Việt Nam và triển vọng phát triển ngành công nghiệp đất hiếm

Vàng của tương lai

Nguyên tố đất hiếm có vai trò rất quan trọng và là vật liệu chiến lược đối với sự phát triển của các ngành kỹ thuật mũi nhọn, công nghệ cao. Đất hiếm được dùng để sản xuất các chất xúc tác, nam châm, hợp kim, bột mài, gốm, chất phát quang. Việc chế tạo các máy điện thoại di động, ổ đĩa cứng máy tính...không thể không dùng đất hiếm. Nhiều nước coi đất hiếm là vàng của thế kỷ XXI, thậm chí của cả thế kỷ XXII. Các nhà khoa học thì gọi đất hiếm là những nguyên tố của tương lai.

Tổng trữ lượng đất hiếm của Việt Nam dự báo khoảng 22 triệu tấn, là một trong số các nước có trữ lượng lớn đất hiếm trên thế giới. Với trữ lượng lớn như vậy song Việt Nam vẫn chưa xây dựng và hình thành công nghiệp đất hiếm.

Trong những năm qua, chính phủ cũng đã có những chính sách, chiến lược nhằm ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu khoa học về công nghệ đất hiếm, vì mỗi một sản phẩm đất hiếm mang hàm lượng khoa học rất cao, công nghệ đất hiếm rất phức tạp và hầu như không được chuyển giao trên thế giới. Chính phủ xác định đầu tư cho nghiên cứu khoa học sẽ giúp chúng ta làm chủ các quá trình chế biến sâu đất hiếm từ khâu khai thác mỏ, tuyển quặng thu nhận tinh quặng đất hiếm, đến khâu thủy luyện tinh quặng thu nhận tổng đất hiếm TREO và tiếp đến là khâu phân chia và tinh chế để thu nhận các đơn nguyên tố đất hiếm độ sạch cao, có giá trị gia tăng cao trên thị trường thương mại thế giới.

Đất hiếm Scandium "made in Vietnam"

Mới đây, Cavico Việt Nam và Viện Công nghệ Xạ hiếm Việt Nam đã ký kết Hợp tác nghiên cứu, phát triển công nghệ và xây dựng nhà máy chế biến sâu đất hiếm Scandium. Tại lễ ký, hai bên khẳng định đây là sự kiện khởi động dự án xây dựng Nhà máy Chế biến sâu đất hiếm Scandium đầu tiên tại Việt Nam với qui mô lớn.

Thông tin về khu mỏ đất hiếm của Cavico tại Lào, ông Bùi Quảng Hà – Chủ tịch Cavico VN cho biết: "Qua công tác thăm dò chi tiết đã xác định trữ lượng quặng Scandium và các nguyên tố đất hiếm khác ở khu vực Mỏ đa kim Bản Bò – Bolykhamxay, Lào rất có tiềm năng, trữ lượng lớn, dễ khai thác, hàm lượng trung bình đạt các tiêu chuẩn khai thác và chế biến mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trữ lượng quặng có giá trị thương mại hàng tỷ USD nhưng để chế biến sâu cần sự đầu tư lớn, nghiên cứu công nghệ bài bản…mới có thể cho ra sản phẩm có chất lượng để xuất khẩu ra thế giới được. Chúng tôi rất tin tưởng Viện Công nghệ xạ hiếm cùng các nhà khoa học hàng đầu lĩnh vực đất hiếm Việt Nam sẽ đồng hành cùng với Cavico trong cả quá trình dài sắp tới. Đất hiếm sau khi được khai thác tại khu mỏ của Cavico tại Lào sẽ được tinh chế sạch và đưa về Nhà máy tại Việt Nam chế biến sâu để cho ra thành phẩm có giá trị thương mại cao, cung cấp cho thị trường thế giới".

Viện Công nghệ xạ hiếm và Cavico Việt Nam sẽ hợp tác phát triển và ứng dụng công nghệ, hỗ trợ xây dựng các dự án đầu tư chế biến đất hiếm nói chung và trọng điểm là Scandium ra thành phẩm có độ tinh khiết cao nhất có thể. Xây dựng chiến lược, kế hoạch, triển khai CN chế biến quặng đất hiếm đảm bảo an toàn môi trường, tính kinh tế, tập trung vào các sản phẩm chính như Scandium, Dysprodium…và Nickel, Cobal cũng được ghi nhận để tiến hành song song. Công tác nghiên cứu khoa học, thử nghiệm, phát triển và ứng dụng CN chế biến sâu, đồng thời huấn luyện và đào tạo nguồn nhân lực với mục tiêu xây dựng Nhà máy Chế biến sâu đất hiếm Scandium tại VN vào đầu năm 2023.

Đánh giá về sự hợp tác này, ông Nguyễn Trọng Hùng – Phó Viện trưởng Viện Công nghệ xạ hiếm Việt Nam nhận định: "Viện Công nghệ xạ hiếm xác định đây là nhiệm vụ chính trị của Viện và sẽ cố gắng hết sức mình hợp tác với công ty Cavico Việt Nam để thực hiện thành công dự án. Đây còn là nhiệm vụ mang ý nghĩa kinh tế to lớn, cần phải thực hiện và khẳng định thực hiện thành công".

Việc hợp tác nghiên cứu, phát triển công nghệ và xây dựng nhà máy chế biến sâu đất hiếm Scandium giữa Cavico VN và Viện CN Xạ hiếm Việt Nam sẽ mở ra bước tiến quan trọng về công nghệ khai thác và chế biến đất hiếm.