Trong kỷ nguyên kỹ thuật số, những người đã mất vẫn có thể hiện hữu trong thực tại này bằng nhiều cách, thông qua những video mà họ đã đã đăng tải lên YouTube, trong album ảnh của người thân trên iPhone và… trong một ví điện tử, các cụ ngày xưa vẫn bảo nhau là "tiền ở đâu, thì đầu ở đấy" mà.
Ví điện tử của một người gần như là bất khả xâm phạm trong hầu hết các trường hợp
Trường hợp của ví điện tử rất đặc biệt, vì khác với những hình ảnh trên iPhone hay video trên YouTube, chúng đều có thể được truy cập vô cùng dễ dàng thì ví điện tử của bạn, rất khó để truy xuất vào nó nếu như không phải chủ nhân (hoặc là một tên hacker đã cài keylogger vào máy tính của bạn).
Vì lý do bất khả kháng này nên dù bạn có đang giữ chỉ 100 USD trên ví nóng, hay "hodl" cả một gia tài đồ sộ trong ví lạnh, thì cũng rất nên chuẩn bị các phương pháp giúp người thân của mình có thể truy cập vào khối tài sản ấy phòng khi có bất trắc xảy ra. Cẩn tắc vô áy náy mà.
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2020, có đến 90% nhà đầu tư crypto lo lắng về "số phận" các loại tài sản số mà họ sở hữu nếu có chuyện không may bất ngờ ập đến. Những trăn trở này là vô cùng hợp lý. Như chúng ta đã biết, Bitcoin hay các loại tiền điện tử đều được xây dựng dựa trên công nghệ blockchain, tức là các giao dịch trên mạng lưới sẽ được lưu trữ trên các node (nút) mạng hoàn toàn ngang hàng và không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức trung ương nào.
Điều này được xem là ưu điểm mạnh nhất của các loại tài sản số khi đem so sánh với các loại tài sản truyền thống vì nó trao cho chủ sở hữu 100% quyền tự quyết đối với những gì mà mình có, kể cả khả năng truy cập.
Chủ nhân của những tài sản số có toàn bộ quyền tự quyết đối với tài sản của chính mình
Vì lý do này, đã có hàng triệu USD giá trị tiền điện tử đang bị "đóng băng" mỗi năm. Công ty bảo hiểm tiền điện tử Coincover ước tính rằng khoảng 4 triệu Bitcoin, tương đương 68 tỷ USD tại thời điểm bài viết này đang được thực hiện, không còn được lưu hành do mất khả năng truy cập vào ví lưu trữ, trong đó phần lớn lý do đến từ việc chủ nhân của chúng đã qua đời.
Tuy nhiên điều này không có nghĩa là các loại tài sản số hiện tại là "bất khả thừa kế", các nhà đầu tư vẫn có thể để lại chúng cho hậu thế nếu biết cách lên kế hoạch và sở hữu một chút kiến thức về cách mà tiền mã hóa hoạt động.
Gửi seed phrase cho các thành viên trong gia đình (mà bạn tin tưởng)
Chia sẻ seed phrase hay còn gọi là cụm từ bảo mật người trong gia đình là cách đơn giản và dễ dàng nhất để bạn có thể "truyền lại" các tài sản số của bạn cho hậu thế. Một số cái tên máu mặt trong giới đầu tư tiền ảo cũng đã công khai việc sử dụng phương pháp này, điển hình là Hal Finney.
Hal Finney là một trong những người đầu tiên trên thế giới sở hữu Bitcoin và ông cũng tiết lộ đã "gửi gắm" mã bảo mật ví cho thành viên trong gia đình đề phòng trường hợp bất trắc
Ông này là một trong những người đầu tiên sở hữu Bitcoin trên thế giới và cũng là người nhận những đồng BTC đầu tiên từ nhà sáng lập bí ẩn Satoshi Nakamoto. Trong di chúc, ông này có viết sẽ để lại cho các con của mình số lượng Bitcoin mà ông sở hữu bằng cách cung cấp cho họ cụm từ bảo mật để truy cập vào ví.
Tuy đơn giản, nhưng các chuyên gia trong giới lại bày tỏ những quan ngại sâu sắc về cách làm này. Bởi lẽ chúng đòi hỏi những người thừa kế phải có những kiến thức nhất định trong lĩnh vực crypto. Ngược lại, số tài sản này có thể gặp nguy hiểm nghiêm trọng nếu như nhưng từ khóa bảo mật này rơi vào tay những kẻ xấu hoặc có âm mưu chiếm đoạt.
Một số sàn tập trung có thể mở khóa tài sản nếu có giấy chứng tử
Tuy không quá phổ biến nhưng nhiều sàn giao dịch tập trung có thể mở khóa tài sản trong ví của người mất cho thân nhân có thể truy cập trong trường hợp có giấy báo tử hợp lệ.
Coinbase là một ví dụ, sàn giao dịch tiền số lớn nhất tại Mỹ sẽ cho phép thân nhân truy cập vào tài khoản người thân vừa qua đời nếu có giấy chứng tử và di chúc hợp pháp. Tuy nhiên, đây không phải là dịch vụ chính thức của Coinbase mà được cung cấp thông qua một văn phòng luật sư chuyên về thừa kế.
Coinbase sẵn sàng mở khóa tài sản cho thân nhân nếu có giấy chứng tử và di chúc hợp lệ
Về phần Binance, nền tảng trao đổi tiền số lớn nhất thế giới cũng cho biết sẽ hỗ trợ gia đình truy cập vào tài khoản của người thân đã mất, tuy nhiên quy trình chi tiết lại không được tiết lộ. Đại diện Binance cho biết chỉ cần liên hệ với bộ phận chăm sóc khách hàng, thân nhân sẽ được hướng dẫn tận tình từng bước để có thể lấy lại tài sản của người đã khuất.
Và đó là khi các dịch vụ thừa kế liên quan đến tài sản số ra đời
Hiểu được sự bất cập trong thủ tục thừa hưởng tài sản do người thân quá cố để lại, các công ty như Safe Haven, Casa, TrustVerse đang nghiên cứu và phát triển các dịch vụ thừa kế tài sản số sử dụng công nghệ blockchain.
Ra mắt vào tháng 9, nền tảng thừa kế kỹ thuật số Inheriti của Safe Haven cho phép người thừa kế không chỉ có khả năng truy cập vào các loại tiền mã hóa như Bitcoin mà còn vào các tài khoản mạng xã hội của người thân đã mất như Facebook và Google . Giám đốc điều hành của Safe Haven, ông Dujardin Logino,cho biết cả Safe Haven và Inheriti sẽ không bao giờ tự ý lưu trữ bất kỳ tài sản kỹ thuật số nào mà chỉ cung cấp dịch vụ lưu trữ các thông tin mã hóa cho các tài sản được yêu cầu.
Tiền mã hóa (cryptocurrency), hay thường được gọi là "tiền ảo" chưa được pháp luật công nhận tại Việt Nam. Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và không có giá trị khuyến nghị đầu tư.