Tự ý bỏ thuốc gây biến chứng nguy hiểm
Bệnh nhân V.N.T (ngụ tại Long An) tới Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM) trong tình trạng phù chi dưới, khó đi lại. Được biết, bệnh nhân T có tiền sử thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch sâu từ nhiều năm nay và phải dùng thuốc kháng đông để dự phòng tái phát.
Trước khi nhập viện, có một khoảng thời gian bệnh nhân tự ý dừng thuốc. Tại phòng khám Khoa Cấp cứu, phim chụp CT scan mạch máu xác định bệnh nhân T bị huyết khối tái phát, phù chi dưới nhiều do huyết khối lan tỏa rộng toàn bộ các tĩnh mạch sâu từ cẳng chân đến vùng chậu.
Đặc biệt, tĩnh mạch chậu trái do bắt chéo với động mạch chậu và bị động mạch này chèn, nên xơ teo và tắc hoàn toàn. Đây là một hội chứng khá thường gặp ở phụ nữ, có thể tiềm ẩn là nguyên nhân của huyết khối.
Bệnh nhân T đã được chỉ định can thiệp nội mạch loại bỏ cục máu đông và nong bóng đặt stent để sửa chữa chỗ hẹp. Sau điều trị, chân bà giảm sưng phù nhanh chóng, tiếp tục được theo dõi điều trị.
TS BS. Lê Phi Long - Phó trưởng Khoa Lồng ngực – Mạch máu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, loét tĩnh mạch do huyết khối tĩnh mạch sâu chiếm tỷ lệ 70 - 80% trường hợp người bệnh loét chân mạn tính. Tình trạng này bắt nguồn từ sự tắc nghẽn dòng máu tĩnh mạch tại các chi.
Theo thời gian, lưu lượng máu bị ứ đọng tại các tĩnh mạch ở chi càng lớn, dẫn đến tình trạng căng cứng, phù nề chi. Về lâu dài gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa tại chỗ, loạn dưỡng, từ đó hình thành các vết lở loét.
Bác sĩ Long đang khám cho một trường hợp bệnh nhân, ảnh Minh Trí.
Phù chi dưới, loét tĩnh mạch gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người bệnh, không chỉ về mặt sức khỏe mà còn là chất lượng cuộc sống, thậm chí là gánh nặng xã hội. Số liệu thống kê tại các trung tâm y tế quốc tế cho thấy, chi phí hàng năm để loét tĩnh mạch do huyết khối tĩnh mạch sâu có thể lên tới hàng tỷ đô. Các vết loét không được chữa trị sẽ ngày càng lây lan, tăng nguy cơ bội nhiễm, dẫn tới những tình trạng nặng hơn như viêm mô tế bào lan rộng, hoại tử chi, cắt cụt chi,...
BSCKI. Nguyễn Đức Chỉnh - Khoa Tim mạch can thiệp BV ĐHYD TPHCM cho biết thêm, khoảng 50% người bệnh thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch sâu tiến triển sang hội chứng hậu huyết khối và khoảng 10% bị loét mạch.
Theo một nghiên cứu được thực hiện ở 227 trung tâm trên 27 quốc gia đã cho thấy, nguy cơ loét chi hậu huyết khối tăng 5.5 lần ở người bệnh có huyết khối, tăng 3.2 lần ở người bệnh giãn tĩnh mạch, tăng 2.3 lần ở người bệnh tiểu đường, tăng 2 lần ở người béo phì và tăng 2.5 lần ở nam giới.
Diễn tiến bệnh được chia thành 6 mức độ với các biểu hiện tăng dần. Trong đó, đau chân, chuột rút, dị cảm, ngứa hoặc tình trạng giãn mao mạch, tĩnh mạch, phù chân,... là những dấu hiệu ban đầu dễ nhận biết, báo hiệu sớm tình trạng phù chi dưới, loét tĩnh mạch do huyết khối tĩnh mạch sâu.
Thay đổi lối sống để ngừa biến chứng
BSCKI Nguyễn Đức Chỉnh chia sẻ, phương pháp điều trị phù chi dưới, loét tĩnh mạch do huyết khối tĩnh mạch sâu được chia thành 3 nhóm chính:
Điều trị không dùng thuốc (thay đổi lối sống, tăng cường vận động, sử dụng các phương pháp hỗ trợ như vớ áp lực, băng ép); Điều trị bằng thuốc (sử dụng thuốc kháng đông, có thể kết hợp thuốc tăng trương lực tĩnh mạch); Điều trị can thiệp bằng phẫu thuật (đặt stent, lấy huyết khối,...).
Các phương pháp điều trị kể trên được áp dụng cho hầu hết ca bệnh. Đối với nhóm người bệnh là phụ nữ trong giai đoạn mang thai hoặc người bệnh ung thư, việc áp dụng phương pháp điều trị cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.
Theo TS BS. Lê Phi Long, kế hoạch phòng ngừa phù chi dưới, loét tĩnh mạch do huyết khối tĩnh mạch sâu có sự khác nhau, tùy thuộc vào yếu tố nguy cơ của người bệnh. Thay đổi chế độ sinh hoạt, sử dụng dụng cụ hỗ trợ như vớ áp lực, băng ép, dùng thuốc kháng đông đúng theo chỉ định của bác sĩ,... là những "vũ khí chính yếu" trong điều trị phòng ngừa hội chứng hậu huyết.