Sáng sớm Chủ Nhật (31/7) tại thủ đô Kabul của Afghanistan, khi ánh nắng bình minh vừa chiếu rọi, hai quả tên lửa Hellfire từ một máy bay không người lái của Mỹ lao đi vun vút kết liễu số phận trùm khủng bố al-Qaida - Ayman al-Zawahri.
Đây được đánh giá là đòn giáng nặng nề nhất vào Al-Qaeda sau khi Osama bin Laden bị tiêu diệt ở Pakistan vào năm 2011 và cũng là thắng lợi mới nhất trong chiến dịch chống khủng bố của Mỹ.
Zawahiri, bác sĩ phẫu thuật người Ai Cập, đã trở thành một trong những phần tử khủng bố bị truy nã gắt gao nhất thế giới vì là đồng chủ mưu vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001 nhằm vào nước Mỹ.
Nhà Trắng từng treo thưởng 25 triệu USD cho bất cứ ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ hoặc tiêu diệt được hắn.
“Theo chỉ thị của tôi, các lực lượng Mỹ đã thực hiện cuộc không kích thành công ở thủ đô Kabul của Afghanistan hôm 31/7 và tiêu diệt thủ lĩnh al-Qaeda Ayman al-Zawahiri”, Tổng thống Joe Biden phát biểu hôm 1/8.
“Công lý đã được thực thi, trùm khủng bố đã bị xóa sổ", ông Biden nhấn mạnh.
Người đứng đầu Nhà Trắng nói rằng, việc tiêu diệt Ayman al-Zawahiri là nhằm thực thi công lý, giúp cho gia đình của các nạn nhân của vụ khủng bố 11/9 được an lòng và khép lại đau thương trong quá khứ. Tổng thống Biden khẳng định, nước Mỹ không bao giờ lùi bước trong cuộc chiến chống khủng bố.
Một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết chiến dịch không kích trên do Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tiến hành và không gây thương vong dân thường.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố:“Công lý đã được thực thi"
Chiến dịch hoàn hảo như phim hành động
Chiến dịch tấn công táo bạo này đã được các cơ quan tình báo Mỹ phối hợp lên kế hoạch trong nhiều tháng.
Trước đó, họ đã xây dựng một kịch bản mô phỏng đời sống sinh hoạt thường nhật của al-Zawahri tại một ngôi nhà trú ẩn của hắn ở Kabul để trình lên Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Phòng Tình huống ở Nhà Trắng.
Trùm khủng bố al-Zawahri có thói quen ngồi trên ban công ngoài hiên nhà. Đây chính là thời khắc và vị trí định đoạt số mệnh hắn.
Các đặc nhiệm tình báo Mỹ đã tìm cách theo dõi al-Zawahri suốt 4 đời Tổng thống Mỹ và ngày Chủ Nhật cuối tuần qua là thời điểm hắn phải trả giá.
Tống thống Biden cho biết, tình báo Mỹ đã xác định được vị trí trú ẩn của al-Zawahri, nhân vật số 2 lãnh sứ mệnh chỉ huy tổ chức khủng bố al-Qaida sau khi Osama bin Laden bị tiêu diệt hồi tháng 5 năm 2011.
Cả hai tên này là những kẻ đồng lập kế hoạch vụ tấn công khủng bố nhằm vào nước Mỹ ngày 11 tháng 9 năm 2001.
Bin Laden bị trừ khử vào tháng 5 năm 2011 sau chiến dịch đột kích trực diện của đặc nhiệm Hải quân Mỹ. Trong khi đó, cái chết của Al-Zawahri đến từ xa, bằng tên lửa phóng đi từ UAV, lúc 6:18 sáng ở Kabul.
Osama bin Laden (bên phải) lắng nghe khi cấp phó hàng đầu của hắn là Ayman al-Zawahri phát biểu tại một địa điểm không được tiết lộ ngày 15 tháng 4 năm 2002. Ảnh: Al-Jazeera
Gia đình của Al-Zawahri, được Taliban hậu thuẫn, đã chuyển về sinh sống tại một ngôi nhà an toàn ở thủ đô Afghanistan sau khi Taliban giành lại quyền kiểm soát đất nước vào năm ngoái.
Tuy nhiên, việc xác định được nơi trú ẩn của hắn chỉ là bước đi đầu tiên. Khi danh tính của al-Zawahri được xác nhận, tình báo Mỹ cho rằng để thực hiện một cuộc tấn công trong thành phố đông đúc sẽ gây nguy hiểm cho dân thường. Họ đã bỏ ra nhiều tháng để lập kế hoạch chi tiết.
Tình báo Mỹ đã huy động sự tham gia của các nhóm phân tích độc lập, nghiên cứu kỹ thuật và mô phỏng quy mô của tòa nhà để đánh giá rủi ro đối với những người sinh sống xung quanh.
Sau khi đạt được sự đồng thuận, họ nhất trí gửi phương án đề xuất lên Tổng thống Joe Biden.
“Rất rõ ràng và thuyết phục", ông Biden phát biểu sau vụ tấn công. “Tôi đã ra lệnh tiến hành cuộc tấn công chính xác để trừ khử hắn, một lần và mãi mãi. Phương án này đã được lên kế hoạch cẩn trọng, chặt chẽ, nhằm giảm thiểu nguy cơ gây thương vong cho những dân thường khác”.
Quyết định trên cũng được đúc rút từ kinh nghiệp một năm trước khi Quân đội Mỹ sử dụng máy bay không người lái ở Thủ đô Kabul khiến 10 thành viên vô tội trong một gia đình thiệt mạng, gồm cả 7 trẻ em.
Tổng thống Biden đã ra lệnh cho các quan chức Mỹ thực thi “cuộc không kích được căn chỉnh” bằng hai tên lửa, chỉ phá hủy ban công của ngôi nhà nơi trùm khủng bố ẩn náu trong nhiều tháng và không làm thương vong những người sống cùng khác.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết, họ đã phát hiện thấy al-Zawahri “nhiều lần và trong một khoảng thời gian dài” trong ngày ngồi trên ban công ngoài hiên nhà.
Nhiều luồng thông tin tình báo thu thập được đã thuyết phục các chuyên gia phân tích Mỹ về sự hiện diện tại đây của trùm khủng bố.
Chân dung trùm khủng bố Ayman al-Zawahri
Hai quan chức an ninh quốc gia cấp cao Mỹ lần đầu tiên được báo cáo về thông tin tình báo này hồi đầu tháng 4. Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan đã báo cáo Tổng thống Joe Biden ngay sau đó.
Trong suốt tháng 5 và tháng 6, một nhóm nhỏ các quan chức trong chính phủ Mỹ đã liên tục làm việc để phối kiểm thông tin tình báo, đồng thời đưa ra các phương án đệ trình lên ông Biden.
Ngày 1/7 tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng, sau khi trở về từ chuyến công du 5 ngày tới châu Âu, Tổng thống Biden đã được các trợ lý an ninh quốc gia của mình thông báo tóm tắt về cuộc tấn công sắp tới.
Trong cuộc họp này, ông chủ Nhà Trắng đã được xem những hình ảnh mô phỏng ngôi nhà nơi al -Zawahri trú ẩn. Tổng thống Biden đã đặt ra một loạt câu hỏi với các cố vấn thân cận, gồm Giám đốc CIA William Burns, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines và Giám đốc Trung tâm Chống Khủng bố Quốc gia Christy Abizaid, để xác nhận đúng là al -Zawahri đang trốn ở đó.
Ông Biden cũng yêu cầu các quan chức Mỹ tính toán kỹ lưỡng những rủi ro mà cuộc tấn công có thể gây ra, kể cả trên khía cạnh pháp lý.
Ngày 25 tháng 7, khi Tổng thống Biden đang cách ly tại Nhà Trắng vì mắc COVID-19, ông nhận được báo cáo cuối cùng từ nhóm cố vấn của mình.
Sau khi tất cả các quan chức tham gia đều đề nghị thực thi chiến dịch, ông Biden đã ra lệnh tiến hành ngay khi có cơ hội. Thời cơ đó đã đến vào sáng Chủ Nhật cuối tuần qua.