Giữa Thủ đô Hà Nội - trái tim của cả nước đang cất giữ một công trình “nhỏ xinh" đã tồn tại hơn một trăm năm. Là một người con của đất Hà thành hay là người chọn nơi đây làm “miền đất hứa", ít nhiều cũng đã nghe thấy tên gọi Vườn hoa Con Cóc.
Không phải công trình đồ sộ, hoành tráng, Vườn hoa Con Cóc là công trình lạ mắt nho nhỏ nằm cách Hồ Gươm chỉ khoảng 300m. Khu vực này có thể nói là một quần thể kiến trúc Pháp, bao gồm Ngân hàng Nhà nước, Nhà khách Chính phủ, khách sạn cổ Métropole...
Vườn hoa Con Cóc hiện đang trong quá trình cải tạo, đã hơn trăm tuổi, có rất nhiều câu chuyện thú vị về nó.
Đài tưởng niệm trị giá 3250 đồng bạc
Vườn hoa Chavassieux với diện tích 4488m2 là công trình được người Pháp xây dựng để tưởng nhớ Léon Jean Laurent Chavassieux (1848-1895) - phó Toàn quyền Đông Dương khi ấy.
Để tìm được bản thiết kế hoàn mỹ nhất, người Pháp đã mở cuộc tuyển chọn các bản vẽ vào năm 1897 với tổng kinh phí dự tính là 3250 đồng bạc Đông Dương mà người dân thường gọi gần gũi là đồng bà đầm xòe hay đồng bạc hoa xoè. Và công trình hiện tại nằm giữa vườn hoa Chavassieux được xây dựng từ bản thiết kế của kiến trúc sư Harlay và nhà thầu Guillaume thi công.
Ngày nay, quanh vườn hoa con cóc là khu vực giao giữa đường Ngô Quyền, Lê Thạch và Lý Thái Tổ. Trong Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX, khu vực này cũng được đề cập đến, vườn hoa nằm trong khu vực nhiều cơ quan cấp cao.
Khi mới đưa vào sử dụng năm 1901, khu vực quanh công trình này từng được gọi là quảng trường Chavassieux. Đến năm 1945 đổi tên là vườn hoa Diên Hồng.
Công trình độc đáo giữa trung tâm Thủ đô
Nằm giữa vườn hoa là đài phun nước hình tròn bao bọc lấy trụ đá to hình vuông cao khoảng 3,5m. Công trình đài tưởng niệm này được phỏng theo lối Roman, sử dụng thức cột Ionic điển hình.
Điều dễ nhận biết nhất của thức cột đỡ trụ đá đài tưởng niệm là đầu cột có hai vòm xoắn ốc. Các đường gờ phào chỉ chạy dọc thân cột là hiện thân của thức cột Doric. Thức cột cổ điển này được sử dụng vì dáng vẻ khỏe khoắn và đầy vững chắc, cũng thường được sử dụng trong các đền thờ Nam thần cổ đại ở châu Âu.
Cũng vì sự đặc biệt với bốn con cóc phun nước xung quanh, mà người dân thường gọi là Vườn hoa Con Cóc hơn là Vườn hoa Diên Hồng. Sau 121 năm tồn tại, công trình đài phun nước vẫn đọng lại được nét đẹp xưa và nơi đây cũng là đài phun nước cổ nhất ở Hà Nội.
Vườn hoa Con Cóc
Tuy nhiên theo thời gian, công trình này hiện cũng đã xuống cấp nên cơ quan chức năng đã neo dây thép xung quanh để bảo vệ.
Trên đỉnh trụ đá có những khe nứt nhỏ, các đai thép quấn xung quanh cũng đã hoen gỉ làm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của công trình.
Hơn một thế kỷ, qua nhiều lần duy tu vườn hoa chưa đồng bộ, một số hạng mục đã bong tróc, sụt lún xen lẫn nhiều loại gạch lát như gạch lá dừa, gạch block xen lẫn đá.
Mới đây, UBND quận Hoàn Kiếm cùng Viện PRX - Đại diện vùng IIe-de-France (Pháp) tại Việt Nam kết hợp với Công ty tư vấn thiết kế De-So nghiên cứu lập “Dự án quy hoạch không gian công cộng và thử nghiệm quản lý không gian xanh theo hướng sinh thái tại quận Hoàn Kiếm" đưa ra phối cảnh dự án được thực hiện trong thời gian 85 ngày.
Hiện các đơn vị đã xúc tiến cải tạo công trình Vườn hoa Con Cóc. Trao đổi với chúng tôi, đại diện tư vấn giám sát (Coninco) cho biết, phần vỉa hè và đường dạo được lát mới bằng đá granit kích thước 30x30, thảm cỏ được phủ xanh giống nước ngoài, phủ thêm hệ thống cây xanh và chiếu sáng. Bên cạnh đó, khu vực đài phun nước Con Cóc được bảo tồn nguyên hiện trạng.
Đã bao năm qua đi, Vườn hoa Con Cóc, đặc biệt đài phun nước là một địa điểm mang tính hoài cổ, thu hút không ít người đến tham quan, chụp ảnh lưu niệm, vui chơi giải trí, tập thể dục... Sau khi được cải tạo, nơi này sẽ trở lại khang trang hơn.