Đột quỵ mắt là gì?
“Đột quỵ mắt” hay “tai biến mạch máu mắt” còn gọi là tình trạng tắc mạch máu võng mạc, làm cho người bệnh bị suy giảm thị lực hoặc thậm chí là mất thị lực vĩnh viễn.
Nếu mạch máu bị tắc nghẽn là động mạch thì gọi là “tắc nghẽn động mạch võng mạc”. Đây là một loại bệnh cấp tính, gây mất thị lực đột ngột, không đau, mất thị lực trầm trọng hoặc khiếm thị trường, thường là ở một mắt.
Nếu mạch máu bị tắc nghẽn là tĩnh mạch thì được gọi là "tắc nghẽn tĩnh mạch võng mạc", là một bệnh lý mạch máu võng mạc phổ biến có thể gây suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa do tai biến.
Nguyên nhân dẫn đến “đột quỵ mắt”
Trong điều kiện khí hậu nóng nực của mùa hè, nếu nhiệt độ điều hòa trong nhà quá thấp, chênh lệch nhiệt độ giữa trong nhà và ngoài trời lớn. Khi đột ngột vào phòng có nhiều hơi lạnh từ bên ngoài sẽ dễ gây co mạch bất thường. Không chỉ có thể gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim mà sự co mạch bất thường dẫn đến đột quỵ mắt.
Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác có thể gây đột quỵ mắt, chủ yếu bao gồm:
-Tăng huyết áp
Huyết áp cao có liên quan mật thiết đến tất cả các cơn đột quỵ, cho dù ở mạch máu não, tim hay mắt. Huyết áp cao lâu ngày sẽ dẫn đến tổn thương nội mô. Đồng thời, các chất như tiểu cầu, lipid máu trong máu sẽ lắng đọng trên phần thành mạch bị tổn thương, tạo thành mảng xơ vữa. Một khi mảng bám bị vỡ, cục máu đông kèm theo có thể bị bong ra đến các mạch võng mạc, gây tắc mạch võng mạc và đột quỵ ở mắt.
-Rối loạn lipid máu
Tăng lipid máu có thể gây tăng độ nhớt của máu, chỉ số lưu biến máu không ổn định. Lắng đọng lipid trong nội mạc mạch máu còn có thể dễ dẫn đến huyết khối.
-Hút thuốc
Các chất độc hại trong thuốc lá có thể gây co mạch hoặc co thắt mạch, hút thuốc nhiều lâu ngày thậm chí có thể gây thuyên tắc mạch máu, dẫn đến đột quỵ mắt.
-Tuổi tác
Tuổi càng cao cũng là một trong những nguy cơ dẫn đến đột quỵ mắt do tính đàn hồi của mạch máu ở người già giảm và thành ống dần cứng lại. Tuy nhiên, những năm gần đây, với sự thay đổi thói quen sinh hoạt của con người và nhịp sống ngày càng được đẩy nhanh, tỷ lệ mắc bệnh đột quỵ mắt ngày càng trẻ hóa. Vì vậy, người trẻ cũng cần hết sức lưu ý.
Ngoài ra, một số bệnh nhân cũng có thể bị đột quỵ mắt trong hoặc sau phẫu thuật mở mắt do nhãn áp cao và tăng áp lực trong ổ mắt.
Dấu hiệu nhận biết “đột quỵ mắt”
Các loại đột quỵ ở mắt có mức độ nguy hại khác nhau và các triệu chứng khác nhau, tùy theo vị trí của các mạch máu bị tắc nghẽn, chúng có thể được chia thành:
-Tắc động mạch võng mạc
Nếu động mạch võng mạc bị tắc nghẽn, do thiếu máu cục bộ võng mạc và thiếu oxy thị lực sẽ giảm đi rất nhiều, thậm chí mù hoàn toàn trong thời gian ngắn. Triệu chứng này thường xảy ra ở một bên mắt, không có cảm giác đau.
Do thiếu máu cục bộ, các cơ quan thụ cảm ánh sáng sẽ chết trong thời gian ngắn và không thể tái tạo trong tình trạng thiếu oxy, dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Vì vậy, khi xảy ra tắc động mạch võng mạc phải nhanh chóng điều trị kịp thời.
-Tắc tĩnh mạch võng mạc
Nếu ở mức độ tổn thương nhẹ có thể không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ suy giảm một phần thị lực. Tuy nhiên một khi tổn thương tích tụ ở vùng hoàng điểm (điểm vàng), phù hoàng điểm thứ phát sẽ dẫn đến suy giảm thị lực trung tâm, biến dạng thị giác, giảm độ tương phản và đốm đen trung tâm và các triệu chứng khác.
Nếu không điều trị kịp thời, góc tiền phòng và mống mắt có thể tạo ra các mạch máu mới. Từ đó gây tăng nhãn áp và hình thành một dạng bệnh tăng nhãn áp tân mạch cực kỳ nghiêm trọng, cuối cùng dẫn đến mù lòa.
Phương pháp kiểm tra mức độ “tai biến mắt”
Lưới Amsler
Sự tắc nghẽn tĩnh mạch võng mạc sẽ tích tụ đến hoàng điểm và dẫn đến phù hoàng điểm. Sơ đồ Amsler, thường được sử dụng trong khoa mắt, có thể được sử dụng để tự đánh giá sơ bộ vùng hoàng điểm.
Cách sử dụng: Đặt biểu mẫu cách tầm mắt khoảng 30 cm. Che mắt trái, dùng mắt phải quan sát các chấm đen trên biểu mẫu, sau đó kiểm tra mắt trái theo cách tương tự. Nếu quan sát thấy hình vuông bị biến dạng thì bạn rất có thể đã mắc bệnh thoái hóa điểm vàng, cần nhanh chóng phát hiện và điều trị kịp thời.
Kiểm tra hiện trường trực quan
Sự tắc nghẽn của các mạch máu trong võng mạc có thể gây ra thu hẹp trường thị giác. Việc kiểm tra trường thị giác chính xác cần được kiểm tra tại bệnh viện bằng máy đo trường thị giác, nhưng bạn có thể sử dụng tay của mình để kiểm tra sơ bộ phạm vi trường thị giác tại nhà.
Trường thị giác của cả hai mắt thường không nhỏ hơn 160 độ và kiểm tra trường thị giác có thể cung cấp cho bạn một ý tưởng đơn giản về trường thị giác của mình.
Lưu ý: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như giảm thị lực, tầm nhìn méo mó, thị trường bị thu hẹp thì cũng đừng vội kết luận bản thân đang bị đột quỵ mắt. Nhiều bệnh cũng có thể xuất hiện các triệu chứng tương tự như teo dây thần kinh thị giác, viêm võng mạc sắc tố, tổn thương màng mạch võng mạc rộng,.. Cần đến bệnh viện khám thêm để làm rõ tình trạng mắt của mình.
Những lưu ý về bảo vệ mắt trong mùa hè
Độ ẩm không khí thấp gây khô mắt
Vào mùa hè nóng nực, mọi người thường chọn ở trong phòng điều hòa nhiệt độ. Tuy nhiên, nếu ở trong phòng kín quá lâu, không khí không được lưu thông, giảm độ ẩm thì mắt sẽ dễ bị khô và mỏi.
Vì vậy để có một đôi mắt khỏe, cần chú ý mở cửa sổ và thông gió, tránh ở lâu trong phòng điều hòa, không để điều hòa thổi trực tiếp vào mặt.
Nhiễm trùng mắt do bơi lội
Mùa hè cũng là thời điểm thích hợp để đi bơi. Tuy nhiên nếu nước trong hồ bơi bị ô nhiễm và không có biện pháp bảo vệ mắt hiệu quả sẽ có nguy cơ cao bị viêm kết mạc cấp do nhiễm vi khuẩn hoặc virus.
Trong trường hợp bị sung huyết và phù nề kết mạc nghiêm trọng, tăng tiết dịch mắt và các triệu chứng khác sau khi bơi, hãy rửa mắt bằng nước sạch và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kịp thời chữa trị
Tránh để mắt tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời
Mùa hè là thời điểm nắng gay gắt nhất trong năm. Ngoài việc chống nắng cho làn da thì mắt cũng là bộ phần cần được bảo vệ cẩn thận khi ra ngoài.
Ánh sáng mặt trời chứa ánh sáng xanh sóng ngắn có hại cho mắt người. Việc tiếp xúc lâu dài với một lượng lớn ánh sáng xanh sóng ngắn có thể gây tổn thương điểm vàng của mắt. Do đó, bạn có thể đeo kính râm ở ngoài trời, đồng thời cố gắng tránh nhìn thẳng vào mặt trời.
Theo Ablouwang