Máy bay không người lái (UAV) RQ-170 Sentinel của Không quân Mỹ rất hiếm khi được nhìn thấy và trên thực tế các đặc điểm của nó cũng không được biết đến nhiều.
Từ năm 2007, một số nhân chứng đã phát hiện ra chiếc máy bay không người lái này hoạt động ở Afghanistan nhưng lần cuối cùng nó được nhìn thấy là vào cuối năm 2021.
Là sản phẩm của Phòng nghiên cứu Skunk Works thuộc Tập đoàn Quốc phòng Lockheed Martin, trong những năm qua, UAV RQ-170 luôn cố gắng duy trì sự hiện diện ở cường độ thấp và đó chính là điều mà Không quân Mỹ mong muốn.
THAM GIA CHIẾN DỊCH TIÊU DIỆT BIN LADEN?
RQ-170 được mệnh danh là “Con quái vật Kandahar" khi nó tham gia thực thi các nhiệm vụ ở Afghanistan. Vậy máy bay không người lái RQ-170 có những tính năng gì đặc biệt?
Lần gần đây nhất, một nhiếp ảnh gia dân sự đã “chộp” được bức ảnh có vẻ như là của RQ-170 trên sa mạc El Mirage ở phía nam Căn cứ Không quân Edwards, California vào tháng 12/2021.
UAV RQ-170 có trần bay 15.000 m, thời gian hoạt động liên tục từ 5 - 6 giờ. Máy bay được thiết kế cho các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát. RQ-170 cũng có thể truyền tải dữ liệu mục tiêu trở lại căn cứ và trực tiếp tiến hành các hoạt động tác chiến điện tử.
Với trần bay lên tới 15.000 m, RQ-170 trở thành một tài sản quan trọng cho Lực lượng Không quân Mỹ. Theo nhiều thông tin, UAV RQ-170 đã quay được video về cuộc tập kích tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden vào năm 2011 mà Tổng thống Barack Obama cùng Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã xem trong quá trình diễn ra chiến dịch.
RQ-170 được mệnh danh là “Quái vật Kandahar" khi nó tham gia thực thi các nhiệm vụ ở Afghanistan
RƠI VÀO TAY IRAN
Có thể sứ mệnh nêu trên chỉ là một thành công giả định nhưng RQ-170 cũng phải hứng chịu một số tình huống không may mắn trong những năm qua. Iran đã thu giữ được một chiếc UAV RQ-170 vào năm 2011.
Không rõ bằng cách nào đó mà Iran chiếm được một chiếc RQ-170 gần như vẫn còn nguyên vẹn. Tehran cho biết họ đã gây nhiễu và chiếm quyền điều khiển hệ thống khiến nó bay về Iran. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Mỹ phủ nhận việc UAV này bị “hack”.
RQ-170 được thiết kế là một phương tiện trinh sát tầm cao và được cho là đã hoạt động trên không phận Iran để do thám các hoạt động hạt nhân của Tehran. Nhiều nguồn tin ở Mỹ thừa nhận, Iran nhiều khả năng đã can thiệp được vào đường truyền dữ liệu của chiếc UAV và buộc nó phải hạ cánh.
Có thông tin cho rằng, hệ thống gây nhiễu và chặn thu tín hiệu radar tiên tiến 1L222 Avtobaza mà Iran mua của Nga trước đó đã giúp Tehran thực hiện thành công chiến dịch này.
Nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei ngồi bên cạnh chiếc UAV RQ-170 Sentinel của Mỹ bị thu giữ ngày 11/5/2014. Ảnh: AP
Sau đó, có khả năng Iran đã giải mã công nghệ của RQ-170 để chế tạo ra máy bay không người lái có tên Saegheh (Thunderbolt) giống hệt với “Quái vật Kandahar”.
Theo thông tin từ chuyên trang Janes Defense, ngày 10/2/2018, biến thể RQ-170 của Iran phóng đi từ Syria đã bị bắn hạ khi nó đi vào không phận Israel.
Sau khi nó bị bắn hạ, cựu Giám đốc Cơ quan tình báo Israel Mossad Danny Yatom đã nhận xét: "Đó là một chiến dịch cực kỳ tinh vi. Chiếc UAV chính xác là một bản sao giống hệt chiếc UAV đã rơi xuống lãnh thổ của họ. Nếu nó phát nổ ở một nơi nào đó bên trong lãnh thổ Israel, thật khó có thể xác định đó là một máy bay không người lái do Iran sản xuất".
Cho tới tận ngày nay, việc Quân đội Mỹ để mất chiếc máy bay không người lái (UAV) tàng hình tân tiến RQ-170 Sentinel trên không phận Iran năm 2011 vẫn còn là một nỗi đau nhức nhối không chỉ với Mỹ mà còn với cả các quốc gia đồng minh phương Tây.
Kể từ sau sự vụ trên, rất ít thông tin được tiết lộ về RQ-170. Trang web chính thức của Không quân Mỹ chỉ đưa ra đoạn tin ngắn ngủi thừa nhận máy bay hiện đang ở ngoài Căn cứ Không quân Creech, Nevada và hiện nó đã “tàng hình”.
Một bản sao của RQ-170 được Iran trưng bày tại Tehran
VAI TRÒ NÀO CHO RQ-170 TRONG TƯƠNG LAI?
Ngoài Trung Đông, UAV RQ-170 cũng được phát hiện thấy ở Guam. Có thể trong vài năm qua, nó đã được nâng cấp với những cảm biến cải tiến và radar khẩu độ tổng hợp.
Nếu đúng như vậy, Không quân Mỹ đang chứng tỏ sự tự tin trong hoạt động đối phó với Trung Quốc và Triều Tiên nếu nảy sinh các tình huống cần huy động tới RQ-170.
Mặt khác, Trung Quốc có thể cũng đã tiếp nhận được các thông số kỹ thuật của RQ-170 sau khi nó bị Iran bắt giữ. Vì vậy, điều đó giải thích tại sao người Mỹ muốn giữ kín thông tin chi tiết về loại UAV trên các phương tiện truyền thông nguồn mở.
Đặc điểm tốt nhất của UAV RQ-170 là trần bay cao tới 15.000 m, qua đó giúp Không quân Mỹ có thêm một lựa chọn nữa khi ngày càng có nhiều máy bay không người lái do thám đi vào hoạt động và UAV do thám liên lục địa RQ-4 Global Hawk đã ngừng hoạt động.
Rất có thể, “Quái vật Kandahar” sẽ trở thành “quái vật Đông Á” ở một thời điểm nào đó trong tương lai.