Các chuyến hàng viện trợ được máy bay quân sự của Nga đưa tới Italy để chiến đấu với sự lây lan của virus corona đã làm bộc lộ sự thất bại của Liên minh châu Âu (EU) trong việc hỗ trợ nhanh một thành viên của liên minh chống khủng hoảng, trong khi lại trao cho Tổng thống Vladimir Putin sự vẻ vang cả trong nước và quốc tế.
Đó là nhận định được đưa ra trong bài viết đăng trên Reuters ngày 26/3. Theo bài viết này, Italy đã bày tỏ sự biết ơn khi các thiết bị khử trùng và nhân viên y tế quân đội được Nga nhanh chóng điều tới để hỗ trợ trong 4 ngày qua, trái ngược với phản ứng từng phần từ phía các quốc gia khác trong EU.
Tuy nhiên, nhiều nhà ngoại giao, cùng quan chức cấp cao của NATO và EU lại không coi sự trợ giúp này là sự hào phóng đơn thuần. Thay vào đó, họ đánh giá đây là một động thái mang tính địa-chính trị của Nga nhằm khẳng định sức mạnh và mở rộng tầm ảnh hưởng trong khu vực.
"Italy đã đưa ra một lời đề nghị hỗ trợ chung chung và Nga đáp lại bằng cách điều máy bay quân sự đưa các bác sĩ quân y, cùng thiết bị quân sự tới", một quan chức ngoại giao cấp cao EU nói, "Điều đó đã gửi đi một tín hiệu".
Những đơn hàng nhập khẩu khí đốt của Nga đã giúp thúc đẩy các nhà máy năng lượng của Italy và Rome từ lâu đã kêu gọi EU nới lỏng các biện pháp trừng phạt áp đặt lên Moscow kể từ sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.
Các biện pháp trừng phạt đã được tái gia hạn nhiều lần sau những cáo buộc của phương Tây cho rằng Moscow hậu thuẫn các phần tử ly khai tại Ukraine.
Về phần mình, Rome bác bỏ nhận định cho rằng các đợt viện trợ từ Nga báo hiệu một sự hợp nhất các lợi ích địa chính trị giữa hai phía.
"Không có kịch bản địa-chính trị mới nào cả, chỉ có một quốc gia đang cần sự giúp đỡ và các quốc gia khác đang dang tay giúp đỡ chúng tôi" - Tờ Il Corriere della Sera dẫn lời Ngoại trưởng Italy Luigi Di Maio ngày 26/3.
"Gửi tình yêu từ Nga"
Nga đã điều phối ít nhất 15 chuyến bay tới Italy bằng máy bay vận tải quân sự, chở theo các thiết bị khử khuẩn đặt trên xe tải. 8 lữ đoàn cơ động y tế và hơn 100 nhân viên khác được điều tới Italy, trong đó có một số nhân viên nằm trong lực lượng bảo vệ hóa học, sinh học và hạt nhân tiên tiến nhất của Nga.
"Pháp đã gửi cho chúng tôi 2 triệu khẩu trang, Đức hỗ trợ vài chục máy thở. Trong khi đó, Thủ tướng Giuseppe Conte đã đề nghị và nhận được từ Nga các chuyến bay chở theo 180 y, bác sĩ, cùng nhiều khẩu trang và máy thở" - Ông Domenico Arcuri, ủy viên chính phủ của Italy (phụ trách tình trạng khẩn cấp do corona gây ra) cho biết hôm Chủ Nhật.
Trên thân những chiếc máy bay và xe tải tới Italy đều gắn nhãn dán in hình quốc kỳ 2 nước (cách điệu theo hình trái tim) cùng dòng chữ "Gửi tình yêu từ Nga". Ảnh: RT
Chính phủ Nga và phái đoàn Nga tại NATO đã công bố trên tài khoản Twitter nhiều đoạn video ghi lại hình ảnh các xe tải của Nga di chuyển tới Bergamo, tâm dịch của Italy, trong khi truyền thông nhà nước Nga đăng tải hình ảnh Ngoại trưởng Italy chào đón chiếc máy bay đầu tiên mang hàng viện trợ từ Nga.
Trên thân các máy bay và xe tải của Nga đến Italy đều được gắn một nhãn dán lớn in hình quốc kỳ 2 nước (cách điệu theo hình trái tim) cùng dòng chữ "Gửi tình yêu từ Nga".
Trong khi đó, các chuyến bay viện trợ y tế khẩn cấp của NATO cho các đồng minh châu Âu lại không thu hút được nhiều sự chú ý của dư luận. Hiện EU đã đóng cửa biên giới giữa các nước trong khối và không thể có đủ khẩu trang, cùng các thiết bị bảo hộ kịp thời do nhiều đợt trì hoãn.
Quân đội các nước NATO đang tích cực đưa người bệnh tới bệnh viện, vận chuyển giường và đưa các công dân hồi hương, mặc dù chưa triển khai các đơn vị bảo vệ sinh học.
Một quan chức cấp cao của NATO đánh giá đây là thành công lớn đối với Nga, mặc dù lưu ý rằng Italy hiện đang nhận được nhiều hơn sự hỗ trợ trực tiếp từ liên minh. Tây Ban Nha cũng đã kêu gọi sẽ trợ giúp trực tiếp của NATO.
Alexander Baunov, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Moscow Carnegie lưu ý rằng Trung Quốc và Cuba cũng đang gửi viện trợ y tế cho Italy. "Đối với những quốc gia đang muốn thấy trật tự thế giới thay đổi theo hướng có lợi cho họ thì đại dịch này là một cơ hội" - ông Baunov nói.
Nới lỏng các biện pháp trừng phạt
EU và NATO từ lâu đã cáo buộc Kremlin sử dụng quyền lực mềm, các hành động bí mật và lực lượng tin tặc để tìm cách gây bất ổn cho phương Tây bằng cách khai thác sự chia rẽ trong xã hội.
Trong tuần trước, Reuters đã có được một tài liệu nội bộ của EU, trong đó cáo buộc truyền thông Nga đang tiến hành "chiến dịch gây nhiễu thông tin quy mô lớn" nhằm chống lại phương Tây để làm trầm trọng thêm tác động của coronavirus, gây hoang mang và gây mất lòng tin. Tuy nhiên, Moscow đã phủ nhận cáo buộc này.
Hiện EU đang áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính và năng lượng. Cứ 6 tháng một lần, tất cả chính phủ đến từ 27 quốc gia trong khối phải nhất trí gia hạn các biện pháp trừng phạt này.
Khi được hỏi liệu Nga có mong chờ Italy sẽ "trả ơn" bằng cách cố gắng nới lỏng các biện pháp trừng phạt của EU không, đại diện phát ngôn của Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định: "Chúng tôi không đề cập tới bất cứ điều kiện, toan tính hay hy vọng nào ở đây cả. Italy thực sự cần tới sự trợ giúp trên diện rộng và những gì Nga đang làm đều nằm trong phạm vi cho phép".