Việc sử dụng tia laser năng lượng cao cho các lực lượng hải quân đang có xu hướng tăng tốc giữa các cường quốc quân sự trên thế giới, trong đó Trung Quốc là một trong số các quốc gia điển hình đang cạnh tranh với Mỹ để giành vị trí tối cao.
Vũ khí năng lượng định hướng dựa trên tia laser có lợi thế là chi phí thấp cho mỗi lần bắn và có thể bắn gần như vô hạn. Điều này khiến nó trở thành một phương tiện phòng thủ hiệu quả, đặc biệt khi đối đấu với chùm tên lửa hoặc một nhóm lớn các thiết bị không người lái.
Nhiều quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Israel, Pháp, Đức và Nga đã nghiên cứu loại vũ khí này từ lâu, và các cường quốc đang tăng cường phát triển nó để chiếm thế thượng phong.
USS Portland tiến hành trình diễn hệ thống vũ khí laser vào ngày 16/5/2020.
Song Zhongping, một nhà bình luận quân sự, cho biết vũ khí laser nằm trong số những vũ khí có tiềm năng thay đổi cục diện chiến tranh và có tầm ảnh hưởng lớn.
"Một cuộc chạy đua vũ trang về vũ khí laser đã bắt đầu từ lâu. Mỹ có nền tảng công nghệ vững chắc hơn, nhưng Trung Quốc đang nỗ lực để thu hẹp khoảng cách", ông nói. "Vũ khí laser cũng có thể được coi là một biểu tượng quan trọng cho sự chuyển mình của quân đội Trung Quốc, vì việc áp dụng chúng sẽ thay đổi hình thức chiến tranh trong tương lai."
Theo báo cáo của Vụ khảo cứu Quốc hội Mỹ vào đầu tháng 8 thì nước này đã nghiên cứu năng lượng định hướng từ những năm 1960 và chắc chắn là nước dẫn đầu trong việc phát triển vũ khí laser.
Hồi tháng 5 vừa qua, tàu USS Portland của Hải quân Mỹ đã thử nghiệm một vũ khí laser có khả năng tiêu diệt các mối đe dọa trên không, trên biển và trên bộ ở Thái Bình Dương, theo báo cáo của Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ.
Hải quân Mỹ đã lắp đặt vũ khí laser trên tàu khu trục USS Dewey lớp Arleigh Burke vào tháng 11 năm ngoái, trước khi công bố vào cuối tháng 2 năm nay, theo Military.com.
Được gọi là Bộ giao thoa ánh sáng quang học hay ODIN, hệ thống này là sự kế thừa công nghệ của Hệ thống Vũ khí Laser (LaWS) - một hệ thống có thể bắn ra tia laser 30 kilowatt được lắp đặt năm 2014 trên tàu vận tải đổ bộ USS Ponce - được xem là vũ khí năng lượng định hướng đầu tiên của quân đội Mỹ.
Hải quân Mỹ dự kiến sẽ có 8 tàu chiến mà nước này có thể trang bị ODIN trong vòng 3 năm tới, theo một báo cáo vào đầu tháng 7 của trang web The Drive.
Trung Quốc cũng đang phát triển vũ khí laser, cho cả tàu hải quân và máy bay chiến đấu. Vào cuối tháng 7, truyền thông nhà nước đưa tin rằng Trung Quốc đã trang bị cho tàu chiến của mình những máy phát điện tiên tiến để cung cấp năng lượng cho các loại vũ khí năng lượng cao như laser và súng phóng điện. Các chi tiết về loại tàu không được tiết lộ, nhưng nhiều người cho rằng đây là những tàu khu trục tiên tiến nhất của nước này, chẳng hạn như khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường Type 055.
Phiên bản nâng cấp của tàu khu trục Type 055 của hải quân Trung Quốc.
Một thông báo mua sắm do Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc công bố hồi tháng 1 cho thấy họ có thể đang phát triển khả năng gắn một vũ khí laser mới vào máy bay của mình. Mặc dù các thông tin chi tiết về thiết bị này vẫn chưa được công bố, nhưng nó có thể là một loại vũ khí tấn công chiến thuật mới, thay vì thiết bị dẫn đường bằng laser cho tên lửa đã được sử dụng rộng rãi.
Các hệ thống laser trên không sẽ được gắn cho các máy bay chiến đấu của Trung Quốc như máy bay chiến đấu trên tàu sân bay Shenyang J-15 "Flying Shark", máy bay chiến đấu hạng nặng J-20 "Mighty Dragon" và các máy bay hỗ trợ như máy bay vận tải hạng nặng Xian Y-20.
Việc Mỹ và Trung Quốc cùng phát triển vũ khí laser đã dẫn đến các cuộc đối đầu.
Vào tháng 2 vừa qua, Hải quân Mỹ cho biết một tàu chiến Trung Quốc đã bắn vũ khí laser vào một trong những máy bay giám sát của họ. Đơn vị này thậm chí đã xuất bản một bài đăng trên Instagram để cảnh báo quân đội Trung Quốc rằng "các bạn không muốn chơi trò bắn laser với chúng tôi đâu".
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ cáo buộc Trung Quốc nhắm vào lực lượng của mình bằng vũ khí laser. Vào năm 2018, các quan chức quân sự đã cảnh báo các phi công rằng một căn cứ không quân của Trung Quốc ở Cộng hòa Djibouti (một quốc gia ở Đông Châu Phi) có thể đã nhắm mục tiêu vào máy bay của họ bằng "chùm tia laze cấp quân sự". Điều này cũng gây ra các phản đối ngoại giao từ Trung Quốc.
Quy định về việc sử dụng vũ khí như vậy trên thực tế đã được áp dụng từ lâu. Năm 1995, để giúp xoa dịu các cuộc xung đột có thể xảy ra trong tương lai, Liên hợp quốc đã ban hành Nghị định thư về vũ khí laser gây mù, có hiệu lực vào tháng 7/1998. Tính đến tháng 4/2018, nghị định thư này đã được 108 quốc gia đồng ý, bao gồm cả Mỹ và Trung Quốc.
Nghị định thư này yêu cầu các nước tham gia cấm sử dụng vũ khí laser được thiết kế đặc biệt - với chức năng chiến đấu duy nhất hoặc là một trong các chức năng chiến đấu của chúng - để gây mù vĩnh viễn.
Tham khảo BI