Có câu "Hổ dữ không ăn thịt con" nhưng câu nói này lại chẳng ứng với Từ Hi Thái hậu. Từ Hi có hai người con trai, một người là con ruột – Đồng Trị đế, một người là con nuôi – Quang Tự đế.
Đồng Trị đế qua đời năm 19 tuổi, chết một cách đầy uất hận, còn Quang Tự đế qua đời năm 37 tuổi, chết trong sự ấm ức bất lực, cả hai cái chết đều có liên quan đến Từ Hi.
Cái chết của vua Quang Tự, ai ai cũng biết, ông là do Từ Hi hại mà chết. Vậy còn Đồng Trị đế, vì sao lại qua đời?
NGUYÊN NHÂN VỀ CÁI CHẾT CỦA ĐỒNG TRỊ
Nguyên nhân cái chết của Đồng Trị đế vẫn còn rất mờ mịt, đa số đều là đồn đại.
Lời đồn đại phổ biến nhất là, sau khi Đồng Trị đế lên ngôi, bởi vì quyền hành đều nằm trong tay Từ Hi, còn bản thân ông chỉ là vua bù nhìn, cho nên vô cùng buồn phiền, chán nản, thường xuyên dạo phố lầu xanh, kỹ viện tiêu khiển, kết quả mắc bệnh đường tình dục mà chết.
Sự thật có phải như vậy không, Ngày nay rất khó để nói rõ ràng.
Nhưng có một điều mà chúng ta có thể khẳng định chắc chắn là, trong cái chết của Đồng Trị đế, Từ Hi có trách nhiệm không thể chối cãi.
Bởi vì Từ Hi từng làm với Đồng Trị hai chuyện mà chuyện nào cũng rất tồi tệ, đặc biệt là chuyện thứ hai, khiến Đồng Trị bị tổn thọ.
Chuyện thứ nhất, từ Kỳ Tường đến Đồng Trị
Trước khi Hàm Phong đế qua đời đã phó thác Đồng Trị cho tám vị Đại thần phù chính, là: Kháp Thân vương Tái Viên, Trịnh Thân vương Đoan Hoa, Hiệp ban Đại học sĩ Hộ bộ Thượng thư Túc Thuận, Quân cơ Đại thần Cảnh Thọ, Mục Ấm, Khuông Nguyên, Đỗ Hàn và Tiêu Hữu Doanh. Trong đó, quyền lực chính nằm trong tay Túc Thuận.
Túc Thuận là người có công chính trong việc tiêu diệt Thái Bình Thiên quốc, bởi vì ông trọng dụng Tăng Quốc Phiên cùng quan lại người Hán. Cũng vì thế nên ông trở thành cái gai trong mắt quý tộc Bát Kỳ và sau này bị Từ Hi diệt trừ. Cũng nhờ vậy nên mới có chuyện Lưỡng cung Thái hậu buông rèm nhiếp chính và niên hiệu cũng bởi vậy mà đổi từ "Kỳ Tường" thành "Đồng Trị".
Đây cũng là nguyên do ra đời cái tên "Đồng Trị" tức hai vị Thái hậu cùng nhau trị vì chứ chẳng có chuyện Đồng Trị đế lên làm vua và điều hành chuyện triều chính.
Đồng Trị đế 6 tuổi lên ngôi, tại vị 13 năm thì có đến 12 năm làm Hoàng đế bù nhìn.
Về chuyện này, sau khi Đồng Trị đế lớn lên cũng từng phản kháng lại Từ Hi, nhưng Từ Hi chẳng chịu buông tay, lấy lý do "tài học chưa thành" mà bác bỏ ông.
"Tài học chưa thành" là gì? Nói một cách đơn giản chính là "chưa đủ tài năng học thức". Chuyện này đối với một Đồng Trị khi ấy đã hiểu chuyện sẽ có cảm giác thế nào hẳn ai cũng biết.
Năm xưa, Khang Hi vì muốn tự mình chấp chính đã mạo hiểm diệt trừ Ngao Bái. Nhưng Đồng Trị lại chẳng có được khí phách như Khang Hi, hơn thế Từ Hi còn là mẹ ruột của ông, cảm giác chán nản, đau khổ ấy quả thực quá mức dày vò.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến Đồng Trị đế sau này suốt ngày dạo chơi chốn lầu xanh.
Ông vô cùng đau khổ nhưng lại chẳng có chỗ để phát tiết, để bày tỏ, cho nên đành phải chọn cách trốn tránh, cuối cùng lựa chọn con đường trái với luân thường đạo lý để bày tỏ sự phủ nhận thậm chí là nhạo báng với chính bản thân mình, với Hoàng quyền và với cả mẹ mình – Từ Hi Thái hậu.
Chuyện thứ hai, lấy mạng con nhân lúc Đồng Trị bệnh nặng
Trong ghi chép của Ông Đồng Hòa, nguyên nhân dẫn đến cái chết của Đồng Trị đế là do bệnh đậu mùa. Song người mắc bệnh đầu mùa cũng không phải 100% đều sẽ chết.
Trong cuốn "Nửa đời trước của tôi" của Phổ Nghi đã tiết lộ sự thật về cái chết của Đồng Trị đế: "Đồng Trị phải chịu đả kích, khiến nhiệt độc bên trong phát ra, không thể cứu chữa mà qua đời."
Vậy ai đã đả kích ông? Đó chính là Từ Hi.
Chính Từ Hi Thái hậu là người đã bức con trai bà đến chết.
Chuyện này phải kể từ khi Đồng Trị 17 tuổi – thể trạng không tốt, đang mang bệnh trong người.
Năm ấy Đồng Trị đại hôn tuyển chọn Hoàng hậu và người mà Từ Hi nhắm trúng là Phú Sát thị, còn Từ An Thái hậu lại chọn A Lỗ Đặc thị. Đồng Trị đứng về phía Từ An nên A Lỗ Đặc thị được chọn làm Hoàng hậu.
Cũng vì chuyện này mà Từ Hi vô cùng tức giận, bởi vì con trai mình lại không đứng về phía mình, cũng vì thế mà Từ Hi càng ghét A Lỗ Đặc thị hơn.
Sau khi Đồng Trị mắc bệnh, A Lỗ Đặc thị thường đến Dưỡng Tâm điện chăm sóc, hai người thường cùng nhau trò chuyện.
A Lỗ Đặc thị khóc lóc kể với Đồng Trị, chuyện Từ Hi thường mắng mỏ mình, vô cùng ghét mình…
Đồng Trị vội vàng an ủi nàng: "Nàng hãy cứ nhẫn nhịn đã, rồi sau này cũng có ngày chúng ta được ra mặt"
Ai ngờ vừa nói dứt câu, Từ Hi bỗng nổi giận đùng đùng xông vào.
Thì ra, từ lâu Từ Hi đã sắp xếp tai mắt của mình bên cạnh Đồng Trị, A Lỗ Đặc thị vừa đến Từ Hi nhận được tin tức liền tự mình đến xem, bà trốn ở Đông Noãn các của Dưỡng Tâm điện nghe lén câu chuyện của hai người.
Tai họa ập đến, Từ Hi "một tay túm tóc Hoàng hậu (A Lỗ Đặc thị), một tay tát nàng, còn lệnh thái giám chuẩn bị côn trượng phạt đánh nàng", Đồng Trị đế tận mắt trông thấy, bị dọa đến hôn mê.
Kể từ sau đó, ông ngày càng ốm yếu, u uất rồi qua đời khi mới 19 tuổi.
Vì thế, nguyên nhân thực sự cái chết của Đồng Trị đế không phải là vì dạo chơi chốn lầu xanh mắc bệnh tình dục mà chết, cũng chẳng phải chết do bệnh đậu mùa mà là bị Từ Hi dọa chết.
Cũng có thể nói rằng, bởi vì Từ Hi quá mức độc ác, trong đầu chỉ nghĩ đến quyền lực, đầu tiên là tước đoạt hết quyền hành đế vương trong tay Đồng Trị, sau lại nhân lúc Đồng Trị bệnh nặng mà giáng thêm một đòn chí mạng, trắng trợn khiến Đồng Trị tổn thọ mà chết.