ỨNG VIÊN ĐÔNG NAM Á LỘ DIỆN
Những năm gần đây, Thụy Điển và Philippines đang đẩy mạnh mối quan hệ song phương, trong đó có lĩnh vực hợp tác quốc phòng. Bộ Quốc phòng Philippines (DND) đã bày tỏ quan tâm đến việc mua khí tài quân sự từ Thụy Điển, đặc biệt là dòng máy bay chiến đấu uy lực JAS 39 Gripen.
Năm 2018, một thỏa thuận mua các máy bay chiến đấu cũ của Không quân Thụy Điển lần đầu tiên đã được Philippines xem xét và hiện nay một thỏa thuận tương tự có thể cũng sẽ được Manila cân nhắc một lần nữa.
Câu hỏi đặt ra là liệu Không quân Philippines (PAF) có chọn JAS 39 thay vì F-16 Viper do Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ chế tạo hay không?
Manila đã từ chối các gói thầu từ Ấn Độ với tiêm kích HAL Tejas cũng như JF-17 Thunder của Trung Quốc. Như vậy, ứng viên sáng giá nhất chỉ còn lại JAS 39 và F-16.
Biến thể JAS 39 Gripen C/D hiện đang được đánh giá như lựa chọn tiên phong cho Không quân Philippines và rất có thể nó sẽ “vượt mặt” F-16V Block 50/52, một phần là do Gripen cũng sử dụng động cơ General Electric F-404 (trang bị cho các máy bay FA-50PH mà Philippines đã mua từ Hàn Quốc cả chục chiếc).
JAS 39 trang bị hệ thống điện tử nâng cấp, cũng như hệ thống điện tử hàng không hiện đại trang bị cho mẫu Gripen E. Máy bay mà cuối cùng PAF sẽ nhận được có thể là biến thể cũ nhằm cắt giảm chi phí nhưng Thụy Điển đã bày tỏ khả năng cung cấp cho Manila các mẫu mới được chế tạo - tương tự như những gì họ đã cung cấp cho Croatia trước đây.
Nếu Philippines lựa chọn Gripen, đây là thời điểm không thể tốt hơn cho nhà sản xuất máy bay Saab. Chỉ mới tháng trước, Cộng hòa Séc thông báo họ đang tìm cách mua thêm 24 máy bay chiến đấu mới vì hợp đồng thuê phi đội Gripen sẽ hết hạn vào năm 2027. Không quân Séc hiện đang được trang bị 12 chiếc Gripen một chỗ ngồi và hai phiên bản hai ghế ngồi.
Tuy nhiên, Praha đang cân nhắc nhiều lựa chọn và F-35A Lightning II của Lockheed Martin được coi là ứng cử viên hàng đầu để thay thế cho các máy bay chiến đấu do Thụy Điển sản xuất.
JAS 39 GRIPEN MẠNH ĐẾN ĐÂU?
Tính đến năm 2016, tổng cộng 158 chiếc Gripen đã được sản xuất và hơn một nửa là phục vụ trong Không quân Thụy Điển, phần còn lại được xuất khẩu trên toàn cầu.
Các nhà khai thác dòng máy bay này gồm có Brazil, Cộng hòa Séc, Hungary, Nam Phi và Thái Lan. Trường phi công thử nghiệm Empire của Vương quốc Anh cũng vận hành Gripen cho mục đích đào tạo.
JAS 39 ban đầu được thiết kế để thay thế cho các biến thể của máy bay chiến đấu Saab 35 Viggen và Saab 37 Draken. Hoạt động phát triển loại máy bay này bắt đầu vào cuối những năm 1970 như một phần trong kế hoạch hợp tác chung giữa các tập đoàn công nghiệp Saab, Saab Microwave Systems (trước đây là Ericsson), Volvo Aero Corporation, Saab Avitronics và FFV Aerotech.
Chính phủ ở Stockholm sau đó tìm cách chế tạo một loại máy bay có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, tấn công và trinh sát. Sau khi khảo sát đánh giá một số mẫu máy bay nước ngoài, gồm cả F-16 và F-18 của Mỹ, Quốc hội Thụy Điển đã quyết định thúc đẩy một dự án trong nước vào tháng 6 năm 1982. JAS 39 Gripen ra đời từ đó.
JAS 39 được thiết kế để thay thế cho các biến thể của máy bay chiến đấu Saab 35 Viggen và Saab 37 Draken
Đây là dòng máy bay chiến đấu phản lực cánh delta, tốc độ Mach 2 và được trang bị động cơ phản lực cánh quạt Volvo. Máy bay có tầm hoạt động lên đến 3.200 km (2.000 dặm) và có thể bay ở độ cao 15.240 mét.
Gripen thực hiện chuyến bay đầu tiên vào tháng 12 năm 1988 và được đưa vào hoạt động trong Không quân Thụy Điển vào năm 1997. Tổng cộng 204 chiếc, chia làm ba gói thầu đã được Không quân Thụy Điển đặt hàng. Đến nay, họ đã nhận được 74 chiếc.
Mặc dù quy mô không lớn nhưng các máy bay chiến đấu phản lực của Tập đoàn Saab (chẳng hạn như JAS-35, JAS-37 hay JAS-39) đều được coi là những “kiệt tác hàng không”. JAS-39 Gripen được biết đến như một loại máy bay chiến đấu không tàng hình xuất sắc và được các nước đang sử dụng rất ưa thích.
So với các máy bay chiến đấu thế hệ thứ 4 khác, ưu điểm chính của JAS-39 Gripen là kích thước nhỏ và chi phí thấp, đơn giá chỉ khoảng 60 triệu USD/chiếc nhưng lại có hệ thống điện tử hàng không và hiệu suất chiến đấu đứng hàng đầu.
Tạp chí quốc phòng Jane's Defence Weekly đánh giá JAS-39 có chi phí vận hành thấp nhất trong số tất cả các loại máy bay chiến đấu hiện đại. Vì vậy, không phải MiG-29, Su-27 của Nga hay F-15, F-16 và F/A-18 của Mỹ, JAS-39 Gripen của Thụy Điển mới chính là loại máy bay chiến đấu không tàng hình có tính năng tốt nhất trên thế giới.