Lý do Lầu Năm Góc bất ngờ "tăng tốc" đầu tư cho thứ đã 5 lần đánh bại phi công F-16
Hôm 9/9, phát biểu trong Hội nghị chuyên đề về AI 2020, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tuyên bố Lầu Năm Góc đang phát triển một tiêm kích do trí tuệ nhân tạo (AI) điều khiển:
"Chiến thắng vang dội của AI đã chứng minh khả năng của các thuật toán tiên tiến vượt trội hơn con người trong các trận không chiến ảo. Những mô phỏng này sẽ lên đến đỉnh điểm trong một cuộc đối đầu ở thế giới thực có liên quan đến máy bay chiến thuật vào năm 2024".
Tuyên bố của ông Esper được cho là quyết định được Lầu Năm Góc đưa ra sau khi AI đánh bại phi công điều khiển tiêm kích F-16 trong một trận mô phỏng không chiến được Cơ quan Chỉ đạo các Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) tổ chức vào tháng trước.
Trong khuôn khổ hoạt động có tên là Alpha Dogfight của DARPA, Công ty Heron Systems có trụ sở tại Maryland đã giành vị trí đầu tiên trong số 8 công ty đem các trình điều khiển máy bay mô phỏng của họ "đọ sức" với nhau trong vòng hai ngày.
Theo DARPA, vào ngày thứ ba của hoạt động, AI của Heron Systems đã đánh bại một phi công F-16 "trong 5 trận không chiến mô phỏng liên tiếp trong trận chung kết giữa người và máy".
Một mục tiêu bay không người lái QF-16 được hoán cải từ tiêm kích F-16A/B trên hành trình trên Vịnh Mexico vào năm 2013.
Các quan chức cho biết AI đã sử dụng các kỹ thuật đối đầu đặc biệt trong quá trình mô phỏng, chẳng hạn như lao thẳng vào áp sát tiêm kích đối phương cho tới những giây cuối cùng trước khi khai hỏa tên lửa hoặc chuyển hướng.
Theo Đại tá Dan "Animal" Javorsek, đại diện của DARPA trong sự kiện và cũng là một cựu phi công F-16, kỹ thuật nói trên hoàn toàn nằm ngoài chương trình huấn luyện không chiến.
Mặc dù ông Esper không cung cấp thêm thông tin chi tiết về trận đối đầu sắp tới, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ trấn an các phi công rằng AI được coi là một "phụ gia" cho chiến đấu chứ không phải để thay thế họ.
"Chúng tôi coi AI là một công cụ để giải phóng tài nguyên, thời gian và nhân lực để chúng ta có thể tập trung vào các nhiệm vụ có sự ưu tiên cao hơn và dẫn tới điểm quyết định nhanh hơn và chính xác hơn so với đối thủ, cho dù điều đó diễn ra trong huấn luyện hay trên chiến trường".
Việc phát triển AI nhằm thay thế hoặc hỗ trợ phi công tiêm kích có thể biến những chiếc tiêm kích thế hệ 6 của Mỹ thành máy bay không người lái?
Một cuộc chạy đua "ngầm" giữa Mỹ và Trung Quốc?
Các quan chức Lầu Năm Góc thường xuyên lưu ý rằng Trung Quốc là một đối thủ cạnh tranh chính trong lĩnh vực AI. Bắc Kinh đã gia tăng đầu tư vào AI trong 5 năm vừa qua, triển khai một số "thành phố thông minh" - một giải pháp "lưỡng dụng" cho cả dân sự và quân sự.
Vào tháng 7/2020, tờ Thời báo Hoàn cầu dẫn tuyên bố của Yang Wei, nhà thiết kế chính tiêm kích J-20 cho biết Trung Quốc đang lên kế hoạch bổ sung trí tuệ nhân tạo (AI) trên tiêm kích tàng hình thế hệ 6.
"Trí tuệ nhân tạo là một lĩnh vực quan trọng giúp phi công (Trung Quốc) xử lý thông tin rộng lớn và đưa ra quyết định trong môi trường chiến trường phức tạp".
Wang Haifeng, một nhà thiết kế cao cấp cao khác tại AVIC, đơn vị phát triển các tiêm kích J-20 và J-10 đưa ra dự đoán:
"Trung Quốc đang nhắm đến việc phát triển một máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo vào năm 2035 hoặc sớm hơn, có thể trang bị laser, động cơ thích ứng và khả năng điều khiển máy bay không người lái".
Có thể thấy "mốc" hoàn tiện tiêm kích không người lái của Lầu Năm Góc được cho là đi trước dự đoán máy bay thế hệ 6 của các nhà thiết kế Trung Quốc tới 11 năm.
Tiêm kích J-20 của Trung Quốc