Các anime isekai đang ngày càng phát triển và trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Có đến hàng chục tựa phim khác nhau được xếp vào danh sách nhất định phải xem đối với những người muốn tìm hiểu về thể loại độc đáo này. Ở thời điểm hiện tại, các nền tảng platform như Crunchyroll và Netflix đang phân phối rất nhiều tựa anime isekai với chủ đề đa dạng, từ series hài hước như Konosuba cho đến hành động theo kiểu That Time I Got Reincarnated as a Slime. Nhưng đây cũng chính là lý do mà câu hỏi về việc Sword Art Online có thực sự thuộc thể loại isekai hay không được đặt ra.
Ý tưởng cơ bản của thể loại isekai có vẻ như đã vượt xa hơn so với trước đây, khi mà The Wizard of Oz hay Chronicles of Narnia làm mưa làm gió. Cơn sốt isekai hiện đại xuất hiện phần nhiều nhờ vào franchise Sword Art Online. Vì thế, một số fan anime cho rằng SAO có công đưa thể loại này trở thành trào lưu toàn cầu, trong khi nhiều fan khác thậm chí còn không xem SAO là anime isekai. Vậy đâu là ý kiến đúng đắn?
Sword Art Online: Franchise đưa anime isekai nổi tiếng toàn cầu
Một điều có thể khiến nhiều người ngạc nhiên là tác phẩm phim ảnh, anime, truyện tranh hay tiểu thuyết tạo ra trào lưu, nhưng trào lưu đó cũng có thể sớm đi lệch khỏi chủ đề cũng như hướng phát triển của tác phẩm gốc. Đây chính là trường hợp của Sword Art Online franchise, khi mà bộ anime này có công đưa isekai trở nên phổ biến, song chính bản thân nó lại không có những thiết lập chặt chẽ mà một anime isekai cần phải có. Vậy là SAO rõ ràng không phải một anime isekai thuần túy, nhưng nó lại mang một vài đặc điểm thường thấy của isekai: một thế giới video game cực cháy, một thanh niên nhân vật chính với những thanh kiếm siêu bá, một nữ chính đầy quyến rũ và trên hết là cuộc hành trình hấp dẫn trong Aincrad arc.
Ở thời điểm ra mắt, Sword Art Online không phải một franchise có tầm nhìn xa. Thậm chí nó còn được xem là không có tính đột phá, không tuân theo các quy tắc của anime hiện đại. Thế nhưng cốt truyện của nó lại được xây dựng theo một ý tưởng tuyệt vời khi để cho hàng nghìn game thủ đột nhiên bị mắc kẹt trong thế giới trò chơi siêu thực tế và nó đã trở thành lối thoát thú vị, hấp dẫn đối với các fan trò chơi điện tử hay fan của anime thể loại giả tưởng.
Chẳng bao lâu sau, ngành công nghiệp anime bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều tác phẩm isekai. Phần lớn trong số đó đều chuyển thể từ các light novel mỳ ăn liền phù hợp thị hiếu chung. Các tác phẩm isekai mọc lên như nấm và ngày nay được gọi là isekai, từ Dr. Stone cho đến My Next Life as a Villainess và Overlord. Ngay cả khi nhiều fan than thở về sự bão hòa của isekai, thì cũng khó mà phủ nhận rằng thể loại này vẫn đang rất được lòng người hâm mộ thông qua các công thức thành công cố định cùng những thiết lập thế giới mang tính bắt buộc. Hầu hết trong số chúng đều xuất phát từ Sword Art Online.
Sword Art Online: Không phải là anime isekai
Ngày nay, khi ngày càng có nhiều tựa game isekai xuất hiện, khán giả dễ dàng tìm được công thức chung của các câu chuyện isekai. Chính vì vậy mà họ nhận ra Sword Art Online thực chất lệch xa khỏi thể loại isekai. Tất nhiên, truyện vẫn được yêu thích, nhưng hầu hết người hâm mộ đều không xem nó là một bộ anime isekai đích thực, bởi nó không tuân theo các quy tắc cơ bản. Thông thường, anime isekai xoay quanh một nhân vật được chuyển sinh đến một thế giới khác, nó có thể là thời gian hoặc không gian khác hẳn so với thế giới mà nhân vật đang sống. Chẳng hạn như với Dr. Stone hoặc InuYasha, các nhân vật chính đều không thể chủ động trở về nhà. Không những vậy, khá nhiều bộ anime isekai còn thiết lập cho nhân vật chính chết ngay từ đầu,ví dụ như bị Truck-kun đụng trúng như Rudeus, bị đâm chết như Rimuru Tempest. Sau đó, ý tưởng mới mẻ hơn xuất hiện, nhân vật không nhân thiết phải chết luôn mà có thể bỗng nhiên bị lạc rồi bị nhốt trong thế giới game MMORPG như Ainz Ooal Gown. Tất nhiên, họ cũng không thể tự đăng xuất khỏi thế giới đó được.
Ngược lại, Sword Art Online lại kể về Kirito cùng với hàng nghìn game thủ phải chiến đấu để thoát khỏi thế giới Aincrad trong game. Vậy là ngay từ ban đầu, các nhân vật trong Sword Art Online đã có thể thoát khỏi game - chi tiết đi ngược lại với đặc trưng của isekai. Sau đó, Kirito và các bạn bắt đầu đăng nhập và đăng xuất thoải mái khỏi các thế giới game như thể là ALFHeim Online và Gun Gale Online, hai tựa anime không thuộc isekai nhưng đều lấy chủ đề về game online. Đúng thật là Kirito có vẻ đã bị mắc kẹt trong Underworld cùng với Alice và Eugeo, nhưng điều này chỉ diễn ra trong một arc mà thôi, không phải là xảy ra suốt cả franchise - thậm chí sau đó Asuna còn hy vọng rằng cô có thể đưa Kirito trở lại thế giới thực.
Chỉ qua những tình tiết trên cũng có thể thấy rằng Sword Art Online có chưa các tình tiết isekai nhưng chỉ sử dụng ý tưởng về isekai như một công cụ trong số nhiều cách kể chuyện của nó, trong khi với các tựa isekai đích thực, chí ít là ở thời điểm hiện tại, chúng được thể hiện theo cách rất khác. Xuyên suốt các anime này đều là cuộc phiêu lưu một chiều vào thế giới chuyển sinh, còn cuộc phiêu lưu của Kirito thì lại giống game nhập vai hơn.