Hiện nay, các bệnh lý mạn tính không lây ngày càng tăng lên do thói quen ăn uống, lối sống ít vận động. Điều này khiến cho nhiều người lo ngại và không ăn dầu mỡ với hy vọng ngừa được các bệnh lý như thừa cholesterol, mỡ máu, tim mạch… Tuy nhiên theo các chuyên gia, đây là một quan niệm sai lầm cần phải thay đổi ngay.
TS.BS Trương Hồng Sơn, Phó Tổng thư ký - Tổng hội Y học Việt Nam, Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho hay chỉ ăn đồ hấp, luộc và loại bỏ hoàn toàn chất béo khỏi chế độ ăn hằng ngày có thể giúp bảo vệ sức khỏe, giảm cân, ngăn thừa cholesterol, mỡ máu... Tuy nhiên, nếu không ăn chất béo (dầu, mỡ) sẽ khiến cho cơ thể thiếu dưỡng chất quan trọng. Trong một bữa ăn, dinh dưỡng cần phải cân bằng đủ các chất gồm bột đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
"Rất ít người biết chất béo là thành phần không thể thiếu để cấu tạo nên màng tế bào, nhất là các tế bào thần kinh và nhiều hormone quan trọng. Chúng còn là dung môi hòa tan các vitamin A, D, E, K cần thiết cho cơ thể.
Ví như: vitamin A hỗ trợ tăng trưởng, miễn dịch, thị lực. Vitamin E chống oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa và hỗ trợ sinh sản. Vitamin K là yếu tố đông máu quan trọng, còn vitamin D giúp phát triển chiều cao, xương và giúp răng chắc khỏe", TS. Trương Hồng Sơn nói.
Không nên loại bỏ dầu, mỡ ra khỏi bữa ăn. (Ảnh minh hoạ)
Điều gì xảy ra khi cơ thể thiếu chất béo?
Do chất béo có vai trò cấu thành nên tế bào và là dung môi để hoà tan các vitamin, khoáng chất. Nếu như chúng ta loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi thực đơn ăn uống sẽ làm ảnh hưởng tới việc hấp thụ vitamin cũng như quá trình hình thành hệ thần kinh. Người lớn thiếu chất béo sẽ dễ bị đau nhức xương, thậm chí loãng xương, nhìn kém, giảm sức đề kháng. Đối với trẻ nhỏ, thiếu chất béo dễ xảy ra tình trạng kém hấp thu dinh dưỡng, suy dinh dưỡng thể thấp còi.
Ngoài ra, chất béo là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể, gấp đôi protein và chất đường bột. Mỗi gam lipid tạo ra 9 kcal, trong khi 1 gam protein (đạm) và 1 gam carbohydrate (đường bột) chỉ cho 4 kcal nên chất béo cho cảm giác no lâu.
Trong bữa ăn của người trưởng thành cần 20-25% năng lượng từ chất béo. Trẻ càng nhỏ càng cần nhiều hơn, thậm chí lên tới 40-60% nếu dưới 6 tháng. Lưu ý, với trẻ nhỏ, tỷ lệ chất béo động vật không nên vượt quá 70% tổng số chất béo trong khẩu phần ăn.
TS. Trương Hồng Sơn lưu ý: "Thay vì loại bỏ hoàn toàn chất béo 'một cách máy móc', cần trang bị kiến thức để chủ động thay thế nguồn chất béo có hại thành chất béo có lợi thông qua thực phẩm".
Theo đó, vị chuyên gia dinh dưỡng cũng lưu ý thêm khi hiểu đúng về chất béo thì cũng cần phải biết ăn cho đúng. Cụ thể, hạn chế sử dụng nguồn chất béo có hại từ phủ tạng động vật, mỡ động vật.
Để có một sức khoẻ tốt, cần loại bỏ ngay lối sống công nghiệp, nói không với thức ăn nhanh, đồ đóng hộp... Cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi trong các loại cá biển sâu (cá hồi, cá trích, cá thu, cá mòi...) vì chúng chứa nhiều axit béo omega-3 có lợi cho tim mạch, protein chất lượng cao, nhiều loại vitamin và khoáng chất. Các loại thực phẩm như quả bơ, các loại dầu thực vật (gạo lứt, đậu nành, hướng dương...) cũng rất giàu chất béo có lợi.
Khi chế biến với dầu thực vật, lưu ý không để nhiệt độ quá cao, bởi nếu đun lâu ở nhiệt độ cao, các axít béo không no sẽ bị oxy hóa và mất đi tác dụng có ích với cơ thể, đồng thời tạo thành các sản phẩm trung gian có hại như peroxit, aldehyt... Mọi người cũng cần lưu ý không nên tái sử dụng dầu đã rán ở nhiệt độ cao.