Theo võ sư, tiến sĩ, nhà nghiên cứu võ thuật Hồ Tường - Chưởng môn phái Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà thì ngày nay, cứ hễ nói đến đánh gối, đánh chỏ trong võ thuật đối kháng, đa phần mọi người đều nghĩ ngay tới môn Muay Thái (quyền Thái).
Tuy nhiên, không phải chỉ có môn Muay Thái mới sử dụng hiệu quả đòn gối, chỏ trong chiến đấu, mà từ ngày xưa, nhiều võ sĩ Việt Nam cũng sử dụng gối chỏ cực kỳ điêu luyện, được thi triển trong những màn đả lôi đài vang danh từ nhiều thập kỷ trước.
DÙNG ĐÒN "GỐI BAY" LÀM CẢ THÂN MÌNH ĐỐI THỦ VĂNG QUA DÂY ĐÀI 1,2M
Võ sư Hồ Tường khẳng định với chuyên trang Trí Thức Trẻ, báo điện tử Tổ Quốc: "Từ thập niên 1960, chính bản thân tôi từng tận mắt xem những trận đấu võ đải của võ sĩ Minh Sang (võ đường Lư Hòa Phát) đã sử dụng đòn gối cực kỳ điệu nghệ.
Minh Sang thắng knock out rất nhiều đối thủ bằng đòn đánh gối vào bụng, có khi vào cả mặt nữa. Tôi nhớ ấn tượng nhất là một kỳ võ đài ở sân Tinh Võ (nay là Trung Tâm TDTT Tinh Võ, số 756 đường Nguyễn Trãi, Q5, TP. Hồ Chí Minh).
Tôi không nhớ chính xác họ tên đối thủ của Minh Sang. Nhưng kỳ lạ thay, độc đáo thay khi Minh Sang dồn đối thủ vào góc đài và thực hiện đòn gối bay để hạ đối thủ thì cả thân mình đối thủ của Minh Sang bị đòn gối bay đánh bay qua 3 sợi dây đài và rớt nằm ngay trên phần sàn đài bên ngoài dây đài.
Có thể lúc đó trình độ võ thuật của tôi còn kém quá nên không thấy kịp tại sao đòn gối bay của Minh Sang lại làm cho cả người đối phương bị văng qua 3 dây đài (cao khoảng 1,2 mét) và rớt xuống phần sàn đài.
Chân dung cố võ sĩ Minh Sang (ảnh do võ sư Hồ Tường cung cấp).
Ở trận đả lôi đài ấy, nhiều người đã nghĩ rằng Minh Sang được xử thắng knock-out. Nhưng không. Đô trưởng (tương đương Chủ tịch UBND thành phố ngày nay) của Sài Gòn thời đó là Võ Văn Của có đi xem võ đài, thấy trận đấu quá nguy hiểm cho nên đã ra lệnh trận đấu của Minh Sang phải dừng lại và không có kết quả".
Cũng theo khẳng định của Chưởng môn Hồ Tường, võ sĩ Minh Sang từng làm nhiều nhân vật trong giới võ lâm miền Nam khiếp đảm vì đòn "gối bay" sở trường của mình. Cũng vào thập niên 1960, Minh Sang từng đấu với võ sĩ Nguyễn Giàu, một danh thù lừng lẫy của Long Xuyên thời bấy giờ và Minh Sang cũng đã chiến thắng với đòn "gối bay".
Võ sĩ Minh Sang đã qua đời nhưng trong giai đoạn từ 1969-1975, ông là Phó Chủ tịch Tổng Hội Võ Học.
TUYỆT KỸ DANH BẤT HƯ TRUYỀN LÀNG VÕ VIỆT
Theo võ sư Chưởng môn Hồ Tường thì không chỉ Minh Sang là người sở hữu đòn "gối bay" tuyệt hảo ở làng võ Việt. Những năm đầu thập niên 1970, Từ Hùng (tên thật là Bùi Văn Hạnh, sau 30/4/1975 là Phó Giám đốc Sở TDTT tỉnh Tây Ninh) của võ đường Từ Thiện, học trò của cố võ sư Chưởng môn Hồ Văn Lành phái Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà cũng là người cực kỳ nổi danh với đòn "gối bay".
Có một chi tiết khá thú vị liên quan tới tuyệt kỹ của Từ Hùng. Theo đó, vị võ sư này cũng sử dụng đòn "gối bay", nhưng đòn đánh "gối bay" này phải xoay người 180 độ và bay giật gối nghịch vào mặt đối thù và kết quả là đối thủ knock out. Lưu ý rằng ngay trong môn Muay Thái cũng chưa hề có đòn bay giật gối nghịch.
Nhiều năm trước, võ sư Từ Hoàng Lợi cũng rất nổi tiếng với đòn lên gối sở trường (ảnh do võ sư Hồ Tường cung cấp).
Nối tiếp Từ Hùng có võ sĩ Từ Hoàng Lợi cũng là học trò của cố võ sư Hồ Văn Lành, đấu đài dưới màu áo của võ đường Từ Thiện, đã sử dụng đòn gối rất điêu luyện.
Tại kỳ võ đài tổ chức ở Cam Ranh (Khánh Hòa), võ sư Quách Phước từng làm trọng tài trận đấu giữa Từ Hoàng Lợi võ đường Từ Thiện với Hồng Kim Quế (võ đương Hồng Kim Nghi). Nay võ sư Quách Phước đã gần 90 tuổi nhưng vẫn còn nhớ rằng Từ Hoàng Lợi đã giật gối vào ngực Hồng Kim Quế làm cho Quế bị thổ huyết tại chỗ.
Ở một lần võ đài khác cũng diễn ra trên đất Khánh Hòa, Từ Hoàng Lợi đấu với Lê Thanh Lâm của võ đường Lê Thanh Lân. Kết quả, Từ Hoàng Lợi cũng đã hạ knock-out đối phương bằng đòn "gối bay" trong một pha nhập nội.
Cũng theo khẳng định của người đứng đầu phái Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà thì võ sĩ Từ Hoàng Lợi năm nay đã 61 tuổi, hiện đang ngụ và có dạy võ tại xã An Phú, huyện Củ Chi, TP.HCM.
Theo võ sư Hồ Tường thì từ nhiều thập kỷ trước, Việt Nam có không ít võ sĩ sử dụng cực kỳ điêu luyện đòn lên gối.
"Phải nói rằng không chỉ Muay Thái mà ngay trong võ Việt Nam, rất nhiều võ sĩ từng thi triển đòn gối bay vô cùng điệu nghệ và hiệu quả. Chính bản thân tôi đã từng có lần dẫn 3 võ sĩ học trò của ba tôi (cố võ sư Hồ Văn Lành) và học trò của tôi đấu võ đài ở Phú Yên vào khoảng năm 1984: Hoa Đình Trung, Nguyễn Thế Toàn và Nguyễn Văn Dũng.
Các em đã đấu với học trò của các võ đường Kim Đình (Bình Định), Ngô Bông (Quảng Ngãi) và Tấn Tương Lai (Quảng Ngãi). Riêng Tấn Tương Lai thì võ sĩ Muay Thái hiện nay, Nguyễn Trần Duy Nhất (vô địch thế giới về môn Muay) gọi là ông.
Các em võ sĩ của Võ đường Từ Thiện do tôi dẫn đi đều thắng knock-out đối thủ bằng đòn gối đánh vào bụng khi nhập nội.
Tóm lại, là một người từng gắn bó lâu năm với đấu đài của Võ Việt Nam, tôi muốn nói với các bạn yêu võ rằng Võ Việt Nam cũng sử dụng đòn đầu gối hiệu quả lắm.
Tuy nhiên, sau năm 1975, Liên đoàn Võ thuật Cổ Truyền đã ra luật đấu cấm sử dụng gối, chỏ trong thi đấu đối kháng, đã khiến cho nhiều người tưởng rằng Võ Việt Nam không biết đánh chỏ, gối. Chứ thực tế từ nhiều thập kỷ trước, nhiều võ sĩ Việt Nam đã sử dụng các đòn này lợi hại không hề kém cạnh so với Muay Thái" - võ sư Hồ Tường kết lại.