Quạt máy là thiết bị làm mát quen thuộc, phổ biến, hầu như gia đình nào cũng sử dụng. Khác với điều hòa, quạt máy có giá thành rẻ hơn, tiêu tốn ít điện năng hơn, dễ lắp đặt hơn.
Tuy nhiên, vào những ngày hè nắng nóng đỉnh điểm, việc sử dụng quạt liên tục cũng khiến các gia chủ "đau ví". Trên các trang mạng xã hội, xuất hiện một câu hỏi nhận được tranh cãi dữ dội, đó là: "Dùng quạt số to hay số nhỏ thì sẽ tiết kiệm điện hơn?".
Đã có rất nhiều luồng ý kiến đưa ra để trả lời cho câu hỏi này. Một số cho rằng, bật quạt số nhỏ sẽ là tiết kiệm điện nhất, bởi khi này quạt sẽ phải sử dụng ít năng lượng để làm mát.
Số khác lại phản bác, với nguyên lý hoạt động của quạt máy, khi bật số to, điện trở sẽ nhỏ hơn, vì thế điện năng tiêu thụ cũng sẽ ít hơn.
Cũng có ý kiến là bật quạt số to hay số nhỏ, cũng chẳng hề ảnh hưởng tới số điện thiết bị sử dụng.
Vậy, đáp án thực sự cho câu hỏi này là như thế nào?
Nguyên lý hoạt động của quạt máy
Bên cạnh những bộ phận có thể dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường ở bên ngoài của quạt như cánh quạt, lồng quạt, hộp động cơ, bộ điều khiển... quạt máy còn có những bộ phận quan trọng bên trong, quyết định chính việc hoạt động.
Các bộ phận đó bao gồm mô tơ, rotor, tụ điện và vỏ nhôm. Khi dòng điện chạy vào động cơ quạt, sẽ qua các cuộn dây được quấn trên lõi sắt.Tiếp đến, dòng điện lệch pha sẽ được tạo ra bên trong tụ điện, tác động khiến rotor quay và kéo theo cánh quạt chuyển động và tạo gió.
Thí nghiệm của người dùng
Một người dùng trên kênh Youtube chuyên hướng dẫn về những sáng tạo điện tử đã thực hiện thí nghiệm đo lường công suất, điện năng khi bật quạt máy chạy ở 2 mức độ khác nhau. Theo đó, có thể thấy, khác biệt về ở 2 mức độ nhỏ nhất và lớn nhất là... gần như không có.
Khi bật quạt ở số to nhất, dòng điện ghi nhận được là khoảng 0,17A, rồi giảm dần xuống và duy trì ở mức ổn định là 0,13A. Tương tự khi bật quạt ở số nhỏ hơn, con số này cũng đạt 0,12-0,13A.
Chính vì vậy, có thể thấy việc bật quạt số to hay số nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến công suất và điện năng tiêu thụ của thiết bị.
Người dùng thí nghiệm đo lường lượng điện tiêu thụ của quạt khi bật số nhỏ và số lớn. (Video Youtube Sáng tạo điện tử)
Theo hướng dẫn của Tập đoàn Điện Lực Việt Nam (EVN), quạt có công suất lớn đồng nghĩa với việc tiêu thụ nhiều điện năng hơn. Gia đình nên chọn quạt có công suất vừa đủ để làm mát không gian nhà mình.
Ví dụ như: Phòng có diện tích từ 12 - 15m2 thì nên sử dụng quạt có công suất từ 75 - 90W. Cũng nên tránh sử dụng quạt có công suất quá nhỏ vì như vậy hiệu quả làm mát sẽ không cao.
Lựa chọn quạt có công suất phù hợp với diện tích phòng để vừa làm mát vừa tiết kiệm điện. (Ảnh minh họa)
Trong những ngày nắng nóng cao điểm, việc bật quạt ở số to nhất cũng vô tình mang theo luồng gió nóng từ ngoài vào nhà bạn. Vì vậy, hãy cân nhắc chỉ sử dụng quạt ở mức trung bình.
Lưu ý để sử dụng quạt tiết kiệm điện
Bên cạnh vấn đề công suất quạt, EVN cũng đưa ra thêm một số lưu ý cho người dùng sao cho sử dụng quạt một cách tiết kiệm nhất trong mùa hè.
1. Sử dụng hạn chế các chức năng của quạt
Một số loại quạt hiện đại, được trang bị nhiều công nghệ mới như tạo ion, phun sương, tạo hương thơm, đèn báo... Việc sử dụng tất cả các chứng năng này một lúc sẽ khiến điện năng mà quạt tiêu thụ tăng lên rất nhiều.
Vì vậy, hãy cân nhắc sử dụng các chức năng được bổ trợ khi thực sự cần thiết.
2. Sử dụng chế độ hẹn giờ
Sử dụng chế độ hẹn giờ vừa giúp bạn tiết kiệm điện vừa giúp bảo vệ sức khỏe của chính những thành viên trong gia đình.
Khi gió quạt liên tục "thốc" vào người trong thời gian dài, con người sẽ gặp phải một số chứng như đau họng, ho hay đau đầu. Vì vậy, hãy cài hẹn giờ để quạt nghỉ khoảng 15 - 30 phút, nhất là khi quạt chạy qua đêm.
Sử dụng chế độ hẹn giờ cho quạt giúp tiết kiệm điện. (Ảnh minh họa)
Thời gian nghỉ này cũng khiến quạt không xảy ra tình trạng nóng động cơ, đảm bảo tuổi thọ cho thiết bị.
3. Đặt quạt ở vị trí hợp lý
Nên đặt quạt ở những vị trí không khí có thể lưu thông như cửa sổ, giếng trời... Khi đó, gió quạt sẽ thổi khí nóng thoát ra ngoài, không khí trong phòng cũng lưu thông tốt hơn, từ đó cảm giác oi bức được giảm đi đáng kể.
Vào mùa hè, đặc biệt là vào những buổi trưa nắng nóng, nên đóng các cửa sổ, cửa ra vào ở hướng có khả năng đón nắng cao đến hạn chế không khí nóng.
4. Tắt quạt đúng cách
Sau khi sử dụng quạt xong, đa phần mọi người đều có thói quen chỉ tắt quạt bằng điều khiển hoặc công tắc bấm thông thường. Tuy nhiên, việc này vẫn chưa giải quyết hoàn toàn vấn đề nguồn điện đi vào thiết bị.
Thay vào đó, hãy rút phích cắm của quạt khỏi ổ điện nếu như không có nhu cầu sử dụng nữa. Nó vừa giúp tiết kiệm điện, vừa đảm bảo an toàn khỏi nguy cơ chậm cháy, hư hại thiết bị.
Rút phích cắm quạt ra khỏi ổ điện khi không sử dụng. (Ảnh minh họa)
Hiện nay, trên thị trường cũng xuất hiện rất nhiều loại ổ điện thông minh, có thể điều khiển từ xa, an toàn với người sử dụng. Theo đó, bạn không cần rút phích cắm ra khỏi ổ, mà chỉ cần thao tác bằng bảng điều khiển trên điện thoại là đã có thể ngắt hoàn toàn nguồn điện ở trong ổ.
5. Thay thế quạt có dấu hiệu hư hỏng nặng và quạt quá cũ
Những chiếc quạt bị hư hỏng nặng kể cả các bộ phận bên trong hay bên ngoài cũng cần được thay thế. Bởi những chiếc quạt hỏng sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu làm mát của người dùng nhưng vẫn tiêu tốn điện năng tương đương với một chiếc quạt mới.
Khi mua quạt mới, hãy để ý đến phần nhãn năng lượng của quạt để chọn được loại có công suất phù hợp, giúp tiết kiệm điện năng nhất cho gia đình. Số sao trên nhãn càng nhiều tức là quạt càng tiết kiệm điện, và ngược lại.
Khi mua quạt mới, để ý nhãn dán năng lượng của thiết bị để chọn được loại tiết kiệm. (Ảnh minh họa)