Ngày hôm qua, Youtuber Khoa Pug đã bất ngờ tái xuất sau 2 tháng tuyên bố giải nghệ với một video với nội dung tương đối khác biệt. Trong đó, anh tuyên bố mình sẽ bỏ ra một số tiền tương đương 2 tỷ VNĐ để làm một cuộc phẫu thuật kéo dài chân.
Youtuber này hi vọng tiến bộ của y học sẽ giúp anh tăng chiều cao từ 1m67 lên 1m8 dù đã bước sang tuổi 30. Để làm được điều này, Khoa Pug đã đến phòng khám của bác sĩ Kevin Debiparshad, một chuyên gia trong lĩnh vực phẫu thuật chỉnh hình, đặc biệt là các ca phẫu thuật kéo dài chân ở Mỹ.
Như trong video bạn có thể thấy, bác sĩ Debiparshad đã tư vấn cho Khoa một phương pháp kéo dài chân sử dụng "nail" titan cấy vào trong xương đùi. Vậy cơ chế của phương pháp này như thế nào? Nó có hiệu quả thực sự hay không? Phẫu thuật có đau đớn, mức độ an toàn và rủi ro đến đâu?
Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc ấy.
Phẫu thuật kéo dài chi là gì?
Kéo dài chi (limb lengthening) là một loại hình phẫu thuật lợi dụng cơ chế tái tạo xương, mô mềm, dây chằng, mạch máu và dây thần kinh bao quanh để tăng chiều dài chi, thường là chi dưới.
Thủ thuật bắt đầu bằng một phẫu thuật cắt xương, trong đó, các bác sĩ sẽ cắt lìa phần xương mà họ muốn kéo dài ra. Mục đích là tách một khoảng trống nhỏ giữa hai bên lát cắt, cho phép các mô xương mới mà cơ thể sinh ra bồi đắp vào đó.
Để cố định hai phần xương đã bị cắt lìa, các bác sĩ sẽ sử dụng các khung nẹp bên ngoài, hoặc đinh (nail) kéo nội tủy. Các khung nẹp và đinh kéo này mỗi ngày sẽ được nới dài ra một chút, thường là 1 mm/ngày, làm tăng dần khoảng trống giữa hai đầu xương để cơ thể liên tục bồi đắp cho xương mục tiêu gia tăng chiều dài.
Trong quá trình đó, bệnh nhân sẽ được tập vật lý trị liệu kết hợp để kéo dài các mô mềm, dây chằng, mạch máu và dây thần kinh phù hợp dần với chiều dài mới của chi.
Phẫu thuật kéo dài chi đã có một lịch sử phát triển kéo dài khoảng 1 thế kỷ. Nó thường được chỉ định cho các bệnh nhân ung thư hoặc bệnh nhân bị viêm tủy xương đã phải cắt một phần xương khiến một chi của họ bị ngắn hơn so với chi còn lại. Các bệnh nhân bị khuyết tật bẩm sinh dẫn tới ngắn chi cũng thường được phẫu thuật dạng này.
Ngoài ra, nhiều người khỏe mạnh vẫn có thể chọn phẫu thuật kéo dài chi, đặc biệt là kéo dài chân để tăng chiều cao như một biện pháp thẩm mỹ.
Bác sĩ Kevin Debiparshad và một bệnh nhân của ông đã tăng chiều cao thành công nhờ kéo dài chân.
Cụ thể thì ca phẫu thuật của Khoa Pug sẽ được thực hiện như thế nào?
Như anh chàng Youtuber đã cho thấy trong video, trước ca phẫu thuật anh đã được bác sĩ Debiparshad tư vấn, thăm khám để đảm bảo mình có thể chất và tâm lý phù hợp cho ca phẫu thuật kéo dài chân. Khoa cũng đã ký một số giấy tờ cam kết và đồng ý với các rủi ro có thể xảy ra từ ca phẫu thuật.
Tại Viện LimbplastX nơi Khoa Pug đăng ký phẫu thuật, anh sẽ được sử dụng hệ thống đinh kéo nội tủy Nuvasive® PRECICE đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận từ năm 2011. Nó thực chất là một thanh kim loại titan dạng ống lồng, với một động cơ từ tính bên trong.
Hệ thống đinh kéo nội tủy Nuvasive® PRECICE.
Kéo dài chi sử dụng đinh kéo nội tủy khác với các ca phẫu thuật đang được thực hiện tại Việt Nam, trong đó thiết bị kéo sử dụng là một khung nẹp phía ngoài cơ thể. Phương pháp ở Mỹ được phát triển sau và hiện đại hơn. Nó hạn chế được một số biến chứng nhiễm trùng liên quan đến đinh vít xuyên từ bên ngoài, qua da thịt rồi mới vào tới xương.
Bệnh nhân sử dụng đinh kéo nội tủy sau phẫu thuật vì vậy có thể tắm rửa bình thường. Đây là những gì bạn đã được thấy bác sĩ Debiparshad và Khoa Pug giải thích. Nhưng vẫn có những chi tiết cụ thể hơn mà trên video không có:
Rốt cuộc thì ca phẫu thuật này sẽ diễn ra theo từng bước như thế nào? Đinh kéo sẽ được chèn vào xương đùi của anh ấy ra sao?
Bác sĩ sẽ chèn cái đinh này vào xương bệnh nhân như thế nào?
Theo một nghiên cứu lâm sàng về hệ thống cấy ghép nội tủy PRECICE xuất bản năm 2016 và được lưu trữ trong thư viện y tế quốc gia Hoa Kỳ (Pubmed), sau khi bệnh nhân lên giường mổ, các bác sĩ sẽ gây tê ngoài màng cứng phần thân dưới của bệnh nhân. Hoặc họ cũng có thể chọn gây mê hoàn toàn nếu bệnh nhân không muốn tỉnh táo trong ca phẫu thuật. Dù lựa chọn nào đi chăng nữa, họ cũng sẽ không thấy đau.
Sau đó, bệnh nhân được đặt nằm nghiêng, đối với trường hợp kéo dài xương đùi như Khoa Pug. Các bác sĩ sẽ khoan vào hai đầu xương đùi của anh ấy để cấy 2 đinh vít đầu tiên nhằm duy trì khả năng kiểm soát xoay.
Kế tiếp là động tác cắt xương theo trục ngang, được tiến hành bằng kỹ thuật nhiều lỗ khoan. Trong đó, các bác sĩ sẽ khoan nhiều lỗ xuyên qua xương và sử dụng dao (đục) cắt xương theo sau mỗi lỗ khoan đó để cắt lìa phần xương mà họ muốn kéo dài.
Cắt xương bằng kỹ thuật nhiều lỗ khoan.
Bước một như vậy là xong. Bước hai, chính là việc chèn đinh kéo vào trong xương. Bác sĩ có thể chọn một trong hai con đường:
Con đường thứ nhất, họ sẽ rạch một đường mổ nhỏ ở hông, sau đó đưa máy khoan vào khoan qua lớp đỉnh của xương đùi:
Bởi xương thực ra chỉ cứng ở phần ngoài, còn lớp tủy bên trong thì tương đối mềm. Do đó, chỉ cần một mũi khoan chỉnh hình là bác sĩ đã có thể tạo ra một đường ống trong tủy xương vừa đủ để luồn đinh kéo vào.
Sau đó, họ cố định vị trí hai đầu của đinh kéo bằng 2 đinh ốc nữa. Nhìn từ bên ngoài, bạn sẽ chỉ thấy tổng cộng 6 vết rạch nhỏ ở trên da tất cả. Chúng sẽ được khâu lại và kết thúc quá trình phẫu thuật tại đây:
Nhìn từ bên ngoài, bạn sẽ chỉ thấy tổng cộng 6 vết rạch nhỏ ở trên da.
Với con đường thứ hai, các động tác tương tự được lặp lại, chỉ có điều thay vì đưa đinh kéo vào xương đùi từ phía trên, các bác sĩ sẽ đưa chúng vào từ phía dưới, khoan từ vị trí của đầu gối:
Đối với xương chày (xương ống chân), thiết bị hầu như luôn luôn được đưa vào từ đầu xương chày gần đầu gối nhất. Hình minh họa bên dưới cho thấy cách đinh kéo được đưa vào, các vết rạch trên da được tạo ra, và nơi xương chày và xương mác có thể được cắt để kéo dài.
Đối với xương bả vai (xương cánh tay trên), thiết bị sẽ được đưa qua đỉnh xương ức gần với vai nhất (từ vai về phía khuỷu tay):
Mặc dù là một cuộc đại phẫu, nhưng với sự đơn giản trong phương pháp, các bệnh nhân kéo dài chi có thể tỉnh và ra khỏi giường vận động ngay trong vòng 12-24 giờ. Họ có thể bắt đầu các bài tập vật lý trị liệu với nặng ngay ngày hôm sau.
Nếu không muốn nằm viện lâu, bệnh nhân có thể xuất viện trong 2-3 ngày, sau khi các bác sĩ chụp X-quang và khám lại các vết mổ cho họ. Phần kỳ diệu của ca mổ này sau đó diễn ra chính tại nhà của bệnh nhân, nơi họ được trao cho một cỗ máy để tự kéo chân mình dài ra mỗi ngày.
Không còn cần tới các bác sĩ, tự bạn sẽ kéo dài chân của bạn ở nhà
Kể từ thời điểm xuất viện, bây giờ là lúc mà thiết bị PRECICE trao quyền cho bạn. Như đã nói, mỗi ngày bạn cần kéo dài khoảng hở ở vết cắt xương đùi của mình rộng ra 1 mm, để các mô xương trám vào vị trí đó và giúp xương của bạn dài ra.
Thiết bị PRECICE làm điều này bằng một động cơ nhỏ bên trong nó, có thể được điều khiển bằng từ trường ngoài. Các bác sĩ sẽ đưa cho bệnh nhân một bộ điều khiển từ bên ngoài (ERC). Nó thực chất là một cỗ máy chứa nam châm quay.
Cấu tạo của đinh kéo PRECICE và thiết bị ERC có thể điều khiển nó từ bên ngoài.
Khi thiết bị ERC được đặt vào đúng vị trí, nam châm quay sẽ kéo theo nam châm bên trong đinh kéo quay. Nó kích hoạt một loạt các bánh răng trong đinh kéo và làm tăng độ dài của nó một cách chậm rãi.
Bác sĩ sẽ chỉ định mỗi ngày bệnh nhân cần thực hiện bao nhiêu lần kéo dài riêng biệt và thời lượng kéo dài cho mỗi lần. Thông thường, bệnh nhân được yêu cầu kéo dài xương 0,75 đến 1 mm mỗi ngày.
Nhưng để kéo được 1 mm đó, bệnh nhân sẽ cần chia thành 4 phiên kéo, mỗi phiên 0,25 mm. Sẽ mất khoảng 2 phút để các nam châm quay và làm đinh kéo bên trong chân họ dài ra đúng độ dài này. Tổng cộng 4 phiên sẽ mất 8 phút tất cả.
Các khảo sát từ bệnh nhân cho biết họ hiếm khi cảm thấy đau trong quá trình kéo dài với máy ERC này.
Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân sử dụng thiết bị tự kéo chân tại nhà
Thiết bị có thể kéo dài tối đa bao nhiêu cm?
Điều này tùy thuộc vào lựa chọn của bệnh nhân và chỉ định của bác sĩ, cùng với loại đinh kéo mà họ sử dụng. Như đinh PRECICE có 3 loại, có khả năng kéo dài tối đa 30 mm, 50 mm và 80 mm.
Như trong video Khoa Pug chia sẻ, anh đã chọn loại đinh có độ dài tối đa 8 cm cho xương đùi và 7 cm cho xương ống chân. Nếu thực hiện cả 2 ca phẫu thuật, nam Youtuber có thể cao lên tối đa 15 cm.
Ca phẫu thuật kéo xương đùi 8 cm sẽ được thực hiện trước. Với tốc độ kéo 1 mm/ngày, anh ấy sẽ cần 80 ngày để kết thúc quá trình kéo xương tại nhà. Trong quá trình đó, Khoa Pug cũng sẽ cần quay trở lại bệnh viện thường xuyên từ 1-2 lần mỗi tháng để khám lại, nhằm đánh giá hiệu quả của ca phẫu thuật bên cạnh việc tập vật lý trị liệu của anh ấy.
Cuối cùng, khoảng 1 năm sau, anh ấy có thể tới bệnh viện để tháo đinh kéo ra khỏi xương của mình. Đây là một phẫu thuật đơn giản hơn rất nhiều so với quá trình lắp đặt nó và bệnh nhân có thể ra về trong ngày.
Có rủi ro nào trong một ca phẫu thuật kéo dài chi hay không?
Tất nhiên, rủi ro là điều mà bệnh nhân luôn phải đối mặt trong một ca đại phẫu như thế này. Các vấn đề nhẹ thường xảy ra bao gồm đau và khó ngủ, co cứng cơ khi cơ bắp không theo kịp độ dài ra của xương, xương chậm lành do cơ địa.
Rủi ro lớn hơn nhưng hiếm gặp là hội chứng khoang, trong đó, các áp lực từ mô mềm bị phù nề đè nén trong khoang kín của chân sau phẫu thuật có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu đến chân nhưng các bác sĩ hoàn toàn có thể kiểm soát được nó.
Rủi ro lớn nhất nhưng rất hiếm khi xảy ra với các ca phẫu thuật kéo dài chi được thực hiện tốt, đó là tình trạng viêm tủy xương hay nhiễm trùng xương. Trong trường hợp bị nhiễm trùng xương, các bác sĩ cần theo dõi sát bệnh nhân, điều trị họ bằng kháng sinh hoặc trong trường hợp cần thiết phải thực hiện thêm một cuộc phẫu thuật để giải quyết tình hình.
Dẫu vậy, phẫu thuật kéo dài chi được đánh giá là an toàn và hiệu quả, không đến mức phải "liều mạng" thực hiện như tiêu đề video của Khoa Pug. Cách anh ấy đặt tiêu đề có thể gây hiểu nhầm và sợ hãi không đáng có cho những ai đang có ý định thực hiện ca phẫu thuật như thế này.
Bạn có thể thực hiện một ca phẫu thuật tương tự?
Điều này phụ thuộc hoàn toàn vào cơ địa của bạn. Hãy nói chuyện với một bác sĩ có chuyên môn trong lĩnh vực phẫu thuật chỉnh hình về điều đó. Đa số người khỏe mạnh và muốn phẫu thuật để tăng chiều cao đều có thể thực hiện thủ thuật này, chỉ cần xương họ có độ dày đủ để luồn đinh kéo vào trong.
Phẫu thuật kéo dài chi có thể được thực hiện một cách an toàn và hiệu quả cả ở trẻ em từ 8 tuổi cho tới người già trên 60 tuổi. Tuy nhiên, đối với kéo dài xương ống chân, phẫu thuật được khuyến cáo chỉ dành cho trẻ từ 16 tuổi trở lên.
Một yếu tố khác phải được xem xét là liệu thiết bị điều khiển từ bên ngoài ERC có thể được đặt đủ gần với đinh kéo PRECICE bên trong xương hay không? Nếu một người bị béo phì và có độ dày mô mềm (cơ, mỡ, da) quá lớn, họ có thể không phù hợp với phương pháp kéo dài chi này.
Ngoài ra, thiết bị từ trường của hệ thống cũng có thể ảnh hưởng tới những người đang đeo máy trợ tim hoặc những người cần chụp cộng hưởng từ MRI.
Một yếu tố cuối cùng mà các bác sĩ đánh giá đó chính là động lực của bạn. Bởi thủ thuật này kéo dài tới 1 năm, yêu cầu bạn phải thường xuyên tự kéo dài chân của mình mỗi ngày tại nhà, chăm chỉ tập vật lý trị liệu và tới bệnh viện khám lại hàng tháng, nó có thể không phù hợp cho những ai quá bận rộn, không có ý chí hoặc thiếu tài chính để trải qua quá trình này.
Tổng hợp