Tranh cãi xoay quanh Butter bị gọi là "money hit": Lỗ hổng nào từ Billboard tạo nên liên hoàn No.1 của BTS?

BTS gần đây đã đạt 1 thành tích chứng minh sức mạnh khủng khiếp: Hạng 1 tại BXH Billboard Hot 100 trong 10 tuần liên tiếp, tuy nhiên đây cũng là một vấn đề đang nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng yêu nhạc. Trong đó, Butter đã có 9 tuần dẫn đầu BXH đình đám xứ cờ hoa, tuần còn lại thay thế bởi ca khúc Permission To Dance. Một số ca khúc mạnh khác như good 4 u của Olivia Rodrigo hay INDUSTRY BABY bộ đôi Lil Nas X và Jack Harlow đều chịu thua khi bị BTS "block" hoàn toàn.

Không phải là một ca khúc quá phổ biến đại chúng tại Mỹ nhưng Butter lại có thành tích khủng trên Billboard Hot 100 khiến một bộ phận lớn khán giả yêu nhạc và quan tâm đến thị trường âm nhạc US-UK tỏ ra không phục. Chính vì vậy, nhiều người đã gán Butter cùng với một cái mác "money hit", một bản hit được làm nên từ tiền với ý nghĩa chẳng mấy tích cực.

Hiểu như thế nào về "money hit" mới đúng?

"Money hit" hiểu theo nghĩa đen là một ca khúc thành hit nhờ đập tiền. Vấn đề ở đây là tiền của ai? Từ trước đến nay, "money hit" luôn được dành để chỉ những nghệ sĩ tự mình bỏ tiền ra để tự tăng lượt sales hoặc mua chuộc DJ để có thể phát ca khúc của họ nhiều trên radio làm tăng mức độ nhận diện của sản phẩm.

Còn đối với BTS, ca khúc của họ đạt thành tích No.1 chính là nhờ vào tiền của người hâm mộ. Tất nhiên, BTS không hề trực tiếp có hành vi gian lận cho vị trí của mình đạt được. Họ từng vướng nhiều tranh cãi với chiến lược không mấy "fairplay" khi liên tục hạ giá bản digital sales ca khúc thấp hơn rất nhiều so với các sản phẩm khác, phát hành nhiều phiên bản remix, các MV đủ loại nóng lạnh, nhằm để kích fan mua thêm album để đạt thành tích tổng ấn tượng.

Việc thể hiện sự "chơi bất công" và "lách luật" một cách công khai của BTS làm nhiều người nghe nhạc không khỏi khó chịu. Trước đây, từng có 1 trường hợp đạt chuỗi No.1 gây khó chịu tại Billboard là ca khúc Old Town Road. Thời điểm đó, Lil Nas X cũng đã phát hành rất nhiều phiên bản remix cho ca khúc này, thực hiện 3 - 4 MV cho riêng ca khúc. Toàn bộ thông số và doanh thu từ các bản remix và các MV đều đổ dồn về duy nhất thành tích một ca khúc, đây là yếu tố chủ chốt giúp Lil Nas X có thể trụ lâu đến như vậy trên Billboard Hot 100.

Tuy khái niệm "money hit" từ đó mà bị thay đổi bản chất nhưng nó vẫn mang những ánh nhìn tiêu cực về phía BTS. Không biết là BTS có tham khảo người đi trước Lil Nas X hay không mà chiêu trò y hệt. 

Từ tiền đề mà BTS và công ty tạo ra, Butter bị cộng đồng fan nghe nhạc US-UK gọi là "money hit" vì sự "thao túng" của người hâm mộ. Không chỉ người hâm mộ tại Mỹ, fan quốc tế của BTS cũng góp sức làm nên hạng 1 của BTS tại Billboard Hot 100 bằng cách "donate" tiền của mình sang hệ thống fandom tại Mỹ.

Money hit của BTS làm nên từ tiền của người hâm mộ

Nói đi cũng phải nói lại. Để mà nói về việc cày view miễn phí trên YouTube so với việc bỏ tiền ra để mua bài hát ủng hộ nghệ sĩ, là 1 fan Kpop cũng phải đắn đo rất nhiều. Và hơn hết, mỗi người chỉ được mua 4 lần cho một bài hát. Lượt mua bị giới hạn, có nhiều tiền đến mấy cũng không thể mua một lúc vài chục, vài trăm lần để đẩy thành tích cho idol. Đạt được thành tích khủng như thế kia, với những con số không tưởng như vậy. Điều này chỉ có thể chứng tỏ rằng fan BTS thật sự rất đông. Phần công-chúng-mang-tên-ARMY có thể "cân" luôn phần công chúng nghe nhạc còn lại.

Thế nên gọi Butter là "money hit" vừa đúng mà lại vừa sai. Đây chắc chắn là 1 trong những "case study" còn gây tranh cãi dài dài.

Lỗ hổng nào của Billboard khiến No.1 Hot 100 của BTS không thuyết phục?

Chắc chắn công thức tính điểm của Billboard Hot 100 đang tồn tại một lỗ hổng! Không chỉ công chúng, đến cả Phó Tổng Biên tập Billboard là Andrew Unterberger cũng "mập mờ" phủ nhận No.1 của BTS: "Miễn là BTS bán đủ số lượng đĩa họ cần để dẫn đầu mỗi tuần thì giờ đây, debut ở vị trí No.2 cũng chính là debut No.1 rồi".

Ngay sau phát biểu của Phó Tổng Biên tập Billboard, trong tuần tiếp theo, Butter đã đánh mất vị trí dẫn đầu, xuống ngay hạng 4. Đó là kết quả của việc số lượng bán ra sụt giảm 30% so với tuần trước, đạt 79.200 bản. Thế mới thấy, điểm số của BTS phụ thuộc nhiều vào điểm bán single thế nào. Trong khi đó điểm streaming của BTS lại cực thấp. Điều này không phản ánh đúng cách vận hành của thị trường âm nhạc hiện đại rằng: Đây đang là kỉ nguyên của streaming!

Trong tuần công bố kết quả vào ngày 10/8, Butter bất ngờ mất ngôi vương vì điểm digital sales giảm

Cho đến ngày 17/8, theo thông tin từ 2 trang Twitter chuyên thống kê số liệu các ca khúc Pop Data và US Radio Updater, ca khúc Butter của BTS đã bị rút ra khỏi tất cả các đài phát thanh của nước Mỹ. Lý do vì sao thì... không ai thật sự biết.

"Ca khúc Butter của BTS chính thức bị rút khỏi tất cả các đài phát thanh tại Mỹ. Điều này sẽ ảnh hưởng đến thứ hạng BXH của ca khúc trên BXH Billboard Hot 100 sắp tới"

Một trong những thuyết âm mưu được đưa ra rằng, lý do Butter bị rút khỏi hệ thống radio nước Mỹ chính vì do ca khúc nhận về quá nhiều phản ứng tiêu cực của khán giả nước này. Theo thống kê của National Callout cập nhật mới nhất thì ca khúc Butter chỉ nhận về 59% số điểm, trong khi để đạt yêu cầu tối thiểu thì một ca khúc phải có chỉ số ít nhất 60%. Tiếp tục gặp bất lợi về mảng radio, sự tụt giảm về thứ hạng trong tuần tới khi sản lượng mua đĩa và streaming cũng giảm là điều khó tránh khỏi.

Butter sẽ bị nhận 0 điểm radio trong tuần tới

Quay trở lại vấn đề của BXH Billboard. Một ca khúc muốn lọt vào BXH Billboard Hot 100 cần phải hội tụ nhiều yếu tố từ đa nền tảng: tiêu thụ bản vật lý (physical sales), tiêu thụ bản điện tử (digital sales), streaming trên các nền tảng được công nhận và một yếu tố đặc thù nữa là radio request - yêu cầu phát trên các hệ thống radio của nước Mỹ.

Xét theo tính thời đại, câu hỏi được đặt ra là cấu trúc điểm của Billboard Hot 100 có còn phù hợp? Theo Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ (RIAA), cơ cấu doanh thu của nền công nghiệp âm nhạc Mỹ năm 2020 được phân bổ như sau: 83% streaming, 9% physical, 6% digital downloads, 2% synch. Có thể thấy sự áp đảo của phương thức nghe nhạc streaming tại thị trường âm nhạc Mỹ. Đây cũng là xu hướng chung trên thế giới khi nền công nghệ số ngày càng phát triển, là yếu tố quan trọng số 1 để đánh giá ca khúc có thật sự là hit được khán giả yêu thích đón nhận, "nghe đi nghe lại" hàng ngày hay không.

Streaming đang là xu hướng tiếp cận âm nhạc hàng đầu trên thế giới

Billboard Hot 100 là bảng xếp hạng tại Mỹ. Một bài hát có lượng stream lớn sẽ thể hiện sức nóng và độ thịnh hành của nó ở thị trường này. Ở thời đại streaming, nhưng luật của Billboard vẫn tính tỉ lệ digital sales lớn như hiện tại so với tổng thể thành tích bị cho là không hợp lý, không bắt kịp xu hướng. Vì vậy, một nghệ sĩ có fandom mạnh, sẵn sàng ủng hộ bằng tiền thông qua việc mua single thì việc đạt No.1 Billboard Hot 100 là hoàn toàn có thể (và đã xảy ra như trường hợp của BTS) dù ca khúc không thực sự có tầm ảnh hưởng trên đất Mỹ.

Butter chắc chắn sẽ còn trụ hạng 1 Billboard Hot 100 dài dài nếu fan vẫn ủng hộ mạnh mẽ và không gặp phải đối thủ nào quá lớn

Có vẻ như Billboard cũng nên thay đổi hệ thống tính điểm của BXH Billboard Hot 100 theo xu hướng của thời đại nếu như mong muốn thể hiện rõ nhất sức nóng và mức độ thịnh hành của các ca khúc trên thị trường. Trước đây, BXH này cũng đã từng thay đổi cách thức tính điểm để phù hợp với thị hiếu của người nghe ở thời điểm đó. Những năm trước năm 2013, Billboard Hot 100 chỉ từng ghi nhận 2 nguồn điểm chính đến từ hai yếu tố là sales và radio request. Mảng streaming không có chỗ đứng tại BXH này do các nền tảng streaming vào thời điểm đó không phổ biến.

Gangnam Style của PSY chính là một sản phẩm mang tính cột mốc của cả Kpop lẫn Billboard. Gangnam Style vụt lên trở thành một hiện tượng toàn cầu vào năm 2012. Thế nhưng, tại Billboard Hot 100, bài hát chưa bao giờ chạm được vị trí số 1, luôn bị "chặn đứng" bởi One More Night của Maroon 5 ra mắt cùng thời điểm. Lượng sales của Gangnam Style vượt lên hẳn One More Night, nhưng lại thua đậm về mặt radio trên đất Mỹ, vì là một bài hát tiếng Hàn nên việc đạt vị trí số 1 dường như là vô vọng với ca khúc "ngựa phi" này.

Thời điểm đó, Gangnam Style bị "chặn đứng" trên Billboard Hot 100 vì gặp bất lợi không tính điểm streaming

Từ sự thiệt thòi của Gangnam Style cùng với thời thế công nghệ thay đổi, YouTube và các nền tảng nghe nhạc khác như Spotify, iTunes trở nên phổ biến hơn bao giờ hết thì sau đó Billboard mới bắt đầu tính điểm stream vào BXH. Các năm sau, mảng stream tiếp tục khẳng định thế mạnh, và Billboard cũng dần thay đổi tỉ lệ phần trăm phù hợp với thời đại. Đến năm 2018, điểm streaming chính thức được đưa vào Billboard như là một thành phần chính bên cạnh sales và radio request. Dù sự thay đổi này được tạo ra từ cả một quá trình, nhưng không thể phủ nhận Gangnam Style chính là một nhân tố quan trọng mở đường cho việc tính điểm streaming trên Billboard Hot 100.

No.1 Billboard Hot 100 là của BTS!

Chính xác là như thế. Butter của BTS là Quán quân của cuộc chơi trong 9 tuần liền. No.1 Billboard Hot 100 là của BTS, nhóm cũng là người về nhất trong lòng người hâm mộ. Tuy nhiên, Quán quân trong lòng công chúng Mỹ là ai thì chắc là phải để người đứng ở vị trí số 2 sẽ trả lời! Sức nóng thực sự của các ca khúc tại thị trường Mỹ, nơi mà hình thức streaming chiếm ưu thế hoàn toàn, sẽ được phản ánh rõ ràng từ vị trí thứ 2 trở đi nếu BTS vẫn còn đứng thứ nhất nhờ vào điểm sales áp đảo.

Butter dấy lên một tranh cãi lớn, cũng có thể sẽ tác động tạo nên một sự thay đổi của BXH Billboard Hot 100 trong tương lai

Tóm lại, vấn đề ở đây chính là nằm ở Billboard mà thôi. Hệ thống tính điểm hiện tại của Billboard Hot 100 đang khiến nhiều ca khúc hay chịu thiệt thòi, nhưng BTS lại chẳng phải là người có lỗi. Tuy nhiên, sự việc Butter cũng có thể là một cột mốc để tạp chí đình đám này cân nhắc về một sự thay đổi nào đó.

Nguồn: Tổng hợp - Ảnh: Internet