Dù The Merciless (tựa Việt: Cuộc chiến ngầm) dùng cái mác "tác phẩm nhận được tràng pháo tay kéo dài 7 phút tại Liên hoan phim Cannes", nhưng phim điện ảnh này cũng còn nhiều thứ đốn tim khán giả sau gần hai tiếng say mê theo dõi.
Nội dung kiệt xuất, diễn xuất tuyệt vời, tất cả đan xen vào nhau một cách khéo léo đến mức người xem không thể nhìn ra bất kì chi tiết thừa nào trong toàn thể câu chuyện. Giữa hai nhân vật chính, những giây phút lặng lẽ bên nhau tưởng chừng là vô nghĩa của họ rốt cuộc lại trở thành điểm sáng nhỏ nhoi trong giới giang hồ lừa lọc, gian manh. Song đó cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, "cuộc chiến ngầm" của họ, rốt cuộc lại nằm ở cuộc đời của chính bản thân.
"Đừng tin vào con người. Hãy tin vào hoàn cảnh."
"Đừng tin vào con người, hãy tin vào hoàn cảnh" là chủ đề xuyên suốt câu chuyện về anh đại của tổ chức nhập khẩu ma túy trái phép Han Jae Ho (Sol Kyung Gu) và cậu thanh niên ngông cuồng Hyun Soo (Im Siwan). Họ gặp nhau ở trong tù, khi Jae Ho vừa phát hiện mình đã bị bỏ rơi bởi ông trùm buôn lậu gã luôn tận tụy cống hiến hơn hai mươi năm qua, còn Hyun Soo đang thực hiện một nhiệm vụ bí mật cho cảnh sát để đổi lấy quả thận cho mẹ cậu. Sau đó, cũng như bao bộ phim cùng motif khác, họ gặp nhau, thông cảm cho nhau, tìm được sự đồng điệu tâm hồn giữa nhau, rồi kết thành huynh đệ tri kỉ.
Nhưng nếu chỉ có thế thì hẳn The Merciless đã không nhận được phản hồi xuất sắc như vậy từ phía khán giả. Bộ phim còn u tối và tàn nhẫn bất ngờ hơn nhiều. Một trong những hình ảnh ẩn dụ xuất sắc nhất cho điều này chính là cảnh mở đầu phim, khi một người trung gian của cảnh sát bất ngờ bị bắn chết trong lúc đang tranh luận với bạn về mối tương quan giữa việc ăn cá và giết người. Loài cá vốn dĩ không có mi mắt, nên khi chết mắt chúng vẫn mở trừng trừng, người trung gian ấy cũng thế, đều là những cái chết bất ngờ, tức tưởi. Cá nằm trong lưới như kẻ lỡ sa chân vào giới xã hội đen, dù có giãy dụa đến đâu vẫn không thể thoát ra.
Tên gốc tiếng Hàn của phim tạm dịch là Giới giang hồ và tiếng Anh là The Merciless (tạm dịch: Không khoan nhượng); tất cả đều là những câu chữ làm bật lên bản chất khắc nghiệt của thế giới ngầm: Những gã đàn ông theo luật rừng của riêng họ, ngoài mặt gọi nhau là gia đình nhưng ẩn sau vẫn là những toan tính vụ lợi cho bản thân, sếp bỏ rơi thuộc hạ, cháu phản bội chú, bạn bè nghi kị nhau… Họ gọi những người chung băng đảng là anh em, nhưng tuyệt nhiên lại không tồn tại cái gọi là "lòng tin tuyệt đối".
Có một đoạn thoại khá hay giữa Hyun Soo và ông trùm Ko Byung Gab như sau: "Jae-Ho ở trong tù thế nào, ta nghe nói không có ta hắn đã sống như một vị vua?". Hyun Soo đáp: "Gọi là tổng thống thì đúng hơn ạ!". "Vua và tổng thống khác nhau chỗ nào?" - ông trùm hỏi. "Tổng thống thì có nhiệm kì, và nhiệm kì ấy thì hữu hạn."
Không đơn thuần là một sự thăm hỏi, đó còn là cuộc đối chất về lằn ranh mỏng manh giữa "trung thành" và "phản bội" mà Jae Ho là người thấu triệt hơn ai hết. Cuộc đời gã là một chuỗi dài phản bội, bắt đầu từ lúc mẹ gã cố đầu độc gã trong vụ tự sát của cả gia đình, kế đến là ông chủ lật mặt muốn thủ tiêu gã, mấy tên đàn em gã thu nhận cũng quay lưng để theo hầu đại ca mới trong tù.
Gã hiểu rõ mùi vị của phản bội, đến mức có thể bình thản trông chờ và chào đón nó như một người bạn lâu năm. Ở trại giam, Jae Ho được ví như chúa Jesus, gã có hẳn một cảnh ngồi chè chén giữa thuộc hạ trên một chiếc bàn dài, miệng hô to khẩu hiệu "Chúng ta là một gia đình!".
Không khó để nhận ra cảnh quay ấy được mô phỏng theo bức tranh "Bữa tiệc ly" (Il Cenacolo) của danh họa Leonardo Da Vinci – bức tranh mô tả bữa ăn cuối cùng của Chúa Jesus với các môn đồ trước khi Ngài chịu chết vì bị Judas phản bội. Phải chăng kết cục của Jae Ho đã được ấn định từ lúc ấy, gã sẽ chết vì bị phản bội, bởi chính tay người mình yêu thương?
"Anh có bao giờ chán ngấy cuộc sống này không? Em thì có đấy, em nhìn vào cuộc sống của anh và thấy ngột ngạt chết đi được"
Hyun Soo thì không thế, cậu ngoan cố, liều lĩnh, nhưng đồng thời lại rất ngây thơ. Từ xuất phát điểm là một con tốt trên bàn cờ chiến thuật, cậu đã khôn khéo tìm ra lối thoát của riêng mình và trả thù những kẻ từng làm cậu đau đớn. Nhưng sau cùng, Hyun Soo vẫn chỉ là một cậu trai trẻ người non dạ trước cạm bẫy của cuộc đời, và cuộc đời đã dạy cho cậu lớn khôn bằng bài học đầu tiên về "sự phản bội".
"Anh không tin em, sau này anh không tin em cũng được. Nhưng em vẫn sẽ tin anh."
Cú "twist" làm người xem ngỡ ngàng nhất có lẽ là ở gần cuối phim, khi mọi thứ gần như đã được phơi bày, ai đúng ai sai đều hiện rõ, nhưng mối quan hệ giữa các nhân vật đã không còn ở mức "người dưng" để phân xử theo đạo lý, trắng đen nữa rồi. Một trong những nhân tố sáng nhất làm nên thành công của đoạn này chính là diễn xuất của hai diễn viên chính, từ vẻ sửng sốt thẫn thờ, ánh mắt vô hồn đau đáu của Siwan đến biểu cảm mệt mỏi buông xuôi đầy dằn vặt của Kyung Gu.
Cặp đôi tiền bối-hậu bối này đã giúp truyền tải đến khán giả cảm xúc chân thực nhất của việc đánh mất niềm tin. Nhất là niềm tin trong cái thế giới mà ai ai cũng chỉ có thể tin vào chính mình. Một Jae Ho lạnh lùng, gai góc, luôn quyết đoán và điềm tĩnh trong mọi hoàn cảnh cuối cùng lại mềm lòng trước cậu nhóc Hyun Soo mà gã biết là sẽ phản bội gã. Một Hyun Soo nhiệt thành, cô đơn cứ ngỡ mình đã tìm được chỗ dựa, đã trút hết tâm can, đã triệt để tin tưởng Jae Ho, cho phép gã bắn hai phát súng vào người, nào có ngờ đâu gã đã đâm sau lưng mình từ rất lâu về trước. Quả là một sự phối hợp ăn ý rất đáng để tán thưởng.
"Sau khi bán hết năm mươi kí hàng này, chúng ta đừng làm giang hồ nữa", "Không được đâu, đại ca. Anh đã không thể đi con đường nào khác nữa rồi."
Đoạn đối thoại cuối phim diễn ra ở điểm hẹn mọi khi của hai người có lẽ sẽ khiến người xem thất vọng vì sau tất cả, niềm tin cũng không hề tồn tại trong thế giới ngầm, nhưng thật ra không phải. Họ đã từng tin nhau, đã từng sống chết vì nhau, đã từng xem đối phương quan trọng hơn tất thảy.
Chỉ là khởi đầu của cả hai quá sai lầm, kết thúc của sự phản bội đối với Jae Ho là nhân quả cho những tội ác gã đã gây ra ngày trước, đối với Hyun Soo là bước ngoặt, dẫn cậu đến một con đường hoàn toàn khác hẳn xưa nay, nguy hiểm và ác liệt hơn nhiều.
Xét về mặt hành động hay cân não, phim chẳng có gì vượt trội hơn những tác phẩm cùng đề tài trước đây. Nhưng xét về mặt cảm xúc, chắc khán giả sẽ cảm thấy hài lòng trước những gì được The Merciless thể hiện, thậm chí là dư âm dai dẳng trước cái kết có chút bỏ ngỏ của câu chuyện. Và biết đâu đấy, bạn sẽ còn muốn xem lại lần hai, lần ba nữa.