Phỏng vấn Hứa Kim Tuyền trước thềm Tết Tân Sửu
Chúng tôi gặp gỡ Hứa Kim Tuyền tại phòng tập của St.319 với một tâm thế hoàn toàn thoải mái và sẻ chia. Dù năm 2020 với nhiều người là một nốt lặng thì với Hứa Kim Tuyền, đây là năm anh đã có những dấu ấn cá nhân lẫn trên các nghệ sĩ khác đầy ấn tượng qua các sáng tác cho Hương Giang, Văn Mai Hương, Trúc Nhân, AMEE, Hoàng Dũng,...
Buổi phỏng vấn diễn ra với rất nhiều tiếng cười cùng những quan điểm thẳng thắn. Tôi có hỏi Hứa Kim Tuyền có sợ trước những thông tin trái chiều và có phần "thẳng" quá khi đưa đến công chúng hay không, anh hề không nao núng. Cùng ngồi lại những ngày Tết đến Xuân về, để cùng Hứa Kim Tuyền nhìn về một năm 2020 đầy thú vị lẫn biến động với nền âm nhạc Việt Nam quá nhiều gam màu lẫn cung bậc cảm xúc.
Bạn có cảm thấy hài lòng về năm 2020 của mình?
Đến thời điểm hiện tại, tôi đã hoàn tất được 80% các mục tiêu đề ra đầu năm 2020: phủ sóng mạnh mẽ hơn, làm việc với nhiều nghệ sĩ hơn, có nhiều ca khúc được khán giả biết đến hơn. Tôi cũng được mời làm giám đốc âm nhạc của một show truyền hình thực tế và đặc biệt nhất là trở thành producer chính cho album dreAMEE của AMEE.
Nếu có gì đó tiếc nuối đó chính là việc đã không thể thực hiện lời hứa ra mắt album Colors vì chưa đủ thời gian lẫn khả năng để chu toàn. Tôi khá tiếc vì nếu Colors ra mắt trong năm 2020, tính thời đại của nó sẽ trở nên rõ nét vì đây là các sáng tác của tôi về các vấn đề xã hội, trong đó đã có 3 single được phát hành trước: Nếu Một Mai Tôi Có Bay Lên Trời của Trúc Nhân, Hoa Kỳ của Hoàng Dũng và Ước Mơ Của Mẹ của Văn Mai Hương. Các ca khúc còn lại có chủ đề rất đa dạng: về thú cưng, về du lịch Việt Nam, về căn bệnh Alzheimer của người già,... sẽ mang tính chất vỗ về và dịu xoa nhiều hơn, cũng khá hợp với chúng ta khi nỗi đau đại dịch qua đi.
Và cuối năm, tôi có Đi Về Nhà kết hợp với anh Đen Vâu và JustaTee, cũng có thể xem là một ca khúc về đề tài xã hội, là sản phẩm đạt lượt view cao nhất của tôi trong năm nay. Các ca khúc về xã hội của tôi có thể không bùng nổ hay đạt top này top nọ - nhưng tôi cảm nhận rất rõ sức sống và sự lan tỏa của ca khúc. Rất nhiều những chương trình xã hội, từ thiện đều xin phép tôi để được trình diễn ca khúc này, và rõ ràng nó có một sức sống lâu bền rất riêng mà chẳng cần phải đạt top trending.
Tuy nhiên, không vì thế mà tôi trở nên tự hài lòng với bản thân, tôi moonsign Bạch Dương - sunsign Ma Kết thế nên tôi luôn cầu tiến và “chuyển động” không ngừng với công việc. Nếu năm nay là 80% thì năm sau phải là 100%, thậm chí 200%.
Năm nay, cái tên Hứa Kim Tuyền cũng gây dấu ấn rất lớn với các sản phẩm nhạc quảng cáo với các project Đi Về Nhà, Em Bé, Em Là Châu Báu,... thành công không thua kém bất kì sản phẩm âm nhạc chính thức nào cả?
Thừa nhận thôi: năm nay rõ ràng các bài nhạc quảng cáo rất hay! Và đây cũng là một cách marketing rất hiệu quả.
Nhạc quảng cáo của Hứa Kim Tuyền sẽ rất khác với những bài nhạc quảng cáo đại trà khác. Truyền thống thì cứ theo công thức viết về nhãn hàng, nói lên những tính năng của sản phẩm, những keyword được lặp đi lặp lại. Còn nhạc của tôi mang tính chất “music marketing”, âm nhạc không dùng để nói lên tính năng của sản phẩm mà nhãn hàng đóng vai trò như một người bạn đồng hành. Tôi nghĩ đây mới là phương thức hiệu quả giúp sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng: nhãn hàng đồng hành cùng nghệ sĩ, tạo nên những sản phẩm âm nhạc thực sự chất lượng.
Thành thật mà nói, những bài nhạc quảng cáo chỉ chăm chăm nói về sản phẩm, tính năng các kiểu, chả ai thèm nghe cả, cũng chả ai chủ động click vào nghe đâu. Trừ khi “ghim” vào đầu người ta hay bỏ tiền chạy quảng cáo, chạy view các kiểu... nhưng đó sẽ là một cách khá tiêu cực. Ơ kìa, vì sao phải làm như thế?
Tôi nghĩ cùng số tiền đó, có thể là hơn cho ra một bài nhạc “chất”, một MV ổn thì người ta sẽ tự động vào xem. Lượt view từ đó còn là “organic” nữa kìa, chẳng cần phải chạy quảng cáo, thậm chí khiến người tiêu dùng thiện cảm với sản phẩm của mình hơn.
Làm nhạc quảng cáo thì tiền cũng nhiều hơn nên áp lực gấp 2-3 lần bình thường?
Làm nhạc quảng cáo cho nhãn hàng thì phức tạp hơn, không chỉ là mối quan hệ song phương giữa nhạc sĩ - ca sĩ mà là mối quan hệ từ nhiều phía. Việc đầu tiên tôi làm khi bắt tay với nhãn hàng chính là “dịch” thông điệp của nhãn hàng thành “ngôn ngữ nghệ thuật” của tôi.
Tôi nghĩ trong năm qua, mình cũng đã góp phần giúp định nghĩa lại khái niệm về nhạc quảng cáo của các nhãn hàng: không phải là dạng nhạc nghe một lần rồi thôi mà đó vẫn có thể là những sản phẩm rất chất lượng, có sức sống lâu dài thậm chí có thể đem đi để biểu diễn nữa.
Khi tôi làm nhạc quảng cáo mà được thoải mái sáng tạo, tôi có hứng làm hơn hẳn. Còn những ca khúc ép chữ, bắt tôi phải làm này làm kia mang tính thương mại công nghiệp thì tôi rất sợ.
Năm 2020, Hứa Kim Tuyền đã phải “trả bài” cho những dạng “thương mại công nghiệp” này chưa?
Đã từng. Lúc ấy tôi cảm thấy cực kì toxic, tuột hết cảm xúc, thậm chí bị cáu bẳn. Họ cứ muốn nhồi những thứ không mang tính âm nhạc vào lời bài hát, rồi ép buộc phải gò vào 1 phút 30 giây thông qua những cái brief đặc nghẹt chữ.
Chính vì thế trong khoảng thời gian gần đây, tôi không nhận những dự án này nữa. Khi bắt đầu hợp tác, tôi luôn nói rõ với khách hàng: nếu tôi được tự do sáng tác, tôi sẽ làm. Còn ép buộc nhồi nhét tên nhãn hàng vào, viết về tính năng các kiểu,... tôi rất tiếc phải từ chối.
Dạo này, khi rap trở nên thịnh hành, việc “nhồi chữ” vào còn thê thảm hơn nữa. Bạn biết đấy, viết rap cần có nhịp và flow thật chắc. Câu rap dài hơn câu hát nên lại càng phải gieo vần nhiều hơn. Thế nhưng nhiều người họ không hiểu nên gửi những câu chả có vần và “ép” cho nó vào “khuôn”. Vấn đề này rất nhiều các bạn rapper trẻ cũng phản ánh thời gian qua rồi.
Tôi rất thẳng thắn: viết nhạc quảng cáo là để kiếm tiền. Nhưng mọi thứ nó nên nằm ở giới hạn và chừng mực nào đó. Đa phần những dự án âm nhạc của tôi suốt 4 năm qua đều khiến tôi rất hào hứng và chăm chút từng chi tiết một. Còn một số bài tôi chỉ nghe một lần để kiểm tra lỗi xong gửi đi, chả buồn tải về máy thì tôi cảm thấy quá toxic với nghề của mình, nên từ đó tôi chọn “Say no” với những sản phẩm ấy, cũng là một cách tôn trọng khán giả và chính bản thân mình.
Tôi sẽ không phán xét những ai đang làm nhạc quảng cáo theo cách khiên cưỡng, cũng không ép buộc các nhãn hàng phải thay đổi sự lựa chọn. Cũng cần phải nói, những sản phẩm nhạc quảng cáo không thành công của tôi đều đến từ việc bị ép buộc phải sửa lời bài hát, can thiệp quá sâu. Tôi biết những gì tốt nhất cho một ca khúc, mọi người có thể feedback nhưng tôi luôn khẳng định từ đầu hãy để quyết định sau cùng thuộc về tôi.
Trong thời gian tới, khi nhận các lời mời về nhạc quảng cáo, tôi có nền tảng 3 sản phẩm khá thành công là Đi Về Nhà, Em Là Châu Báu, Em Bé để có thể nói chuyện và thuyết phục các nhãn hàng rồi.
Rõ ràng có một công thức cho sự thành công của những ca khúc nhạc quảng cáo Hứa Kim Tuyền?
Tôi làm nhạc quảng cáo với tâm thế một businessman (doanh nhân). Tôi đang kinh doanh và kiếm tiền từ chất xám, chẳng có gì phải xấu hổ khi thừa nhận việc này cả. Tôi nhạy cảm về đồng tiền và kinh tế nên mỗi khi tôi làm, tôi cũng cần có sự đảm bảo về mặt thương mại. Làm âm nhạc với tôi phải có chiến lược, phải có đường hướng.
Trong năm 2020, anh đánh giá cao những sản phẩm Vpop nào?
Em Bỏ Hút Thuốc Chưa của chị Bích Phương. Gác Lại Âu Lo của Da LAB và Miu Lê và Nàng Thơ của Hoàng Dũng.
Bên cạnh những sản phẩm chất lượng, hẳn không thể không kể đến những “thảm hoạ” theo cách ví von của cư dân mạng?
Phí Phương Anh đúng không (cười). Tôi thực ra chơi rất thân với Phí Phương Anh. Lúc nghe tin Phí Phương Anh đi hát, tôi chỉ nghĩ thầm: “Muốn làm gì thì làm”. Tôi chả muốn cấm đoán hay ép uổng ai, cái chính là tuỳ ở gout âm nhạc của mỗi người mà thôi.
Nói thẳng và nói thật, bài Cắm Sừng Ai Đừng Cắm Sừng Em có phần giai điệu khá hay, khâu production cũng tốt tuy nhiên phần lyrics bị cố ý làm như thế khiến cho tôi khó chịu. Giống như đang uống một ly nước cam mà nhãn ở ngoài để là nước dâu vậy.
Tôi có một series các ca khúc để dành riêng cho việc… lau nhà, đó là những kiểu parody, vui vui nhộn nhộn và Cắm Sừng Ai Đừng Cắm Sừng Em chính là ca khúc nằm trong playlist lau nhà này. Còn vocal của Phí Phương Anh hả? Vocal là… vocal, vậy thôi! (thở dài và cười).
Một chút dự báo của anh về bức tranh âm nhạc trong năm 2021?
Rất thú vị. Cuối năm 2019, tôi dự đoán rap, r&b và disco sẽ “lên ngôi” và năm 2020 đã diễn ra đúng như thế. Dự đoán cũng không khó lắm vì chỉ cần nhìn ra thế giới, xem thị trường đang đi theo hướng như thế nào, đặc biệt là Hoa Kỳ và Hàn Quốc vì sớm hay muộn nó cũng sẽ đến Việt Nam. Tôi nghĩ 2021 sẽ là sự lên ngôi của r&b, disco, funk và phong cách “chill chill” một tí vì đây là lúc khán giả cần nghe những gì một là mang tính vui vẻ, hai là mang tính thư giãn.
Còn ballad thì vẫn sẽ luôn có chỗ đứng trong lòng khán giả Việt Nam nhưng tôi dự đoán ballad sẽ không phải là “món chính” trong năm 2021 đâu. Tôi cũng tuyên thệ sẽ không viết những bản ballad “thuần” nữa ít nhất là trong thời gian sắp tới. Nếu có viết ballad thì nó phải mang đậm cá tính của mình, ví dụ như Tặng Anh Cho Cô Ấy tôi viết cho chị Hương Giang là ballad nhưng mang yếu tố contemporary khá nhiều.
Năm 2021 cũng sẽ là năm các nghệ sĩ ra mắt album cực kì nhiều. Album mới thực sự là tuyên ngôn âm nhạc của người nghệ sĩ. Ngày xưa các nghệ sĩ nhát tay làm album vì không có đầu ra nhưng giờ đây thì thị trường bán đĩa đã sôi động trở lại rồi, in cả nghìn bán hết được cả nghìn bản. Giờ chả ai tiếc vài trăm nghìn để mua một album về cả.
Khán giả giờ đây muốn “nghe” nhiều hơn xem. Họ đã quá quen với những MV tiền tỉ “bom tấn”, các yếu tố “độc lạ” cũng hết nấc rồi nên họ muốn “nghe”. Mà “nghe” một bài không đủ, mà phải là cả một album. Tôi thấy đây là một xu hướng cực kì đáng mừng với thị trường nhạc Việt trong thời gian sắp tới.
Nó cũng nằm ở khía cạnh kinh tế nữa: khi thu nhập lên cao, người dân sẵn sàng chi tiền cho các loại hình giải trí hơn. Giờ đây việc bỏ tiền ra để mua nhạc trên iTunes, mua Spotify để stream nhạc,... chẳng còn là điều lạ lẫm so với vài năm về trước nữa. Khán giả cũng dần ý thức được việc chi trả tiền cho các sản phẩm âm nhạc.
Dự đoán r&b/ chill “lên ngôi” trong năm 2021 đồng nghĩa với việc rap cũng dần qua đỉnh cao rồi?
Rap thì vẫn luôn ở đấy, nếu không đứng riêng lẻ thì cũng xuất hiện cùng với r&b cũng được, chill cũng được, thậm chí ballad cũng được. Tôi không nghĩ rap sẽ thoái trào sớm đâu vì vốn dĩ dòng nhạc này đã có một “zone” riêng rồi, nếu ví pop ballad là “món chính” trong lòng công chúng thì rap như “món khai vị” vậy, không thể thiếu.
Tuy nhiên, phải nhìn thẳng vào sự thật: rap có duy trì được đỉnh cao trong năm 2021 hay không thì giai đoạn nửa đầu năm nay rất quan trọng. Nếu các sản phẩm chính thức của các bạn rapper ra mắt đủ “mạnh”, đủ “thú vị” mới có thể duy trì vị thế của rap được lâu hơn. Còn nếu các sản phẩm không xuất sắc được như những màn trình diễn trên các sân khấu Rap Việt hay King Of Rap thì tôi nghĩ rap sẽ hạ nhiệt.
Khán giả đang trông đợi quá nhiều vào các bạn rapper trẻ, vô hình trung tạo nên áp lực cực lớn lên các bạn. Chính vì lí do này, khi tôi làm việc với các bạn rapper trẻ, tôi đều có chia sẻ để các bạn hiểu được thị trường đang cần gì, trông đợi gì và vận hành ra sao. Nói chuyện với các bạn rapper y chang như cách tôi nói chuyện với thực tập sinh trong công ty St.319 hay AMEE thời gian đầu mới debut thôi.
Tôi không can thiệp vào các sáng tạo âm nhạc của các bạn, tôi chỉ góp ý về phần thông điệp và tác phong làm việc thôi. Tôi luôn khuyên các bạn: cá tính là một chuyện nhưng tác phong làm việc chuyên nghiệp là một chuyện khác. Khi làm nhạc hãy là một nghệ sĩ còn khi ra ngoài làm việc, hãy là một “đối tác” chuẩn mực. Tôi cũng nói với các bạn về những sai lầm: khi vấp ngã hãy tự vấn bản thân trước, nếu oan thì thanh minh còn không thì chẳng việc gì phải giải thích cả.
Anh hẳn theo dõi khá kĩ 2 show Rap Việt và King Of Rap vì đó là nơi “ươm mầm” các nghệ sĩ trẻ cực cá tính?
Thành thật mà nói thì… không. Tôi chỉ xem những màn biểu diễn được mọi người chia sẻ nhiều mà thôi vì thực sự không đủ thời gian. Tôi thích Tlinh từ Rap Việt và Lona của King Of Rap, hai người ở hai thái cực rất khác nhau nhưng tôi biết cả hai sẽ đi rất xa vì cả hai đều biết rõ dấu ấn cá nhân của mình là gì.
Tôi đánh giá cao sự tự tin của Lona. Kiểu cứ nghĩ về cô ấy thì sẽ phì cười, nhưng rõ ràng sự tự tin ấy không phải ai cũng có được. Cô ấy biết rõ mình muốn gì và cần làm gì.
Còn với Tlinh thì tôi đánh giá nghệ sĩ tính của em rất cao, cũng là yếu tố quan trọng nhất giúp bạn tiến xa. Đơn cử, bản demo Em Là Châu Báu của tôi viết so với phần thể hiện của Tlinh đã được nâng tầm lên hẳn, thực sự là một ca khúc của riêng Tlinh.
Tôi nhớ hôm thu âm ca khúc này mưa gió bão bùng đến mức Tlinh không bắt được xe để đến phòng thu. Đến nơi thì lạnh run và bạn thu bị “bạt” hết cả giọng, thậm chí cuối giờ còn xin tôi cho thu lại vì Tlinh cảm thấy giọng bị “chênh phô” rất nhiều.
Tuy nhiên, bản final của Em Là Châu Báu mà bạn đang nghe đến từ chính buổi thu âm đấy: không hoàn hảo nhưng năng lượng và cảm xúc tỏa ra cực lớn, và cũng chính là linh hồn và tinh thần của Em Là Châu Báu. Tôi không thích những gì quá sạch sẽ và vô hồn mà nên “xước” chỗ này một tí, chỗ kia một tí.
Dường như Hứa Kim Tuyền có duyên làm việc với các nữ nghệ sĩ?
Thật vậy. Các nữ nghệ sĩ đều là những “nàng thơ”, nắm giữ một phần “linh hồn” của tôi. Mỗi người đến với tôi đều biết rất rõ mục đích và điều họ mong muốn trong âm nhạc từ tôi. Tôi rất dị ứng kiểu: “Viết cho dùm 1 bài hit hit nhé” nhưng may mắn có vẻ như không cùng tần số nên chưa bao giờ gặp cả.
Chị Hương Giang là một người tính toán với tầm nhìn rất xa, cực kì chủ động, thế nên khi làm xong dự án với chị tôi tự cảm thấy mình tốt hơn. Chị ấy là một người rất thông minh, mọi đường đi nước bước và con đường đều được hoạch định rất kĩ. Đừng nghĩ sau “vũ trụ người thứ ba” thì cô ấy loay hoay trong âm nhạc vì mọi thứ đã nằm trong kế hoạch hết.
Văn Mai Hương nắm giữ “linh hồn” blue, jazz, soul - những thứ rất bay bổng của thuở đầu tôi viết nhạc. Album Hương nắm giữ kí ức của tôi về những cuộc tình đã qua.
AMEE giữ lấy phần “linh hồn” trẻ trung năng động và đáng yêu của tôi. Sắp tới, một bạn chuẩn bị debut lại mang linh hồn “yêu quê hương đất nước” với chất ngũ cung dân gian của tôi nữa. dreAMEE là cơn “ác mộng” của tôi về sự kĩ lưỡng và cầu toàn từ ekip St.319, nhưng sau dự án đó tôi đã học được cách “multitask” rất tốt.
Cảm ơn Hứa Kim Tuyền vì cuộc trò chuyện đầy thú vị này, chúc anh có một năm mới thành công và hạnh phúc!