Giống như cách chúng ta bảo vệ bản thân mình khi trời lạnh bằng cơ chế sởn da gà (giúp co các lỗ chân lông lại để làm tăng thể tích khối cách nhiệt do lông tạo ra, làm ấm da) thì cơ chế này cũng giúp cơ thể chống lại cái nóng quá mức của môi trường.
Khi đó, cơ thể sẽ sản sinh ra các protein giúp bảo vệ hệ tim mạch trước các bệnh tim mạch (CVD) như đột quỵ, hay bị mệt lử, kiệt sức vì nắng nóng. Ngoài ra bạn còn cảm thấy ngứa, nổi mẩn đỏ rất khó chịu ở da.
Lý do là mồ hôi bị tắc bên dưới da khi các lỗ chân lông bị "đóng lại" gây kích ứng da. Hơn nữa các chất nhờn tiết ra sẽ kết hợp với bụi bẩn bám trên da cũng khiến cho việc thoát mồ hôi càng trở nên khó khăn hơn.
Bên cạnh đó những nguyên nhân khác như tia cực tím mạnh trong khí quyển, sốc nhiệt do thay đổi môi trường đột ngột từ nơi có máy lạnh ra ngoài trời nắng nóng, bệnh mề đay cholinergic hay dị ứng thời tiết, phấn hoa, phấn trang điểm cũng sẽ khiến da gặp các vấn đề tương tự.
2. Bộ não quá tải: Đau đầu, choáng váng, say nắng
Đau đầu, choáng váng do nắng nóng. Ảnh: Shutterstock
Chắc hẳn bạn đã trải qua cảm giác choáng váng trước cái nóng như đổ lửa, nhất là khi đi ra ngoài trời hay hoạt động quá mức dưới nắng nóng.
Khi hoạt động dưới trời nóng, những tia nắng sẽ chiếu thẳng vào vùng cổ gáy (tương ứng với vùng hành tủy của não bộ - cũng là trung tâm điều hòa thân nhiệt) một cách liên tục khiến trung tâm này bị chấn động và gây rối loạn trong việc điều hòa thân nhiệt.
Khi cái nóng làm cơ thể "quá tải" trong việc điều hòa thân nhiệt một cách tự nhiên kèm theo hiện tượng mất nước cấp, những cơn đau đầu sẽ xuất hiện nhiều hơn và tác động tới vùng mặt cũng như xung quanh mắt (theo WebMD).
Một lý do khác khiến bạn cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, đó là do nhiệt độ cao đòi hỏi tim phải bơm máu nhiều hơn tới da khiến mạch máu dãn ra khiến áp suất máu giảm mạnh và lúc này tim càng phải làm việc nhiều hơn. Hệ quả là lượng máu bơm lên bộ não ít hơn khiến não bị thiếu oxy và điều này có thể khiến con người bị choáng váng, thậm chí ngất xỉu.
3. Tác động tới cơ bắp và các triệu chứng buồn nôn, tiêu chảy, chuột rút, hôn mê
Buồn nôn cũng xuất hiện khi nắng nóng tác động xấu tới cơ thể. Ảnh: iStock
Đây là một trong những triệu chứng đầu tiên của cơ thể khi nhiệt độ quá cao gây mất cân bằng chất điện phân và khử nước, đó là tín hiệu của cơ thể khi thiếu hụt nước và chất điện giải như Kali và Natri.
Việc thiếu hụt Natri (chất điện giải quan trọng nhất nhằm cân bằng dịch và pH trong máu, trợ giúp chức năng thần kinh, cơ) do bị mất đi theo tuyến mồ hôi khi trời nóng còn gây ra chuột rút, buồn nôn hay hạ natri máu, và có thể gây ra các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.
Đến khi cơ thể quá tải thì một hiện tượng kỳ lạ sẽ xảy ra, đó là việc cơ thể không tiết ra mồ hôi nữa do tuyến mồ hôi ngưng hoạt động. Cơ bắp sẽ trở nên "yếu đuối" hơn bao giờ hết vì thiếu đi năng lượng (được cơ thể tạo nên từ đường glocozo). Đó cùng là lý do khiến bạn cảm thấy lười biếng, uể oải khi trời nóng.
4. Tác động tới tim và thận
Nước tiểu có màu đục tối. Ảnh: Shutterstock
Khi bị mất nước do nhiệt độ quá cao đẩy mạnh quá trình khử nước khỏi cơ thể, nước tiểu sẽ trở nên tối màu hơn (dark urine), trái ngược với khi trong nước tiểu có đủ nước kết tinh, màu nước tiểu sẽ có màu vàng và thậm chí trong trẻo.
Tim bạn sẽ đập nhanh hơn trong quá trình khử nước khỏi cơ thể nhằm bơm đủ máu tới các cơ quan của cơ thể để duy trì các hoạt động bình thường.
Công việc của tim càng trở nên khó khăn hơn khi các mạch máu mở rộng tiết diện làm áp suất máu giảm đi.
Thận cũng bị "quá tải" công việc nhưng lượng máu đưa tới cơ quan này cũng bị ít đi so với thông thường làm cho việc duy trì hoạt động của thận một cách bình thường càng trở nên khó khăn hơn.
Bác sĩ Joseph N. Chorley của Bệnh viện Nhi đồng Texas (Texas Children’s Hospital) cho hay: "Với việc giảm đi lượng máu đưa tới thận, sẽ có ít dưỡng khí và dinh dưỡng tới cơ quan này và khiến thận ở trong tình trạng bất lợi".
Trên đây chỉ là một trong những tác động tiêu biểu tới những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, còn vô vàn những hệ quả khác đối với các cơ quan khác khi nhiệt đô tăng cao mà bạn sẽ cần phải lưu ý để hạn chế những tác động xấu tới sức khỏe mùa hè này.
*Bài viết được dịch từ các nguồn: Theactivetimes, Medlatec, Forbes, Health