Nghề "thu thập dữ liệu"
Ở VCK U19 Quốc gia 2019 diễn ra hồi tháng 3/2019 tại Pleiku, Gia Lai, trên các khán đài sân Pleiku đã xuất hiện những "khán giả đặc biệt". Sở dĩ phải dùng chữ "đặc biệt" là vì họ có mặt ở mọi trận đấu, vào sân sớm trước 2 tiếng giờ bóng lăn (15h) và ra về cũng trễ nhất (gần 20h kết thúc trận).
Những "khán giả đặc biệt" trên khán đài sân Pleiku ở VCK U19 Quốc gia 2019.
Những hành động của các "khán giả đặc biệt" này cũng rất khác so với tất cả mọi khán giả khác: Khư khư điện thoại trên tay, tai đeo phone kèm micro sát miệng, những ngón tay thoăn thoắt, bấm bấm điện thoại ngay cả khi bóng đá ra ngoài đường biên.
Tìm hiểu sâu hơn về những "khán giả đặc biệt" này, thì được biết rằng, họ là những cộng tác viên hoặc nhân viên của những công ty dữ liệu thể thao. Nhiệm vụ: Xem và thu thập dữ liệu các tình huống trong trận bóng đá trực tiếp từ sân vận động thông qua smartphone bằng trung tâm kết nối dữ liệu di động của công ty.
Đây là công việc yêu cầu vốn tiếng Anh giao tiếp, có kiến thức về luật nhiều môn thể thao (đáp ứng sự chỉ định từ phía công ty) và sẵn sàng di chuyển, công tác xa nhà để theo các sự kiện thể thao, giải đấu trong cả nước. Ngoài việc được chi trả hoàn toàn các chi phí đi lại, mức thù lao của công việc này cũng rất hấp dẫn, tùy theo công ty, sẽ trả từ 33 cho đến 50 đô la Mỹ/trận bóng đá.
Hình trái là một thông báo tuyển dụng của một công ty dữ liệu có trụ sở ở châu Âu. Hình phải là một nhân viên thu thập dữ liệu được bắt gặp tại trung tâm thể thao Thành Long, nơi đăng cai bảng F vòng loại U19 Quốc gia 2020.
Thực sự thì nghề "thu thập dữ liệu" không mới với các trận bóng đá. Ở sân chơi V.League cũng thường xuyên xuất hiện những nhân vật này. Thậm chí ở thời điểm rực rỡ nhất, một nhân viên gốc Hoa làm việc trên khán đài sân Thống Nhất đã tiết lộ mức thù lao lên đến 100 đô la Mỹ/trận.
"Thu thập dữ liệu" phục vụ nhu cầu cho những ai?
Thời điểm VCK U19 Quốc gia 2019, một nhân viên "thu thập dữ liệu" đã khẳng định: "Tôi không liên quan gì đến bọn làm kèo, dàn xếp tỉ số. Tôi đưa thông tin trận đấu về cho công ty, cũng như nhà báo tường thuật trực tiếp về trận đấu. Tôi làm việc kế bên giám sát trọng tài họ còn biết là bình thường".
Đúng, họ có cái lý của mình, việc "thu thập dữ liệu" để làm ra những con số thống kê thể thao cũng chẳng có gì sai trái. Những ai theo dõi bóng đá châu Âu đều rất rành về sự lợi hại của những con số thống kê khi muốn tìm hiểu về lối chơi của một đội bóng hay phong cách thi đấu của một cầu thủ.
Năm 2020 này, hai cơ quan là VFF và VPF cũng đã cấp thẻ phóng viên cho những nhân viên của các trang dữ liệu thể thao đến sân làm việc, tác nghiệp như các cơ quan truyền thông, báo chí khác.
Hình ảnh ghi nhận một nhân viên (áo đỏ, quần trắng) truyền dữ liệu trận đấu trực tiếp ở trận B.Bình Dương vs Persija Jakarta, ngày 1/5/2019, khuôn khổ vòng bảng AFC Cup 2019.
Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt nằm ở việc, những dữ liệu thể thao được truyền trực tiếp để phục vụ nhu cầu cho những ai?
Tất nhiên, với việc vòng loại U19 Quốc gia 2020 không phát sóng trực tiếp bất cứ trận nào, thì công việc truyền dữ liệu trực tiếp để cập nhật từng phút, từng giây diễn biến trận đấu là điều rất đáng quý, dù cho không có hình ảnh trên sân, xem như xem "kịch câm" trên màn hình hiển thị sân bóng đá.
Đặc biệt ở chỗ này. Sự việc xảy ra vào chiều 14/3 tại sân cỏ tự nhiên của trung tâm PVF, nơi đăng cai bảng A vòng loại U19 Quốc gia 2020, những nhân viên làm nhiệm vụ tại sân ghi nhận một trường hợp: Một người đàn ông đeo thẻ phóng viên viết được VFF cấp, sử dụng phần mềm thu thập dữ liệu của một trang cá cược.
Trường hợp bị tịch thu thẻ tại sân PVF do sử dụng phần mềm của một trang cá cược.
Kết quả là người này đã bị mời ra khỏi sân. Thật trùng hợp là sau trận đấu đầu tiên có mặt của người này, những trận sau đó chỉ còn 3/7 trang mạng ra các tỷ lệ cá cược.
Trùng hợp nữa, khi ban quản lý sân PVF giám sát chặt chẽ những ai ra vào sân bóng, cũng là lúc các trang mạng cá cược biến mất luôn các tỷ lệ kèo khác như số quả phạt góc, trong những trận đấu diễn ra tại đây.
Điều bình thường trong sự bất thường
Ở vòng loại U19 Quốc gia 2020, khuôn khổ bảng C, trận đấu U19 Đắk Lắk vs U19 Bình Định (6-2), đã được chỉ ra là có những vấn đề "bất thường" rằng, cứ càng về cuối trận, các trang mạng cá cược lại càng tăng thêm số lượng bàn thắng trong tỉ lệ cược.
Nhờ vào những công ty dữ liệu thể thao, các trận đấu ở vòng loại U19 Quốc gia 2020 tưởng chừng không mấy ai quan tâm, lại có hẳn thống kê chi tiết đến như này.
Đem thắc mắc này hỏi một cựu chuyên gia xác suất thống kê, có hơn 20 năm kinh nghiệm từ Âu đến Á, và sau một hồi dò lại các thông số, vị này cho hay: "Cái này bất thường gì, bình thường thôi. Càng về cuối ma trận càng ảo mà. Vì đó cũng là lúc để nhà cái lượm xèng (tiền-pv) nhiều nhất, cũng là để bù đắp cho những khoản thất thu chút ít trước đó.
Như trận cậu nói, công nhận là không có cái gì mà nhà cái không biết cả. Nhưng đáng để ý là ngay từ đầu một số máy chủ đã tính trận này phải có khoảng 11 đến 12 bàn thắng, khả năng có ít bàn gần như 0% rồi. Trong hiệp 1, chỉ có 3 bàn được ghi thì tất nhiên càng về cuối, phải làm sao để số bàn thắng chạm đích chứ. Tất nhiên càng về cuối mấy con gà càng dễ lên thớt".
Nhìn thấy gương mặt lơ ngơ của người được giải thích, vị cựu chuyên gia phì cười và nói đầy ẩn ý: "Cái gì bất thường nhiều quá sẽ thành bình thường, bất thường hay không cũng được tính toán cả rồi và tỉ số không phải là điều quyết định sự bất thường".