Vào thời cổ đại, người phụ nữ nào được lựa chọn trở thành nữ nhân của hoàng đế cũng đều xem đó là một vinh quang. Nhưng trên thực tế, vinh quang này vẫn tồn tại không ít phần đau khổ.
Nguyên nhân là vì thời nào cũng chỉ có duy nhất một vị hoàng đế nhưng trong tay người đó lại có hàng trăm nữ nhân luôn trong tình trạng đấu đá đố kỵ với nhau.
Thêm nữa hầu hết các hoàng đế đều sớm qua đời khiến cho tình cảm của những nữ nhân này rất khó nguôi ngoai. Điều khủng khiếp nhất là họ "khó mà sống yên thân" sau khi hoàng đế qua đời.
Vậy thì hậu cung của hoàng đế sẽ ra sao khi người đàn ông mà họ dựa dẫm không còn nữa? Đa phần những nữ nhân này sẽ rơi vào một trong những trường hợp dưới đây.
1. Người có con thì dựa vào con mà sống
Trở thành người của hoàng đế, nếu được sủng ái thì có thể may mắn có con, địa vị cũng sẽ được cải thiện đáng kể cùng với đứa trẻ. Nếu sinh con gái, phi tử đó có thể ăn sung mặc sướng trong cung mà không cần lo lắng điều gì. Nếu may mắn sinh được con trai, dù con trai không được làm thái tử thì cũng có thể được phong vương, như vậy phi tử sẽ cùng con trai được phân đất và sống tiếp phần đời còn lại bên con.
Ví dụ như mẹ của vua Hán Văn Đế đã may mắn khi có con trai trở thành thái tử, sau này trở thành hoàng đế. Bà cũng là người rất quyền lực, trở thành thái hậu có một không hai và suốt đời hưởng vinh hoa phú quý.
2. Số phận của người không có con
Phi tần mỹ nữ bên cạnh hoàng đế nhiều vô kể và không phải ai cũng sinh được công chúa hoàng tử. Thật đau khổ cho những người ấp u hi vọng cả đời nhưng không thể sinh con để được nhờ cậy sau này.
Thường thì sau khi hoàng đế quy tiên, những phi tử không may mắn có thể sẽ phải tuẫn táng (chôn cất chung) cùng vua. Nguyên nhân là vì hoàng đế đều không muốn nữ nhân của mình bị người khác tranh giành quyền lợi. Đây thật sự là cách làm vô cùng nhẫn tâm, giống như Tần Thủy Hoàng và Chu Nguyên Chương đã từng làm.
Tuy nhiên, cũng có một số hoàng đế tiến bộ hơn, không tán thành với cách làm đó. Họ đã phá bỏ tục lệ tuẫn táng, thay vào đó là để để nữ nhân xuất gia trở thành ni cô, chẳng hạn như Võ Tắc Thiên.
3. Số phận của người chưa từng được thị tẩm
Một bộ mỹ nhân trong hậu cung có địa vị không cao, tướng mạo cũng không tồi nhưng cả đời chưa từng được hưởng tình yêu nam nữ với hoàng đế. Nếu may mắn được hoàng đế thị tẩm thì còn có khả năng được sủng ái, cũng có thể sẽ sinh con. Tuy nhiên nếu chưa từng được thị tẩm thì coi như không có chút tiền đồ và hy vọng nào.
Sau khi hoàng đế qua đời, những người này cũng không thể quyết định được vận mệnh của mình. Có người sẽ ở lại trong cung đến khi già chết đi, người không may mắn thì bị tuẫn táng cùng hoàng đế, một số ít khác có thể trở về nguyên quán, giành lại tự do và kết hôn với người khác.
4. Một số trường hợp khác
Ở một số thời đại, khi hoàng đế qua đời, tân đế sẽ chiếm đoạt luôn mỹ nhân trong hậu cung của tiên đế, thứ nhất là không chê và thứ hai là muốn giúp tiên đế tiếp tục chăm sóc cho những phụ nữ đó.
Ví dụ, Tào Phi đã chiếm thê thiếp của cha mình là Tào Tháo, Dương Quảng tiếp quản hai phi tử của Dương Kiên và Lý Trị lấy Võ Tắc Thiên vốn là người của Lý Thế Dân.
Hầu hết những chuyện này đều xảy ra vào thời Nam Bắc triều, thời nhà Đường và thời kỳ Ngũ Đại Thập Quốc.
Nguyên nhân là bởi thời kỳ này người Hồ ở phương bắc cực kỳ sôi nổi, họ có truyền thống lâu đời là con trai được cưới mẹ kế nếu cha qua đời. Bất luận thế nào thì đây không phải là chuyện có thể tranh luận đúng sai, nhưng dù sao vẫn tốt hơn là để những người phụ nữ đáng thương phải tuẫn táng cùng tiên đế, ít nhất như vậy cũng có thể kéo dài tuổi thọ cho các phi tử.
Cũng có trường hợp một số người từng sống với hoàng đế bị ném vào lãnh cung lạnh lẽo và bỏ lại một mình, sống cô độc cho đến hết đời.
Qua những trường hợp kể trên, có thể thấy một người phụ nữ được vào hậu cung và trở thành nữ nhân của hoàng đế chắc chắn là một vinh dự, nhưng đồng thời cũng là một rủi ro lớn, đúng như câu nói "cửa cung sâu như biển, một khi bước vào thì vạn sự đều không thể biết trước".