Cuộc khủng hoảng nhiên liệu bùng nổ do nhiều yếu tố, trong đó có "giọt nước tràn ly" là cuộc chiến ở Ukraine đang khiến các hộ gia đình tại các nước châu Âu thực sự khốn đốn.
Các ước tính độc quyền của Sky News cho thấy quy mô tác động của việc tăng giá năng lượng đối với những người dễ bị tổn thương nhất trong xã hội.
Tại Anh, ở các khu vực bị ảnh hưởng tồi tệ nhất, cứ 5 hộ gia đình có trẻ em bị tác động bởi tình trạng thiếu nhiên liệu thì có 2 hộ bị nặng nề nhất.
2,5 triệu hộ gia đình có trẻ em đang trong tình trạng căng thẳng về nhiên liệu sau khi bảng giá năng lượng mới có hiệu lực vào ngày 1/4, theo ước tính từ Liên minh Chấm dứt tình trạng thiếu Nhiên liệu (EFPC).
Theo đó, cứ trong 5 hộ gia đình có trẻ em sẽ có 2 hộ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và con số này tăng lên hơn một nửa nếu chúng ta nhìn vào những ngôi nhà dành cho cha mẹ đơn thân.
Nhìn chung, hơn 1/4 số hộ gia đình ở Anh - chiếm hơn 15 triệu người - đang thiếu nhiên liệu, do chi phí của một hóa đơn tiêu chuẩn đã tăng 50%.
Định nghĩa căng thẳng về nhiên liệu được sử dụng ở đây là một hộ gia đình chi hơn 10% thu nhập cho các hóa đơn năng lượng. Một tổ chức tư vấn chuyên về mức sống ở Anh cảnh báo rằng, cú sốc hóa đơn sẽ đưa tổng số hộ gia đình chi tiêu ít nhất 10% thu nhập cho năng lượng lên con số 5 triệu.
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Anh đã khám phá mối liên hệ "mật thiết" giữa tình trạng nghèo đói và sức khỏe yếu kém.
"Trẻ em lớn lên trong những ngôi nhà lạnh lẽo, ẩm thấp và ẩm mốc với hệ thống thông gió không đầy đủ có tỷ lệ nhiễm trùng đường hô hấp và hen suyễn, sức khỏe mãn tính và khuyết tật cao hơn mức trung bình", theo nghiên cứu.
"Chúng cũng có nhiều khả năng bị trầm cảm, lo lắng, tăng trưởng thể chất yếu hơn và nhận thức chậm hơn".
Áp lực đè lên hộ gia đình
Biểu tình phản đối tăng giá năng lượng ở London, Anh. Ảnh Getty
Không chỉ tại Anh, vấn đề có thể còn nghiêm trọng hơn ở các quốc gia khác.
Tại Scotland, 900.000 hộ gia đình - dưới 40% - rơi vào tình trạng "nghèo nhiên liệu" theo giới hạn mới, với 600.000 hộ gia đình trong tình trạng "nghèo đói cùng cực về nhiên liệu", theo tổ chức Energy Action của Scotland.
Gần 3 trong 5 người sống ở Western Isles sẽ sớm chi hơn 10% thu nhập của họ cho năng lượng. Nghèo đói cùng cực về nhiên liệu là khi một hộ gia đình phải chi hơn 20% thu nhập của mình cho năng lượng.
Mục tiêu của chính phủ Scotland là không quá 5% hộ gia đình phải ở trong tình trạng "nghèo nhiên liệu" và chưa đến 1% phải ở trong tình trạng cực kỳ nghèo về nhiên liệu.
Tại Wales, National Energy Action ước tính rằng 280.000 hộ gia đình đang trong tình trạng đói nghèo về nhiên liệu - nhiều hơn 100.000 so với vào tháng 10/2021.
Tuy nhiên, mối lo ở đây là việc siết chặt các hóa đơn không chỉ giới hạn ở lĩnh vực năng lượng mà còn ở các khoản khác như internet, điện thoại di động và hóa đơn nước, thuế..., vốn đều tăng trong tháng này.
"Khi chi phí nhiên liệu tăng cao, mọi người ngày càng buộc phải lựa chọn giữa sưởi ấm trong nhà và cái ăn cho gia đình", Sky News cho biết.
"Với mức giá mới, tôi khó có thể mua nổi các nhu yếu phẩm. Cả nhà phải đi ngủ sớm để không bật lò sưởi", một phụ nữ đơn thân nói.
Bà Karen Harris nói rằng tình hình của mình đang trở nên tồi tệ hơn do giá năng lượng tăng cao. Ảnh: BBC
Người phụ nữ này cho biết thêm, cả gia đình phải lên giường sớm hơn, trùm chăn, mặc áo choàng xem TV vì như vậy sẽ tiết kiệm được điện và khí đốt.
Cuộc sống của những người khuyết tật còn khốn khó hơn.
Chuyên gia tài chính Martin Lewis đã vận động để chính phủ giúp đỡ người khuyết tật khi giới hạn giá năng lượng tăng. Ông nói với BBC: "Chúng ta cần giúp họ... đây không phải là một quan điểm chính trị của đảng, đây là một quan điểm nhân đạo".
Các nhà vận động cho người khuyết tật cho biết, họ không đủ khả năng chi trả cho một cuộc sống đơn giản nhất. Bà Karen Harris, đến từ Ystalyfera, Neath Port Talbot, nói: "Mọi thứ ở giai đoạn cuối của tôi đang trở nên tồi tệ hơn".
"Tiền xăng và điện của tôi tăng khoảng 25 bảng mỗi tuần - khoản ghi nợ trực tiếp 80 bảng mỗi tháng cũ của tôi đã lên tới 190 bảng".
Bà cho biết thêm: "Tôi không đủ khả năng chi trả khoản này, vì vậy, tôi đã giới hạn khoản ghi nợ trực tiếp của mình ở mức 100 bảng mỗi tháng và tôi sẽ phải tắt hệ thống sưởi".
Bà lo lắng khi nói rằng, "đất nước này đang quay trở lại Thời kỳ Đen tối - và những người dễ bị tổn thương sẽ bị bỏ lại phía sau".
Các tổ chức từ thiện như trung tâm điều dưỡng cũng đã phải vật lộn để đối phó với hóa đơn năng lượng tăng cao.
Jason Foster, giám đốc tài chính và dịch vụ doanh nghiệp của trung tâm từ thiện dành cho trẻ em Hafan, cho biết thu nhập của tổ chức từ thiện đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi đại dịch và chi phí vận hành các dịch vụ phải được quản lý rất chặt chẽ.
Ông nói: "Sự gia tăng gần đây về chi phí năng lượng sẽ ảnh hưởng nặng nề đến chúng tôi, đặc biệt là khi chúng tôi phải đàm phán các điều khoản mới với nhà cung cấp của mình vào cuối năm nay".
Chính phủ Anh đã làm gì?
Chính phủ Anh đã công bố kế hoạch cho một khoản vay 200 bảng Anh để giúp các hộ gia đình thanh toán các hóa đơn này, số tiền này sẽ được hoàn trả bằng cách thêm 40 bảng Anh vào các hóa đơn trong 5 năm tới.
Ngoài ra còn có một khoản hoàn thuế trị giá 150 bảng cho những hộ gia đình đủ tiêu chuẩn mà sẽ không cần phải hoàn trả.
Các biện pháp ngắn hạn này được công bố dựa trên giả định rằng sự mức tăng chi phí khí đốt và dầu, cũng sẽ chỉ trong ngắn hạn.
Kể từ thông báo đó, cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã gây bất ổn thị trường năng lượng hơn nữa và có khả năng đẩy các hóa đơn lên cao hơn khi giới hạn giá được cập nhật vào tháng 10 tới.
Giám đốc điều hành của Energy Action Scotland, Frazer Scott, nói rằng bảng giá có thể tăng thêm 1.000 bảng nữa, và con số này sẽ tăng lên trong 2 năm.
"Nếu không có sự can thiệp hơn nữa của chính phủ, về thuế VAT, thuế môi trường và lợi nhuận của các công ty năng lượng khổng lồ, hàng nghìn sinh mạng khác sẽ phải ra đi. Đó là một thảm kịch của con người trước ngưỡng cửa nhà chúng ta".