Ngoài các loại ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư tiền liệt tuyến... thì nam giới còn đối mặt với ung thư đại tràng, hay ung thư gan. Do đó, tầm soát ung thư ở nam giới là việc làm cần thiết, cần được thực hiện từ sớm.
Dưới đây là một số loại ung thư mà nam giới nên thực hiện tầm soát hàng năm.
1. Ung thư phổi
Với nam giới, ung thư phổi là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong khá cao.
Ai nên sàng lọc ung thư phổi?
Việc sàng lọc và tầm soát ung thư phổi trên các nhóm nguy cơ khác nhau có khuyến cáo khác nhau, tuy nhiên phương pháp chứng minh làm giảm nguy cơ tử vong do bệnh được công nhận là LDCT (chụp CT liều thấp). Việc sàng lọc được chỉ định cho những người có nguy cơ mắc ung thư phổi cao, bao gồm:
- Nhóm 1:
Tuổi: 55 - 74 tuổi có tiền sử hút thuốc từ trên 30 bao/năm có thể hiện tại vẫn tiếp tục hút hoặc người đã bỏ thuốc lá trong vòng 15 năm qua.
- Nhóm 2:
Tuổi ≥ 50, có hút thuốc trên 20 bao/năm và có một trong các yếu tố nguy cơ như: Tiền sử gia đình có người bị ung thư phổi, bệnh nhân mắc các bệnh phổi trước đó như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), lao… Bệnh nhân hiện đang mắc một bệnh ung thư, phơi nhiễm yếu tố nguy cơ ung thư phổi nhưng không phải hút thuốc lá thụ động.
Một số nghiên cứu gần đây trên nhóm bệnh nhân không hút thuốc lá cho thấy, yếu tố ô nhiễm không khí cũng là một yếu tố nguy cơ độc lập làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi.
2. Ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng ở nam giới phổ biến hơn so với nữ giới.
Các phương pháp áp dụng cho sàng lọc ung thư đại trực tràng như:
- Nội soi đại tràng
- Xét nghiệm máu ẩn trong phân
- Đôi khi chụp CT đại tràng cũng được sử dụng trong tầm soát ung thư đại trực tràng
Đối với bệnh nhân có nguy cơ mức độ trung bình, sàng lọc ung thư đại trực tràng (CRC) được bắt đầu từ 45 tuổi và tiếp tục cho đến khi 75 tuổi. Đối với người lớn từ 76 đến 85 tuổi, quyết định xem có nên sàng lọc ung thư đại trực tràng sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe mỗi người.
3. Ung thư dạ dày
Những đối tượng nào có nguy cao bị ung thư dạ dày?
- Những người có bố mẹ hoặc anh em ruột bị ung thư dạ dày, đặc biệt có người bị ung thư dạ dày dưới 40 tuổi.
- Người bị cắt bán phần dạ dày sau 15 năm.
- Người có viêm teo niêm mạc dạ dày nặng trên nội soi: viêm teo thân vị hoặc toàn bộ niêm mạc dạ dày.
- Những người từng phát hiện ung thư dạ dày sớm đã điều trị khỏi bằng cắt hớt hoặc tách cắt niêm mạc.
- Những người bị hội chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình.
- Từ 40 tuổi nên nội soi dạ dày tầm soát tìm ung thư sớm.
Phương pháp nào tầm soát ung thư dạ dày?
Sử dụng nội soi tiêu hóa là công cụ đầu tay để tầm soát ung thư dạ dày. Tại Nhật Bản và Hàn quốc, từ 40 tuổi được khuyến cáo nên soi dạ dày để sàng lọc. Nếu nội soi thấy không có viêm teo hoặc viêm teo nhẹ thì cứ 2 - 3 năm nội soi một lần. Nếu viêm teo mức độ nặng và hoặc có dị sản ruột lan tỏa thì mỗi năm nội soi dạ dày một lần.
4. Ung thư gan
Bạn nên tầm soát ung thư gan khi nào?
Nên thực hiện mỗi 4-6 tháng/lần với nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao như: Nhiễm viêm gan virus mạn tính B, C. Đặc biệt với người có bố mẹ, anh chị em ruột mắc ung thư gan thì họ càng có nguy cơ mắc bệnh cao.
Một số nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao khác như: Xơ gan, béo phì, gan nhiễm mỡ không do rượu, tiền sử bệnh gan tự miễn…
Sử dụng kết hợp giữa khám lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh (Siêu âm, chụp CLVT hoặc cộng hưởng từ) và xét nghiệm máu (AFP, AFP L 3 và PIVKA II).
5. Ung thư tiền liệt tuyến
Ung thư tuyến tiền liệt (UTTTL) được xếp hàng thứ 5 trong các loại ung thư phổ biến tại Việt nam. Tần suất bệnh thay đổi theo chủng tộc và tăng dần theo tuổi.
Theo thống kê của Mỹ năm 2022 ước tính có đến 268.490 ca mắc mới, cứ mỗi 8 người đàn ông có 1 người có nguy cơ mắc ung thư TLT trong suốt phần đời của họ. Tuổi mắc bệnh trung bình thường cao, có đến 60% bệnh nhân được chẩn đoán khi ngoài 60 tuổi, bệnh hiếm gặp ở tuổi dưới 40, Tại Mỹ ung thư TLT là nguyên nhân tử vong thứ 2 chỉ sau ung thư phổi.
Tại Việt nam Ung thư tiền liệt tuyến xếp sau ung thư gan, phổi, dạ dày và đại trực tràng.
Biểu hiện lâm sàng của ung thưtiền liệt tuyến thường âm thầm, khi có biểu hiện lâm sàng thường bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Các biểu hiện của ung thư tiền liệt tuyến
Một số biểu hiện lâm sàng của ung thư TLT được đề cập đến như:
Biểu hiện hay gặp nhất ở các bệnh nhân mắc bệnh lý tiền liệt tuyến nói chung và ung thư TLT nói riêng là các rối loạn đi như tiểu tiện nhiều lần, tiểu gấp, tiểu ngắt quãng, tia nước tiểu yếu, cảm giác tiểu không hết, hoặc tiểu nhỏ giọt.
Một số trường hợp, có thể tiểu máu hoặc suy thận do ung thư xâm lấn. Khi bệnh ung thư di căn các hạch vùng chậu và xương, người bệnh đau nhức xương, dễ bị gãy xương, đặc biệt ở xương chậu và cột sống thắt lưng, xương sườn.
Các thăm dò để sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến đã chứng minh hiệu quả như:
- Thăm khám UTTLT quá đường hậu môn trực tràng
- Xét nghiệm nồng độ PSA trong máu
- Ngoài ra còn có một số các thăm dò khác như: tỷ lệ PSA tự do trên PSA toàn phần, PCA3, 4Kscore và/hoặc chụp cộng hưởng từ tiền liệt tuyến giúp tăng khả năng chẩn đoán.