Thành công của gen Z: Khi thời đại, tư duy thay đổi - Định nghĩa, thước đo cũng khác biệt!

Thay vì bắt đầu bài viết này với cách vào đề "xưa như Trái đất" kiểu: "Trong cuộc sống hiện đại, gen Z đã và đang là thế hệ…", hay kết luận vội vã về họ bằng những lời giáo điều cũ kỹ, hãy thử làm một phép search nho nhỏ với những từ khóa liên quan tới "gen Z", "thành công của gen Z", "quan điểm công việc của gen Z…"! Dù là bằng tiếng Anh hay tiếng Việt, bạn sẽ thấy Google trả ra rất nhiều kết quả, hình ảnh, con số, tổng hòa của tất cả những "keywords", hình ảnh, meme… góp phần giúp bạn hiểu được phần nào về gen Z thời hiện đại - những người rất độc đáo, và có cách nghĩ hoàn toàn khác biệt! Ngay cả chính họ còn tự hỏi đầy hóm hỉnh: "Gen j z tr?" (Gen gì vậy trời? - Ngôn ngữ gen Z - PV).

Đó là một cảm nhận hoàn toàn đúng! Nhưng sự khác biệt đó như thế nào thì hãy cùng đào sâu vào "vũ trụ" này nhé! Khác với thế hệ Baby boomer và Millennials (những người biết cách xác định mục tiêu hướng tới thành công nhưng đôi khi còn khá mộng mơ và mông lung về định hướng), gen Z - thế hệ sinh ra trong thời đại công nghệ, tiếp cận sớm với thông tin đa chiều, có định hướng rõ ràng hơn rất nhiều so với các anh, chị đi trước. Họ không ngại ngần khẳng định rằng, mình muốn thành công và có lộ trình rõ ràng cho việc đó. Góc nhìn cũng như cách vận hành để đến với thành công của họ cũng thực tế hơn rất nhiều!

Ở Nhật Bản, gen Z còn sở hữu một cái tên khác là "thế hệ Satori". Trong tiếng Nhật, "satori" có nghĩa là giác ngộ, thấu hiểu và thường xuất hiện trong ngôn ngữ Thiền. Cụ thể, được sinh ra trong thời kỳ "bong bóng" kinh tế, hậu tăng trưởng, tiếp xúc công nghệ từ nhỏ, gen Z/thế hệ "Satori" am hiểu công nghệ tiên tiến, tránh xung đột vô nghĩa và không lãng phí năng lượng vào những người không cùng quan điểm. Họ thích tận hưởng cuộc sống và không đi theo con đường bị sắp đặt trước. Câu chuyện này xem ra cũng khá gần với gen Z ở Việt Nam.

Gen Z Việt cũng không muốn đi vào con đường sắp đặt trước. Với một lộ trình và cách thức rất riêng, họ có thể đang ở trên một đỉnh cao, vượt qua mọi suy nghĩ của bạn, chỉ là theo cách hoàn toàn khác! Vậy rốt cuộc, định nghĩa và thước đo thành công của họ ra sao?

Thực tế là, thành công của Gen Z được đo đếm bằng rất nhiều giá trị/yếu tố mà nếu chỉ định lượng thôi thì chắc chắn chưa đủ!

Khảo sát về gen Z triển khai năm 2019 của Kronos (công ty UKG - chuyên về các giải pháp quản trị nhân sự nổi tiếng tại Mỹ) đã chỉ ra rằng, những bạn trẻ sinh ra trong thời đại này vẫn quan tâm tới yếu tố: "Mức thu nhập và sự thăng tiến". Tất nhiên, với một thế hệ có cái nhìn rất thực tế, trong từ điển thành công của Gen Z không thể thiếu 2 yếu tố này. Trong công việc, gen Z vẫn có khát vọng thể hiện bản thân và được tưởng thưởng.

Tuy nhiên, phần thưởng có thể không chỉ là tiền hay sự thăng tiến trên nấc thang sự nghiệp mà còn là những yếu tố vượt trên giá trị vật chất như sự công nhận của cộng đồng, khả năng xây dựng thương hiệu cá nhân (personal branding) trên mạng xã hội (MXH).

Với gen Z, thành công có thể đến theo nhiều cách khác nhau không giới hạn ở bất kỳ khuôn khổ nào. Nó có thể được "đong đếm" trong một công việc cố định, với lộ trình thăng tiến cụ thể như các anh chị Millennials nhưng cũng hoàn toàn có thể đạt được ở một công việc do chính họ tự làm chủ hay thậm chí là tham gia nhiều công việc cùng một lúc (gig work)!

Hãy thử nhìn một lượt các gen Z xung quanh bạn hay trên các phương tiện truyền thông, báo đài là thấy. Họ có thể là những nhân viên đang theo đuổi một nghề nghiệp truyền thống, cũng có thể chứng minh bản thân ở những lĩnh vực khác biệt như vlogger, streamer tới game thủ… những nghề nghiệp mà thế hệ anh chị của họ thậm chí có thể chưa từng biết tới! Nhưng không ai có thể phủ nhận được rằng: Họ thực sự thành công!

Một điển hình đình đám là Billie Eilish! Ở độ tuổi 19, album "When We All Fall Asleep, Where Do We Go?" đã giúp cô nàng dành tới 5 giải Grammy! Billie cũng được mời biểu diễn tại giải Oscars và trở thành một biểu tượng của thế hệ mới theo cách riêng của mình! Trong một "địa hạt" khác là các hoạt động chống biến đổi khí hậu, Greta Thunberg - cô nàng gen Z cũng đã thể hiện rất thành công vai trò của một nhà hoạt động xã hội thế hệ mới. Dù bạn có thể ủng hộ hoặc không ủng hộ cách thức làm việc của Greta, điều không thể phủ nhận là cô bé đã để lại những dấu ấn nhất định, thu hút sự chú ý của toàn thế giới về một chủ đề mang tính toàn cầu và cần được đầu tư, quan tâm.

Và đừng quên Zendaya, cô nàng mới đây vừa khiến thế giới điện ảnh đều phải ngoái đầu khi tham gia Dune cùng Timothee Chalamet. Zendaya cũng rất đa năng khi thể hiện bản thân ở cả lĩnh vực âm nhạc, thời trang. Instagram của gen Z này hiện có tới 82,3 triệu follower, những người đã và đang được thành công của Zendaya truyền cảm hứng. Đó chỉ là 3 điển hình tiêu biểu trong số những gen Z đang bước đi trên con đường riêng của mình.

Đặc biệt, bắt đầu từ thế hệ của gen Z, người ta làm quen thêm một khái niệm mới mẻ là "gig economy" và "gig work". Làm một "gig worker", gen Z sẽ không cố định trong một công việc mà có thể là đồng thời đảm đương nhiều việc cùng một lúc. Với thế hệ trước, con đường này nghe có vẻ chông chênh và khó thăng tiến, nhưng thực tế gen Z đã và đang làm rất tốt công việc này. Minh chứng rõ ràng từ đại dịch vừa qua, họ có những nước đi rất sáng tạo để "sống sót" ở thời điểm nhiều ngành nghề ngưng trệ chẳng hạn như việc làm Hot TikToker trên MXH. Với Gen Z, bứt phá khỏi vùng an toàn để thử nghiệm năng lực bản thân trong mọi lĩnh vực mới mẻ là điều ấn tượng nhất mà họ có thể làm để thành công!

Thậm chí, ngay cả những câu nói "dảk bủh", "u là trời", "chằm zn" của họ… hóa ra cũng có thể rất viral, "khuấy đảo" cả MXH, khiến các nhãn hàng đình đám nhất hành tinh cũng phải tìm cách học theo để tìm được tiếng nói chung với thế hệ trẻ táo bạo này, và từ đó mới có thể truyền thông thành công. Ngôn ngữ đặc biệt ấy cũng có thể tạo thành những đoạn rap trendy, đi thẳng vào lòng người và kẻ thẳng con đường đưa gen Z đến với thành công!

Thành công của họ không mang tính khuôn mẫu mà đi từ nhiều ngả. Thay vì tập trung vào công cụ, họ tập trung phát huy tố chất để đạt tới đích đến cuối cùng. Và các thống kê cũng như thực tế đã chỉ ra rất rõ: Gen Z hội tụ đầy đủ tố chất để thành công trong thời đại mới. Họ nghĩ khác, mơ lớn, nhưng cũng thực tế, dám đối đầu, dám đi lối khác biệt.

Gen Z dám khẳng định họ đầu tư tâm sức vì nghĩ cho bản thân nhưng cũng rất biết quan tâm đến các vấn đề của cộng đồng. Có lẽ chưa từng có gen nào thể hiện trách nhiệm xã hội lớn như gen Z. Điều này đồng nghĩa với việc thành công của gen Z cần được soi chiếu trên bình diện lớn hơn nữa kìa! Đó là thành công cho bản thân, cho gia đình, những người xung quanh và cho cả cộng đồng. Một gen Z dám bỏ qua bản thân, sẵn sàng hỗ trợ tuyến đầu chống dịch; dám dẫn đầu trào lưu sống xanh, sống lành mạnh và truyền cảm hứng tích cực cho bạn đồng trang lứa và cả các thế hệ khác.

Gen Z cho rằng thành công không nhất thiết phải được "định danh", với một chức vụ trên namecard, mà họ tin vào triết lý: "Làm nhiệt huyết tới khi bạn không cần phải giới thiệu với bất cứ ai về bản thân nữa!", bởi chính năng lực đã nói thay tất cả.

Nói vui, nếu như trên thế giới có câu thành ngữ: "Mọi con đường đều dẫn tới thành Rome", thì với gen Z, "Mọi con đường đều dẫn tới thành… công". Gen Z rất thực tế, họ là một "thế hệ hành động". Và vì vậy, họ không chỉ nói về thành công mà còn tìm con đường thẳng nhất để dẫn tới đích theo cách riêng của mình.

Ở một môi trường làm việc có nhân sự ở nhiều lứa tuổi, bạn dễ thấy gen Z khá nổi bật với sự tự tin, đa năng, họ cũng có những ý kiến riêng rất khác biệt, tuyệt nhiên không đi theo lối mòn? Đúng! Nhưng gen Z không chỉ lao đi như con thiêu thân mà luôn tự soi chiếu bản thân.

Các nghiên cứu thực tế đã chỉ ra rằng, gen Z hiểu rất rõ việc giáo dục và các kiến thức ở trên ghế nhà trường chưa phải là hành trang đầy đủ để hướng tới thành công. Đây là điểm khác biệt cực kỳ đáng chú ý của gen Z so với các thế hệ đi trước! Tin được không, có tới 26% gen Z khi được hỏi bày tỏ rằng, họ lo sợ thiếu kiến thức cần có để thương thảo, thương lượng; 24% lo lắng vì chưa được dạy kiến thức cho việc networking và 24% cho rằng, họ chưa được chuẩn bị tâm lý, kỹ năng để nói trước đám đông…

Những con số "biết nói" này cho thấy rất rõ mối quan tâm của gen Z. Họ ý thức được rằng, để đến thành công không chỉ cần kiến thức sách vở mà còn phải trang bị cả những kỹ năng mềm trong cuộc sống mà đặc biệt là networking để giao lưu, kết nối.

Nhưng rốt cuộc, thế nào mới là giao lưu đúng cách để xây dựng mạng lưới, kết nối để đi tới thành công? Hãy tự soi chiếu chính mình để thử xem bạn đã có các kỹ năng này chưa? Đơn cử một "thí dzụ" rất "thú dzị" (và cũng đặc biệt quan trọng) trong giao tiếp xã hội: "Bạn đã biết điểm dừng trên bàn nhậu chưa?".

Bạn nghĩ rằng người thành công phải say "quắc cần câu" trên bàn nhậu, ký hợp đồng thương thảo khi đầu óc không còn tỉnh táo ư? Xem ra tư tưởng này chỉ có trên… phim hay đã "tối cổ" lắm rồi!

Trên thế giới, rất nhiều doanh nhân thành đạt biết nói "không" khi được đưa ra lời đề nghị. Tỉ phú Warren Buffett từng khẳng định: "Người thực sự thành công sẽ nói không với hầu hết mọi việc". Theo đó, ông nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc lựa chọn, có ý thức và biết mình cần ưu tiên điều gì, mức độ tới đâu. Đó là một trong những yếu tố đưa họ đến với thành công. Tuyên bố này cũng đúng đối với lời đề nghị uống thêm đồ uống có cồn.

Đúng là thành công thường tới từ việc networking, giao tiếp xã hội, nhưng thành công không đến từ những cuộc rượu bí tỉ, say quên lối về! Đó là 2 khái niệm hoàn toàn khác nhau!

Một nhận định đúng về giao tiếp xã hội sẽ đưa người trẻ đến với thành công. Bạn có thể "take a sip" (nhấm nháp) chút đồ uống có cồn để tạo tiền đề cho câu chuyện đẩy đưa, để giao lưu, học hỏi với đồng nghiệp, từ đó trau dồi bản thân, cũng có thể uống để tạo không khí cho cuộc giao tiếp xã giao với đối tác, khách hàng. Nhưng hãy biết kiểm soát bản thân và uống có trách nhiệm!

Câu nói này có vẻ giáo điều, phải không nào? Nhưng hãy thử nghĩ về việc đó, tôi tin là một gen Z thông minh của thế hệ hiện đại sẽ nhìn ra ngay lý do vì sao họ nên lựa chọn uống có trách nhiệm.

Thay vì uống quá nhiều, việc sử dụng rượu bia một cách thông minh, chừng mực giúp cuộc trò chuyện trở nên hào hứng, thú vị, để kéo gần những khoảng cách trong giao tiếp xã hội hơn mà không mang lại hậu quả tiêu cực. Đừng bao giờ quên "ghim" trong đầu rằng: Mặc dù theo một phương diện nào đó, rượu bia cũng được xem là cầu nối giúp mọi người gắn kết với nhau hơn, xây dựng tính cộng đồng bền chặt. Nhưng việc lạm dụng nó lại là nguyên nhân của rất nhiều các vấn đề về sức khỏe lẫn giao tiếp xã hội. Chỉ khi bạn hiểu được điều đó, biết cách thể hiện sự bản lĩnh, trách nhiệm, đó sẽ là bàn đạp giúp bạn không ngừng tiến bước trên con đường sự nghiệp và cuộc sống.

Uống có trách nhiệm là một khẩu hiệu, nhưng thực sự hiểu về cách uống, lượng đồ uống có cồn mà mình tiếp nhận mỗi ngày là một hành động cần có sự hiểu biết và cả cam kết nữa. Và gen Z thì chẳng thích việc chỉ hô khẩu hiệu thôi đâu, phải không nào? Để hiểu về cách tiêu thụ đồ uống có cồn đúng đắn, gen Z thường cập nhật thông tin trên các phương tiện truyền thông và đặc biệt thời gian gần đây, họ háo hức tham gia DRINKiQ - một chiến dịch được triển khai để giáo dục kiến thức về rượu bia, hướng dẫn sử dụng đồ uống có cồn một cách hợp lý, thông qua các bài Quiz. Tưởng đơn giản mà khi làm thử, có khi bạn sẽ "bất ngờ, ngỡ ngàng và bật ngửa" đấy nhé!

Đặc biệt, nếu để ý thêm một xíu, bạn sẽ thích thú hơn khi biết, DRINKiQ đã truyền cảm hứng thành công tại 20 quốc gia trên thế giới như Anh, Mỹ, Hàn Quốc, Hungary… giúp cho người trẻ trên khắp thế giới và bây giờ là Việt Nam hiểu rõ hơn về vai trò của thức uống có cồn trong đời sống hiện đại, để họ và chính bạn nữa, tự tin trải nghiệm những khoảnh khắc vui trọn vẹn bằng bản lĩnh và trách nhiệm với nhiều phần quà hấp dẫn.

Với tinh thần và triết lý sống được truyền cảm hứng xuyên suốt chiến dịch: "Không ngừng tiến bước" (Keep Walking Responsibly), DRINKiQ đã và đang trở thành "bạn đồng hành" không thể thiếu của gen Z trên hành trình "gặt hái" thành công theo cách riêng của mình.

Vậy thì còn chờ gì nữa? Thử thách bản thân, học hỏi kỹ năng Networking với DRINKiQ để "không ngừng tiến bước" về phía thành công nào!