Hạng Vũ là một nhà chính trị, một tướng quân nổi tiếng, người có công trong việc lật đổ nhà Tần và tranh chấp thiên hạ với Hán Cao Tổ (Lưu Bang) đầu thời Nhà Hán.
Năm 202 TCN, Lưu Bang cùng quân của chư hầu đánh quân Sở thắng Hạng Vũ một trận quyết liệt ở Cai Hạ. Riêng cánh quân Tề của Hàn Tín đã có 30 vạn người, ngoài ra Khổng tướng quân ở cánh trái, Phí tướng quân ở cánh phải, Lưu Bang ở phía sau, Chu Bột, Sài Vũ ở sau lưng Lưu Bang. Toàn thể quân Hán có đến năm sáu chục vạn.
Quân của Hạng Vũ chỉ vào khoảng 10 vạn, lực lượng rất chênh lệch. Tuy nhiên Hàn Tín cầm quân Tề đánh đầu tiên cũng không thắng nổi, phải rút lui.
Khổng tướng quân và Phí Tướng quân đem quân đến giúp. Quân Hán quá đông nên quân Sở không thắng được. Hàn Tín nhân lúc ấy lại tiến lên đánh quân Sở đại bại ở Cai Hạ phải rút vào thành.
Trận Cai Hạ được xem là trận chiến cuối cùng của Sở Hán tranh hùng, kết cục ra sao chắc mọi người đều đã biết. Hạng Vũ thất bại, tự sát. Nhưng liệu mọi người đã có ai từng nghĩ, khi Hạng Vũ tự sát ông chỉ có một mình, vậy các tướng lĩnh từng theo ông đã đi đâu? Kết cục của họ ra sao?
1. Hạng Bá
Nói một cách chính xác, Hạng Bá không chỉ là thuộc hạ của Hạng Vũ mà còn là chú của Hạng Vũ. Nhưng Hạng Bá lại là người ăn dưới trướng Hạng Vũ nhưng tâm tư lại đặt bên phe Lưu Bang.
Trong bữa tiệc Hồng Môn Yến, chính Hạng Bá là người lén báo tin cho Lưu Bang, cũng đứng ra chặn kiếm thay Lưu Bang; khi Hạng Vũ phong chư hầu, Hạng Bá nhận hối lộ của Trương Lương và Lưu Bang, đứng ra nói đỡ cho Lưu Bang, giúp Lưu Bang có thêm quận Hán Trung; khi hai quân đối đầu ở Quảng Vũ, Hạng Vũ muốn dùng Lưu Thái Công để uy hiếp, ý đồ ép Lưu Bang đầu hàng, Hạng Bá lại thay Lưu Thái Công xin tha với Hạng Vũ....
Nói tóm lại, về huyết thống, Hạng Bá là chú của Hạng Vũ, nhưng trên thực tế, Hạng Bá lại chính là gian tế của Lưu Bang. Sau khi Hạng Vũ chết, Lưu Bang ghi nhớ những cống hiến của Hạng Bá vì mình, phong Hạng Bá làm Xạ Dương Hầu. Còn về lời hứa kết thành thông gia với Hạng Bá, thì Lưu Bang lại cố tình bỏ qua, không thực hiện.
2. Chung Ly Muội
Chung Ly Muội là một đại tướng quân dưới trướng Hạng Vũ, luôn hết lòng trung thành với Hạng Vũ. Khi Lưu Bang bị vây khốn ở Huỳnh Dương, Trần Bình hiến kế ly gián quan hệ quân thần bên Hạng Vũ, Chung Ly Muội chính là mục tiêu được nhắm đến đầu tiên. Vì kế ly gián của Trần Bình, khiến Hạng Vũ nảy sinh nghi ngờ với Chung Ly Muội.
Năm thứ tư nhà Hán (tức năm 204 TCN), Bành Việt quấy nhiễu hậu phương nước Sở, Hạng Vũ chuẩn bị đích thân mang binh đi thu phục. Trước khi đi, Hạng Vũ thà đem nhiệm vụ trấn thủ quân tư thành trì cho một kẻ vô năng như Tào Cữu chứ không muốn tin tưởng Chung Ly Muội. Kết quả là, Hạng Vũ vừa đem quân đi, Tào Cữu đã đánh mất Quảng Vũ, may nhờ có Chung Ly Muội dẫn theo một đội binh mã vất vả cầm cự chống đỡ ở hẻm núi, cho đến khi Hạng Vũ đem binh đến cứu.
Sau khi Hạng Vũ tự sát, Chung Ly Muội bí mật trốn đến đất Sở, được Hàn Tín bí mật bảo vệ. Lưu Bang nghe tin Chung Ly Muội chưa chết, hạ lệnh truy nã toàn quốc. Không lâu sau, có người tố cáo Hàn Tín mưu phản, Lưu Bang lại mời Trần Bình đến nghĩ kế, giả vờ mượn cớ vua tổ chức hội săn bắn, lệnh cho các vị chư hầu đến tụ họp tại đất Trần, thực tế là muốn chuẩn bị vây bắt Hàn Tín.
Hình ảnh nhân vật Hàn Tín trên phim.
Hàn Tín biết Lưu Bang đến đất Sở chẳng phải chuyện tốt đẹp gì, phân vân có nên đến gặp Lưu Bang như hẹn hay không, nếu đi, thì sợ bị bắt, còn không đi, e rằng không thích hợp.
Có người mách kế cho Hàn Tín, kêu Hàn Tín giết Chung Ly Muội, đem đầu Chung Ly Muội đến dâng cho Lưu Bang, có thể tránh được họa này. Hàn Tín nghe theo lời người kia, đến tìm gặp Chung Ly Muội. Chung Ly Muội không còn cách nào khác, bị ép phải tự sát.
3. Quý Bố
Quý Bố là mãnh tướng dưới tay Hạng Vũ, khi đánh trận thích xung phong dẫn đầu, dũng cảm thiện chiến, nhiều lần khiến Lưu Bang gặp khó khăn. Vì thế, sau khi Hạng Vũ chết, Quý Bố cũng giống Chung Ly Muội, đều trở thành tội phạm truy nã được Lưu Bang chỉ tên treo thưởng.
Ban đầu, Quý Bố trốn trong nhà gia đình họ Chu. Gia chủ họ Chu biết Quý Bố là tội phạm triều đình, bèn bảo Quý Bố cạo trọc đầu, cải trang thành nô lệ, đem ông "bán" cho một gia đình nghĩa hiệp họ Chu ở đất Lỗ.
Chu gia biết Quý Bố không phải người tầm thường, dặn dò con trai rằng: "Việc đồng áng cứ nghe người này, nhất định phải đối tốt với hắn" dù anh ta có làm việc hay không cũng phải cho anh ta ăn cùng. Dặn dò xong liền đi đến đô thành Lạc Dương tìm gặp lão công thần của Lưu Bang là Đằng công Hạ Hầu Anh.
Hình ảnh nhân vật Lưu Bang trên phim.
Hạ Hầu Anh là thân tín của Lưu Bang, cũng đã từng nghe danh tiếng của Chu gia, cho nên tiếp đón rất thịnh tình. Mấy hôm sau, Chu gia hỏi Hạ Hầu Anh, Quý Bố đã phạm phải tội gì? Hạ Hầu Anh đáp, bởi vì trước đây Quý Bố từng khiến Hoàng đế Lưu Bang thảm hại nhiều lần.
"Đều là ân oán trước đây, cần gì phải cố chấp mãi"- Chu gia nói và hỏi thêm "Ngài thấy Quý Bố là người ra sao?" Hạ Hầu Anh đáp, là hiền thần.
Chu gia giả vờ như lo nghĩ vì Lưu Bang, kể ra Quý Bố trước đây là do "phụng sự khác chủ", nay Hoàng đế không nên "lấy việc công báo thù riêng", không nên "ép người vào đường cùng", mong nhờ Hạ Hầu Anh khuyên Lưu Bang thu hồi thánh lệnh.
Hạ Hầu Anh đem lời của Chu gia nói với Lưu Bang. Lưu Bang thấy cũng hợp đạo lý, đích thân cho triệu Quý Bố đến gặp. Về sau, Quý Bố tu thân dưỡng tính, biến cương thành nhu, trung tâm tận tụy với nhà Hán, làm quan đến chức Trung Lang Tướng.
4. Đinh Công
Đinh Công là cậu của Quý Bố, cũng là một viên tướng dưới trướng Hạng Vũ. Khi Bành Việt thua trận bỏ chạy, Lưu Bang bị Đinh Công đuổi theo truy sát, nhiều lần đá Công chúa Lỗ Nguyên cùng Hán Huệ Đế sau này xuống khỏi xe ngựa, Lưu Bang thấy Đinh Công đuổi mãi không buông, bèn quay đầu nói với Đinh Công rằng: "Hai ta đều là bậc hảo hán, cớ gì cứ phải làm khó nhau như này?" Đinh Công nghe vậy liền tha cho Lưu Bang.
Sau khi Hạng Vũ chết, giống như Chung Ly Muội và Quý Bố, các tướng lĩnh dưới trướng Hạng Vũ đều phải hoạt động bí mật, che giấu danh tính, ẩn náu khắp nơi, chỉ duy có Đinh Công, vì thấy rằng bản thân từng có ơn với Lưu Bang, nên tự mình chạy đến Lạc Dương tìm Lưu Bang, hi vọng được Lưu Bang ban thưởng cho.
Kết quả, Lưu Bang vừa nhìn thấy Đinh Công, tức giận chỉ tay mắng: "Đinh Công là bề tôi của Hạng Vương, lại bất trung, kẻ khiến Hạng Vương đánh mất thiên hạ, ấy là Đinh Công." Sau đó hạ lệnh đưa Đinh Công đi chém đầu thị chúng, "Để bề tôi sau này không còn kẻ nào bắt chước Đinh Công nữa."
*Theo quan điểm của Qulishi (Trung Quốc)