32 phút mixtape bị quên lãng vì 11 giây sample sóng gió
Ngày 22/5 vừa qua, rapper Agust D – được biết đến nhiều hơn với cái tên SUGA (BTS) cho ra mắt mixtape "D-2", sau gần 4 năm kể từ mixtape đầu tiên có tên là "Agust D". Không im hơi lặng tiếng như "Agust D", "D-2" vừa ra mắt đã ngay lập tức gây bão với hàng loạt thành tích đáng nể. Ít lâu sau, ca khúc thứ ba trong mixtape có tên "What Do You Think?" gây xôn xao vì 11 giây mở đầu dùng giọng nói của Jim Jones – nhà truyền giáo và là kẻ chỉ đạo vụ tự sát hàng loạt gây ám ảnh vào thế kỉ 20.
Mixtape “D-2” của Agust D (SUGA) gây tranh cãi lớn.
Những tranh cãi về 11 giây sample không hề cháy âm ỉ mà ngay lập tức bùng nổ sau khi được phát hiện. Có thể nói rằng, lùm xùm đoạn sample "What Do You Think?" nổ ra vào thời điểm quá nhạy cảm. Jim Jones là người trực tiếp gây ra vụ thảm sát làm hơn 900 người chết, trong đó có 304 trẻ vị thành niên tại Jonestown, phía Bắc Guyana (một quốc gia Châu Phi) vào năm 1978. Trong bối cảnh cả thế giới đang sục sôi vì xung đột sắc tộc xảy ra trên đất Mỹ ngày càng lan rộng, những chỉ trích về đoạn mở đầu ca khúc "What Do You Think?" đã vượt ra khỏi giới hạn Kpop.
Cuộc chiến bảo vệ thần tượng của ARMY trước các cáo buộc về ca khúc, phản hồi lợi bất cập hại của Big Hit và sự vào cuộc của Dispatch, tất cả khiến cho Agust D (nghệ danh solo của SUGA) - nam rapper, nhà sản xuất vốn kín tiếng của BTS đứng trước làn sóng phản đối tiêu cực lớn nhất từ trước đến nay.
Là một trong những thần tượng tự sản xuất tài năng của Kpop thế hệ 3, SUGA luôn được đánh giá là người dành nhiều sự quan tâm và có thể cài cắm rất nhiều chi tiết phản ánh xã hội vào trong sản phẩm âm nhạc. 11 giây sample cùng lời phủ nhận "không biết", "không hiểu", "không nghĩ tới" của Big Hit khiến thương hiệu thần tượng tự sản xuất ra những sản phẩm thông minh và sâu sắc của SUGA hoàn toàn đổ vỡ.
Lời xin lỗi lợi bất cập hại
Quan điểm chính thức của Big Hit được đưa ra sau khi tranh cãi về đoạn sample chứa giọng nói Jim Jones trở nên vượt quá tầm kiểm soát.
Trong thông cáo báo chí, công ty chủ quản của SUGA nêu rõ vài điểm: đoạn sample được sử dụng trong "What Do You Think?" được lựa chọn mà không có chủ đích và không rõ người nói; đoạn sample không phù hợp đó đã lọt qua quy trình kiểm tra nội bộ; công ty thiếu hiểu biết về tình hình lịch sử và xã hội. Công ty gửi lời xin lỗi, cho phát hành lại bài hát, và "bản thân nghệ sĩ cũng cảm thấy bối rối và mang trách nhiệm sâu sắc đối với phân đoạn mà họ không nghĩ tới."
Big Hit nhận trách nhiệm và xin lỗi vì sơ suất trong quá trình thực hiện “D-2”.
Thông cáo báo chí nói trên thậm chí còn gây ra phản ứng dữ dội hơn từ một bộ phận fan Kpop. Một mặt, Big Hit dường như đổ toàn bộ trách nhiệm sang cho một nhà sản xuất khác. Mặt khác, công ty đã biến nghệ sĩ thành một người thiếu kiến thức, thiếu suy nghĩ và hời hợt đối với chính sản phẩm của mình.
Khác với danh xưng SUGA của BTS, Agust D là một cái tên độc lập trong âm nhạc. Không khí và thông điệp cá nhân gửi gắm trong mixtape của nam rapper khác hoàn toàn với phong cách nhạc của BTS: Agust D là một bản thể u ám hơn, "underground" hơn, không ngại sử dụng từ ngữ mạnh bạo hoặc từ lóng. Nội dung được chuyển tải cũng mang tính cá nhân, đôi khi bị đánh giá là... tự phụ. Agust D là tác giả và là nhà sản xuất chính trong mixtape "Agust D" năm 2016 và "D-2" vừa ra mắt cách đây ít ngày.
“Agust D” – Mixtape đầu tay của Agust D (Suga) cũng do nam rapper một tay sản xuất.
Nếu như những nhóm nhạc hay thần tượng Kpop dính phải bất cứ nghi án nào trong sản phẩm âm nhạc – đạo nhạc, lời bài hát gây tranh cãi…, thì không phải thần tượng mà nhà sản xuất sẽ là người bị réo tên đầu tiên. Lí do rất đơn giản: thần tượng Kpop thường chỉ biểu diễn mà không tham gia vào khâu sản xuất. Thế nhưng trong trường hợp của những thần tượng tự sáng tác như BTS hay là SUGA, với một sản phẩm mang đầy tính cá nhân, việc nhận lấy trách nhiệm lớn nhất khi phát sinh vấn đề là điều không thể chối cãi.
Trong suốt thời gian phát hành, SUGA có nhiều chia sẻ xung quanh quá trình sản xuất "D-2". Đây cũng là "đặc sản" của riêng BTS khi họ có thể chia sẻ với người hâm mộ cảm hứng, khó khăn khi hoàn thiện, ý nghĩa của từng ca khúc. Với đoạn sample gây tranh cãi, không ít người – trong đó có cả người hâm mộ đã chờ mong lời giải thích từ chính nam rapper như khi anh nói về "bẫy anti" trong "Dwaechita" và "What Do You Think?" vài ngày trước. Tuy nhiên, lời xin lỗi vì "thiếu hiểu biết" từ công ty dường như đã đặt dấu chấm hết cho cơ hội đính chính của SUGA.
Qua nhiều lùm xùm liên quan đến BTS, phản hồi của Big Hit dần mang đến nhiều bất cập. Bản thân BTS là một nhóm nhạc đã có đẳng cấp quốc tế, âm nhạc lẫn câu chuyện thành công của họ truyền cảm hứng đến cho rất nhiều người hâm mộ vẫn còn ở độ tuổi thanh thiếu niên. Tuy nhiên, các thành viên BTS thiếu hẳn phần nhận trách nhiệm cá nhân qua những scandal. Từ các scandal của Jungkook cho đến SUGA, công ty luôn là người lên tiếng và giải thích còn cá nhân các thành viên đều... im lìm. Công ty thay nghệ sĩ ra mặt giải thích hoặc xin lỗi, còn nghệ sĩ vẫn là tấm gương sáng đằng sau bức tường bảo vệ của công ty và fandom – liệu điều này có thật sự "truyền cảm hứng" hay chỉ rõ rằng dù là những thần tượng phá vỡ nhiều định kiến tại Kpop, họ vẫn chỉ là những con rối không được phép có tiếng nói?
Cần phải nói rõ, việc idol tự mình lên tiếng không phải lúc nào cũng đúng khi idol chịu sự quản lý của công ty và mọi lời ăn tiếng nói đều phải cẩn thận. Nhưng đối với riêng lùm xùm sample của SUGA lần này thì lại là 1 câu chuyện khác. SUGA đã sản xuất mixtape và các ca khúc để nói lên tiếng nói cá nhân của bản thân, là người trực tiếp chịu trách nhiệm cho những "đứa con tinh thần" và cái tôi của 1 nghệ sĩ thường rất lớn. Trước khi xảy ra tranh cãi, SUGA tự tin nói về nó, về quá trình sản xuất và cách mình gài gắm ý tứ vào bài hát. Vậy nhưng khi lùm xùm xảy ra và vượt tầm kiểm soát, điều công chúng cần hơn cả là lời giải thích đến từ chính người làm ra sản phẩm này. Dù SUGA sai hay đúng, lời xin lỗi và giải thích của anh chàng đều có trọng lượng, đáng tin và cách giải quyết hợp lý hơn hẳn thông cáo báo chí từ phía Big Hit.
Bài học cho người hâm mộ?
Là nhóm nhạc nam có vị thế lớn nhất Kpop tại thời điểm này, ARMY – fandom của BTS cũng là fandom lớn mạnh vào bậc nhất. Không phải công chúng, fandom chính là chỗ dựa của các thần tượng Kpop. Tuy nhiên, với khả năng "góp gió thành bão", ARMY dường như chính là những người đã đẩy tranh cãi về mixtape của Agust D (Suga) cũng như nhiều lùm xùm khác của BTS đi xa hơn.
BTS có lượng người hâm mộ đông đảo trên toàn cầu.
Trước khi thông cáo của công ty chủ quản được đưa ra, người hâm mộ của BTS tỏa ra khắp các nền tảng mạng xã hội để lên tiếng bảo vệ thần tượng của mình. Trong số hàng ngàn bình luận dưới mỗi bài viết, lập luận "bẫy gián" được sử dụng liên tục một cách hả hê. Thế rồi, thông cáo của Big Hit được đưa ra và đẩy ARMY vào cảnh… dở khóc dở cười, khi những lời bênh vực lúc này lại trở thành điều đi ngược với quan điểm chính thức của công ty.
Trên thực tế, thẩm thấu âm nhạc là một việc rất có tính cá nhân. Cũng giống như một bài hát có người thấy hay và có người không, sẽ có những lời bài hát được hiểu theo nhiều tầng nghĩa.
Trừ khi chính người sáng tác nói ra, bằng không, tất cả mọi ý nghĩa, mọi cái "bẫy", mọi "âm mưu" đều chỉ là phỏng đoán. Chính vì thế, fandom không thể trở thành người đại diện phát ngôn cho thần tượng, càng không thể khẳng định chắc nịch và tuyên truyền rằng thần tượng đang muốn truyền tải điều gì thông qua sản phẩm của mình.
Hậu quả của việc đem phỏng đoán ra làm quan điểm chính thức đã ở ngay trước mắt. Thiết nghĩ, là người hâm mộ của những thần tượng ở vị trí nhạy cảm như SUGA nói riêng và BTS nói chung, fandom cần phải lựa chọn thái độ thận trọng hơn khi thuyết trình về những quan điểm chưa bao giờ được thần tượng của mình xác nhận.
"Fandom là bộ mặt của thần tượng", hơn ai hết, một fandom quá lớn và đặc biệt nhạy cảm như ARMY phải nhận thức sâu sắc vấn đề này.