Hôm 19/12, Sputnik Armenia đăng tải bài viết: "Встали на колени, начали молиться": жизнь в армянском селе Сотк, в 9 км от Азербайджана" ("Chúng cháu quỳ xuống và bắt đầu cầu nguyện": Cuộc sống ở làng Sotk của Armenia, cách Azerbaijan 9 km) của Laura Sargsyan.
Nhằm đem lại cho độc giả cái nhìn đa chiều, đặc biệt là về quan điểm của người dân Armenia ở những khu vực nay đã trở thành biên giới với nước láng giềng Azerbaijan sau thỏa thuận ngừng bắn hôm 10/11, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Ngôi làng nằm ở giới tuyến giữa Armenia và Azerbaijan
Làng Sotk thuộc vùng Gegharkunik của Armenia sau thỏa thuận ngừng bắn hôm 10/11 đã biến thành một ngôi làng biên giới. Phóng viên của Sputnik Armenia đã đến thăm nơi này, tìm hiểu cuộc sống của người dân và những gì khiến họ lo lắng.
Những con đường và sân nhà phủ đầy tuyết, khói bếp bốc lên trên nóc một số ngôi nhà, những tấm vải lanh được treo nhiều nơi... Làng Sotk ở vùng Gegharkunik của Armenia như một bức tranh về cuộc sống yên bình với khoảng 1.000 người dân đang sống ở đây.
Biển báo trên đường đến làng Sotk (Ảnh: Sputnik Armenia).
Kể từ ngày 25/11, sau khi Karvachar (phía Azerbaijan gọi là Kalbajar) được bàn giao cho Baku theo thỏa thuận về Nagorno-Karabakh,, Sotk đột nhiên trở thành một ngôi làng biên giới, chỉ cách tiền quân Azerbaijan khoảng 9 km.
Cái gọi là hòa bình đối với dân làng giờ đây trở nên "ma quái" hơn những ngày còn xung đột.
Vị trí của làng Sotk ở biên giới Armenia và Azerbaijan (Nguồn: Google map).
Quân Azerbaijan cách chỉ 9 km?
Chúng tôi lái xe vào sân nhà đầu tiên chúng tôi thấy. Một chú chó ngay lập tức chạy đến chiếc xe đang dừng lại và một người phụ nữ trên 60 tuổi đi ra khỏi nhà.
Bà tự xưng là Gayane Yeranosyan và mời chúng tôi ghé thăm nhà. Trong câu chuyện, bà Gayane nói rằng mình đã phơi quần áo vào ngày hôm trước và vào đêm muộn hoặc sáng sớm tuyết đã rơi một cách bất ngờ.
Trong lúc này, một bé trai và một bé gái quan sát chúng tôi nói chuyện từ phòng bên cạnh. Trước cái vẫy tay chào hỏi của chúng tôi, bọn trẻ xấu hổ trốn và đóng cửa lại. Nhận thấy các bạn nhỏ vẫn còn đang tò mò ghê gớm, tôi gọi chúng lại, ngồi vào bàn và trò chuyện.
Trong khi đó, bà của chúng nói rằng cuộc xung đột ở Karabakh đã thay đổi cuộc sống ở Sotk chỉ sau một đêm.
Bà Gayane Yeranosyan (Ảnh: Sputnik Armenia).
Ngôi làng nằm giữa hai thực thể Armenia bỗng trở thành biên giới. Cư dân địa phương chưa thể quen với suy nghĩ rằng ở đâu đó phía bên kia không phải là những người lính của họ, mà là kẻ thù.
"Chúng tôi sợ đi vệ sinh vào ban đêm, họ (quân Azerbaijan) có khả năng bất cứ điều gì. Làm sao có thể đảm bảo rằng họ sẽ không đến và không làm hại chúng tôi?!", bà Gayane phàn nàn.
Bà Gayane lưu ý rằng vẫn chưa thể chấp nhận thực tế mới: "Điều đó thật tồi tệ đối với tất cả mọi người, đối với chúng tôi, đối với trẻ em, những người mà chúng tôi phải tự tay dắt đến trường và về nhà".
Người phụ nữ Armenia nhấn mạnh rằng rằng điều duy nhất khiến họ yên tâm một chút là Quân đội Armenia đang bảo vệ quê hương của họ.
Cô bé Gayane Yeranosyan được đặt tên giống như bà nội mình cũng vội vàng chia sẻ suy nghĩ của mình với chúng tôi. Cô bé có ước mơ trở thành giáo viên dạy tiếng Anh. Cô bé vẫn đi học và không giống như người bà của mình, không tỏ ra sợ hãi bất cứ điều gì.
Cô bé Gayane Yeranosyan (Ảnh: Sputnik Armenia).
Trước đây Gayane chỉ sợ hãi một lần duy nhất, đó là khi một chiếc máy bay không người lái (UAV) tấn công một chiếc xe bus.
"Khói dày bốc lên, mọi thứ bốc cháy ngùn ngụt. Chúng cháu hơi sợ", cô bé Gayane thừa nhận.
Chiếc xe bus nhãn hiệu Huyndai nói trên đã bị UAV được cho là của phía Azerbaijan tấn công vào khoảng 10 giờ sáng ngày 29/9 và sau đó bị thiêu rụi hoàn toàn.
Chiếc xe bus dân dụng bị cháy gần thị trấn Vardenis, vùng Gegharkunik hôm 29/9 (Ảnh: Sputnik Armenia).
Trong khi cô bé đang nói chuyện, người anh trai với đôi má ửng đỏ, học sinh lớp 3 Gor Yeranosyan nói ngắn gọn: "Cháu chắc chắn không sợ bất cứ điều gì và sẽ bảo vệ quê hương khi lớn lên".
Cậu bé Gor Yeranosyan (Ảnh: Sputnik Armenia).
Cảm xúc tương tự ngự trị trong hầu hết mọi gia đình ở làng Sotk.
Cựu quân nhân Armenia Hrach Hambardzumyan chào đón chúng tôi từ ngưỡng cửa. Ông tỏ ra vui mừng vì sự xuất hiện của chúng tôi và chia sẻ sự phẫn nộ rằng không ai quan tâm đến việc họ sống cách kẻ thù vài km.
"Tôi không sợ cho bản thân mình, tôi đã sống gần trọn vẹn cuộc sống của riêng mình, hôm nay hay ngày mai tôi sẽ phải ra đi. Nhưng bọn trẻ sợ hãi và tôi lo cho chúng", ông Ambartsumyan nói.
Người dân Hrach Hambardzumyan (Ảnh: Sputnik Armenia).
Khi được hỏi các cháu của ông có ở nhà không, ông Hrach gật đầu xác nhận và mời mọi người vào.
Ông lão Armenia khẳng định rằng trẻ em ngày nay hiểu nhiều hơn người lớn và đối với chúng tiếng động cơ UAV và đạn nổ sẽ không bị nhầm lẫn với bất cứ tiếng động nào khác.
Khi chúng tôi vào nhà, cô bé Nare 2 tuổi đang nước mắt lưng tròng. Khi chúng tôi hỏi lý do cô bé khóc, chị gái cô bé, học sinh lớp 5 Mane nhìn em gái với một nụ cười: "Em đang gắt ngủ".
Cô bé Nare (Ảnh: Sputnik Armenia).
Khi được hỏi liệu cô bé có sợ đến trường không, Mane tự tin nói: "Không ai sợ chúng (quân Azerbaijan), kể cả cháu".
Cô bé Mane (Ảnh: Sputnik Armenia).
Có một khoảng lặng sau khi Mane bắt đầu khóc. "Đừng khóc, mọi chuyện sẽ ổn thôi", tôi khó khăn nói ra lời an ủi - cho cả bản thân mình (phóng viên Laura Sargsyan là người Armenia).
Cô bé Mane, vội lau nước mắt và tự tin nói: "Tất nhiên! Và nói chung, chúng cháu không sợ máy bay không người lái, khi chúng bay ngang qua, chúng cháu quỳ xuống và cầu nguyện".
Mane muốn trở thành giáo viên dạy nhạc, dạy piano, mặc dù môn học yêu thích của cô ở trường là toán và tiếng Anh.
Đến lượt mẹ của các cô bé, Anush Yeghyan, nói rằng tất cả dân làng đang sống trong sợ hãi, và thỏa thuận ngừng bắn không đảm bảo rằng kẻ thù sẽ không thực hiện hành vi phá hoại.
Cô Anush Yeghyan (Ảnh: Sputnik Armenia).
Người phụ nữ Armenia nói rằng họ phải tản cư trong 6 ngày sau khi chiếc xe bus bị tấn công gần nhà họ. Tuy nhiên, họ đã quay trở lại sau đó và thề sẽ không rời làng:
"Tôi là một người lạc quan. Chúng tôi muốn sửa chữa ngôi nhà, sắp xếp lại nó như trước chiến tranh. Chúng tôi không có gì ngoài thời gian".
Người đứng đầu cộng đồng Hakob Avetyan thì không tỏ ra lo lắng như người dân, ông lưu ý với chúng tôi rằng không có lý do gì để hoảng sợ.
"Vì ngôi làng đã trở thành vùng đất biên giới nên người dân lo sợ là chuyện bình thường. Nhưng nhìn chung không có gì phải sợ cả. Hãy làm mọi thứ để nơi đây không bị xem thường. Biên giới của chúng tôi được bảo vệ bởi quân đội".
Ông Hakob lưu ý rằng việc phân định biên giới vẫn chưa được thực hiện và theo ông, công việc này sẽ được thực hiện vào mùa xuân, khi một ủy ban đặc biệt được thành lập.
Chốt kiểm soát của Quân đội Armenia trên tuyến đường từ Vardenis đến Sotk hôm 24/11 (Nguồn: Photolure.am).