Cuộc xung đột tại Nagorno-Karabakh nổ ra vào ngày 27/9 cho tới nay đã hơn 5 tuần, với cường độ giao tranh cao và hoạt động tích cực của máy bay không người lái (UAV), số lượng trang thiết bị quân sự của cả 2 phía thiệt hại tăng theo từng ngày.
Mặc dù cả Armenia và Azerbaijan đều đã đưa ra các con số mô tả thiệt hại nặng nề của đối phương, tuy nhiên song song với đụng độ trên chiến trường là cuộc chiến khác trên mặt trận truyền thông giữa họ, vì vậy các số liệu được cung cấp từ một "bên thứ 3" là rất quan trọng.
Một nhóm các nhà phân tích độc lập có tên Oryx Spioenkop đứng đầu bởi nhà phân tích người Hà Lan Stijn Mitzer dựa theo bằng chứng hình ảnh và các cảnh quay được hai phía công bố đã thống kê được số liệu tương đối chính xác như sau:
Thiệt hại của lực lượng Armenia và Cộng hòa Artsakh tự xưng
Tổng số xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) của phía Armenia bị thiệt hại là 177 (bị diệt 109, hư hỏng 4, bị bắt sống 64) bao gồm 49 biến thể T-72A, 2 T-72AK, 16 T-72AV, 33 T-72B, 77 T-72 chưa rõ biến thể.
Tổng số xe bọc thép chở quân bị thiệt hại là 34 (bị diệt 21, bị bắt sống 13) bao gồm 17 MT-LB gắn pháo cao xạ 22 mm Zastava M55, 4 MT-LB gắn pháo cao xạ 23 mm ZU-23, 1 MT-LB gắn pháo cao xạ 57 mm AZP S-60, 6 MT-LB, 1 BRM-1K, 2 BRDM-2, 1 BTR-70 và 2 xe chưa xác định chủng loại.
Tổng số xe chiến đấu bộ binh bị thiệt hại là 42 (bị diệt 20 chiếc, bị bắt sống 22) bao gồm 21 BMP-1, 18 BMP-2 và 3 BMP chưa xác định biến thể.
Số phương tiện kỹ thuật trên khung gầm tăng - thiết giáp khác bị thiệt hại là 4 xe cứu kéo xe tăng BTS-4, 2 tên lửa chống tăng tự hành 9P148 Konkurs, 1 tên lửa chống tăng tự hành 9P149 Shturm-S.
Bộ Quốc phòng Azerbaijan công bố cảnh quay cường kích Su-25 của họ không kích bộ binh đối phương.
Tổng số pháo xe kéo bị thiệt hại là 138 (bị diệt 106, hư hỏng 9, bắt sống 23).
Bao gồm 2 pháo dã chiến 85 mm D-44, 2 pháo chống tăng 100 mm MT-12, 5 pháo 100 mm KS-19, 1 lựu pháo 122 mm M-30, 59 lựu pháo 122 mm 2A18 (D-30), 12 lựu pháo 152 mm M-1943 (D-1), 50 lựu pháo 152 mm M-1955 (D-20), 7 lựu pháo 152 mm 2A36 "Giatsint-B".
Tổng số lựu pháo tự hành bị thiệt hại là 17 (bị diệt 16, bắt sống 1) bao gồm 13 2S1 "Gvozdika" (122 mm), 4 2S3 "Akatsiya" (152 mm).
Tổng số hệ thống pháo phản lực phóng loạt (MLRS) bị diệt là 67, trong đó có 59 BM-21 "Grad" (122 mm), 2 WM-80 (273 mm), 1 TOS-1A (220 mm), 4 BM-30 "Smerch" (300 mm) và 1 MLRS chưa xác định.
Phía Armenia đã thiệt hại 1 hệ thống tên lửa đạn đạo chiến thuật 1 R-17 "Scud-B".
Tổng số hệ thống phòng không bị diệt là 23 bao gồm 3 9K35 Strela-10, 13 9K33 Osa, 1 2K12 Kub, 5 xe phóng tên lửa 5P85S của hệ thống S-300 và 1 xe thành phần chưa xác định của hệ thống S-300.
Tổng số hệ thống radar bị diệt là 14 bao gồm 4 ST86U/36D6, 1 19J6, 2 5N63S (các radar cấu thành S-300), 1 SNR-125 "Low Blow" (cấu thành S-125),1 1S32 "Pat Hand" (cấu thành 2K11 Krug), 1 1S91 SURN (cấu thành 2K12 Kub) và 2 P-18 "Spoon Rest D".
Số hệ thống gây nhiễu bị diệt là 2 bao gồm 1 R-330P Piramida-I và 1 Repellent-1.
Về thiệt hại không quân, các bằng chứng cho thấy phía Armenia bị thiệt hại 1 cường kích Su-25K, 4 UAV bao gồm 1 X-55 và 3 UAV cỡ nhỏ khác chưa xác định chủng loại.
Các con số nói trên chưa bao gồm các phương tiện, vũ khí dành cho bộ binh như xe tải, xe hơi, các tổ hợp tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM), súng cối, đạn dược lảng vảng (UAV tự sát)...
Cảnh quay cơ giới Armenia bỏ lại tại mặt trận Gubadli hôm 27/10.
Thiệt hại của lực lượng Azerbaijan
Tổng số MBT của phía Azerbaijan bị thiệt hại là 26 (bị diệt 17, hư hỏng 6, bị bắt sống 3) bao gồm 1 T-72 "Ural", 3 T-72A, 8 T-72AV/T-72 "Aslan", 12 T-72 chưa rõ biến thể và 2 T-90.
Tổng số xe bọc thép chở quân bị thiệt hại là 11 (bị diệt 3, bị bắt sống 8) bao gồm 8 BTR-70 và 2 xe chưa rõ chủng loại.
Tổng số xe chiến đấu bộ binh bị thiệt hại là 24 (bị diệt 12 chiếc, hư hỏng 2, bị bắt sống 10) bao gồm 2 BMP-1, 12 BMP-2, 1 BMP-2K, 1 BMP-3, 6 BTR-82A và 3 BMP chưa xác định biến thể.
Số phương tiện kỹ thuật trên khung gầm tăng - thiết giáp bị thiệt hại là 1 chiếc IMR-2 được sử dụng để dọn dẹp chướng ngại vật trên chiến trường.
Về thiệt hại không quân, các bằng chứng cho thấy phía Azerbaijan bị thiệt hại 24 UAV (bị diệt 21, bị bắt sống 3) bao gồm 1 UAV trinh sát Aerostar, 11 UAV tự sát IAI Harop, 1 UAV tự sát SkyStriker, 1 UAV tự sát Orbiter 1K, 1 UAV Bayraktar TB2 và 8 UAV chưa xác định.
Lực lượng Armenia đăng tải đoạn video xe bọc thép Azerbaijan trúng đạn hôm 27/9 (Nguồn: Sputnik).
Kết luận
Tính tới thời điểm hiện tại của bài viết, cả hai phía Armenia và Azerbaijan đã mất 203 xe tăng, 119 xe bọc thép và kỹ thuật, 223 pháo và pháo phản lực, 39 thành phần phòng không, 1 cường kích và 28 UAV.
Phía Armenia và Cộng hòa Artsakh là bên bị thiệt hại nặng nề hơn, số liệu này cũng đã khẳng định ưu thế quân sự hiện tại của phía Azerbaijan ở phía nam Nagorno-Karabakh. Tuy nhiên với việc mùa đông sắp tới, các đợt tấn công của phía Azerbaijan sẽ gặp trở ngại cực lớn.
Trong bối cảnh thời tiết làm hạn chế năng lực của UAV các vị trí của phía Azerbaijan nằm ở vùng đất thấp nhiều khả năng sẽ hứng chịu các đợt tập kích của bộ binh Armenia từ vùng đất cao hơn.
Nếu không có một giải pháp chính trị nào cho xung đột hiện tại, mùa đông nhiều khả năng sẽ làm tăng số thiệt hại của cả 2 phía.
Có lẽ ở thời điểm cuối năm 2020, với việc giao tranh kéo dài qua nhiều tháng, cùng với đó là thiệt hại trang thiết bị quân sự vượt lên trên 3 con số, cần nhận định rằng cuộc xung đột hiện tại đã trở thành Chiến tranh Nagorno-Karabakh lần 2.
Một bản đồ địa hình trong xung đột Nagorno-Karabakh được đăng tải trên mạng xã hội Twitter ít giờ trước với hướng bắc nằm bên phải ảnh.