Cổ nhân kết giao: Phân biệt quân tử và tiểu nhân
Trong đối nhân xử thế, quân tử luôn mở rộng tấm lòng, bao dung với tất cả mọi người còn kẻ tiểu nhân lại so đo, tính toán từng tiểu tiết, "ôm bụng" trả thù. Quân tử luôn giữ vững quan điểm của mình, không vì tư lợi mà đánh mất bản thân còn kẻ tiểu nhân chỉ chăm chăm vào mưu lợi, ỷ lại cường quyền để hại người lợi mình.
Khổng Tử nói: "Người quân tử yêu cầu bản thân, kẻ tiểu nhân yêu cầu người khác". Kẻ tiểu nhân luôn giả lả, đeo mặt nạ, "miệng nam mô bụng một bồ dao găm", thậm chí không từ bỏ thủ đoạn để chà đạp lên người khác để tranh giành thứ không thuộc về mình. Những kẻ này thực sự nguy hiểm vì "cái tốt" của chúng đều có điều kiện.
Trong khi đó, quân tử không xu nịnh quyền thế, không vì lợi ích của ai mà tranh quyền đoạt chức. Họ luôn có chính kiến của riêng mình, luôn hỗ trợ người khác khi gặp khó khăn. Trong thâm tâm họ luôn biết: càng tư lợi, càng hại thân; càng tranh đoạt, càng hại mình. Những phẩm chất như vậy làm càng làm nổi bật phẩm cách của người quân tử.
Người quân tử lấy câu "ngẩng đầu không thẹn với Trời, cúi đầu không ngượng với đất" làm tôn chỉ cho cuộc sống của mình, vì thế sống lạc quan, vui tươi, xởi lởi. Còn kẻ tiểu nhân trong lòng vốn sẵn nhiều mưu mô, tính toán nên lúc nào cũng ganh tị mà không muốn giúp đỡ ai. Người càng nhiều tị hiềm trong lòng càng chẳng làm nên đại sự vì những nỗi lo sợ thường ngày như vậy đã vô tình che lấp đi ý chí kiên định.
Sống một cuộc sống như vậy, đường đi của kẻ tiểu nhân ngày càng rớt xuống trong khi đó tính cách lạc quan của quân tử giúp cho cuộc sống ngày càng hướng lên, hướng xa. Hướng về phía trước, tức là hướng thiện, không ngừng hướng về đạo nghĩa. Hướng về phía dưới, tức là không biết sửa sai, không biết tu thân dưỡng tính. Trời xanh luôn công tâm đối với tất cả mọi người.
Đặc điểm "nhìn rõ" một kẻ tiểu nhân
1. Hết lời khen ngợi, xu nịnh khi nói chuyện với một người nhưng sau lưng luôn cố gắng hạ bệ, đặt điều chê dở, thậm chí cố tình gây ra những tranh cãi khó lường giải quyết.
2. Tỏ rõ thái độ không muốn kết thân, khinh bỉ với những người yếu thế, không có giá trị lợi dụng.
3. Một mực tìm lí do hoặc người thế thân để đổ lỗi nếu mắc sai lầm.
4. Lười biếng nhưng thích đạt kết quả tốt, thích "cướp công".
5. Luôn gây bất lợi cho người khác, bôi nhọ người khác để tự nâng cao bản thân.