò quan trọng hơn những gì hầu hết mọi người muốn thừa nhận.
Mặc dù chúng ta thừa nhận rằng cố gắng và kiên trì sẽ mang lại phần thưởng và những giá trị, nhưng cũng cần hiểu rằng không phải ai cũng thành công nhờ chăm chỉ và không phải ai nghèo đói cũng là đều do lười biếng. Hãy ghi nhớ điều này khi hình thành ý kiến về người khác, bao gồm cả chính bản thân con.
2. Lợi nhuận cao nhất là khả năng kiểm soát thời gian
Sau này lớn lên con sẽ hiểu việc có thể làm những gì bản thân mong muốn, vào bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi đâu hay với bất cứ ai mà con muốn chính là cấp độ cao nhất của hạnh phúc mà không thứ vật chất nào cũng có thể đem lại.
Cảm giác vui vẻ khi sở hữu những thứ con thích sẽ nhanh chóng biến mất, thế nhưng nếu con có một công việc linh hoạt sẽ giúp con có thời gian làm để những gì mình yêu thích thì con sẽ không bao giờ chán ngán công việc đó. Tích lũy đủ tiền sẽ mang đến cho con thời gian và nhiều sự lựa chọn hơn trên đường đời. Từ đó, con cũng có thể nghỉ hưu khi con cảm thấy thích cũng là điều tuyệt vời.
Sự độc lập, tự chủ là mục tiêu cuối cùng mà mỗi con người chúng ta hướng đến trong cuộc sống. Thế nhưng sự độc lập không phải là một trò chơi được mất, thay vào đó, mỗi đồng tiền mà con tiết kiệm được giống như việc con nắm chắc một phần của tương lai mà không phải chịu sự quản lý hay chi phối từ ai cả.
3. Đừng dựa dẫm vào việc được nuông chiều
Sẽ chẳng ai có thể hiểu giá trị của đồng tiền nếu chưa trải qua sự thiếu thốn, nên mặc dù bố mẹ sẽ luôn cố gắng hết sức để hỗ trợ con nhưng điều đó không có nghĩa là bố mẹ sẽ nuông chiều con.
Sau này khi lớn lên, con hãy học cách chấp nhận một sự thật rằng con không thể có tất cả những thứ mình muốn, điều này sẽ giúp con phân biệt được đâu là nhu cầu và đâu là mong muốn. Từ đó con sẽ học được cách lập ngân sách, tiết kiệm và định giá những gì con đã có. Biết cách tiết kiệm để không khiến cuộc sống bị tổn thương là một kỹ năng sống thiết yếu sẽ giúp con vượt qua những thăng trầm không thể tránh khỏi trong cuộc sống này.
4. Thành công không chỉ đến từ những điều to tát
Napoleon đã từng định nghĩa thiên tài là người có thể làm điều bình thường khi tất cả mọi người xung quanh đều đang "rối trí". Quản lý tiền bạc cũng vậy. Con không cần phải làm những điều phi thường để có kết quả tốt, con chỉ cần kiên định và không làm hỏng việc quá nhiều lần.
Lời khuyên tốt nhất mà cha dành cho con chính là hãy tránh những sai to lớn, nhất là đâm đầu vào nợ nần, điều này quan trọng hơn bất cứ chiến lược tài chính khôn ngoan nào.
5. Sống dưới mức thu nhập của mình
Khả năng sống dưới mức thu nhập là một trong những đòn bẩy tài chính mạnh mẽ nhất, bởi vì con sẽ kiểm soát tốt hơn những thứ như nguồn thu nhập hay lợi nhuận đầu tư. Người kiếm được 50.000 đô la mỗi năm nhưng chỉ cần 40.000 đô la để hạnh phúc chắc chắn sẽ giàu hơn người kiếm được 150.000 đô la nhưng cần đến 151.000 đô la để hạnh phúc.
Nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận 5% nhưng chi phí thấp sẽ tốt hơn nhà đầu tư kiếm được 7% một năm nhưng lại có chi phí cao hơn. Hãy nhớ rằng việc con kiếm được bao nhiêu tiền không quyết định được con có bao nhiêu và việc con có bao nhiêu cũng không xác định được số tiền con cần.
6. Đừng ngại thay đổi
Sẽ chẳng ai sống cuộc sống mà họ đã mong ước đến vào năm 18 tuổi, vì thế sẽ không sao cả nếu con chọn một chuyên ngành mà cuối cùng lại không yêu thích nó và quyết định từ bỏ. Suy nghĩ của mỗi người sẽ thay đổi theo thời gian. Vì thế nên đừng tự dằn vặt hay làm khó bản thân khi con nhận ra mình đã đi sai đường, thay vào đó, hãy thừa nhận rằng các giá trị và mục tiêu của con đã phát triển. Việc tha thứ cho bản thân vì đã thay đổi suy nghĩ cũng là một siêu năng lực, đặc biệt khi con còn trẻ nên đừng ngại để thay đổi mình con nhé.
7. Mọi thứ đều có giá của nó
Cái giá của sự nghiệp bận rộn là không có thời gian cho gia đình và bạn bè. Cái giá của đầu tư dài hạn là sự không chắc chắn và biến động. Cái giá của những đứa trẻ được nuông chiều, bảo bọc chính là dễ hư hỏng. Mọi thứ trên đời này đều đi kèm với một mức giá nhất định, muốn có được những điều con muốn, con phải chấp nhận đánh đổi.
Một khi chấp nhận điều này, con sẽ bắt đầu xem những thứ như thời gian, các mối quan hệ, quyền tự chủ và sự sáng tạo như những loại tiền tệ có giá trị ngang với tiền mặt.
8. Tiền không phải là thước đo thành công lớn nhất
Tỷ phú Warren Buffett đã từng nói: "Thành công thực sự trong cuộc sống là nhận được tình yêu thương từ những người bạn mong muốn". Và tình yêu đó chủ yếu đến từ cách chúng ta đối xử với mọi người hơn là tài sản mà chúng ta có.
Tiền bạc không phải lúc nào cũng có thể cho con điều con mong muốn nhất. Vật chất không thể bù đắp được cho nhân cách thiếu sót, thiếu trung thực và sự đồng cảm chân thành với người khác. Đây chính là lời khuyên tài chính quan trọng nhất mà cha có thể dành cho con.
9. Đừng mù quáng tin vào mọi lời khuyên
Tất cả những bài học cha nói ở đây, bao gồm cả bài học cuối cùng này, là điều mà hầu hết chúng ta hiểu được quá muộn. Thế hệ của con sẽ khác với thế hệ của bố mẹ và ông bà. Không ai giống nhau hoàn toàn và không có ai là luôn đúng. Đừng bao giờ nghe lời khuyên của bất kỳ ai mà không cân nhắc với những giá trị, mục tiêu và hoàn cảnh của riêng mình con nhé.
Cha mẹ yêu con. Chào mừng con đến với thế giới này. Giờ thì hãy ngủ ngon nhé, con yêu!
(Theo CNBC)