Trong ẩm thực Việt từ xưa đến nay, củ gừng luôn là một loại gia vị quen thuộc trong nhiều món ăn, từ món cá kho, món gà rang, thịt nướng... Không những thế, củ gừng còn được biết đến với nhiều bài thuốc trị ho đờm vô cùng hiệu quả, lại rất lành tính.
Trong Đông y, gừng tươi còn có tên gọi là Sinh Khương, có vị cay, tính ấm. Có tác dụng tán hàn, long đờm, thường được sử dụng để chữa các chứng phong hàn và kích thích tiêu hóa. Dù bổ dưỡng và tiện dụng đến thế, nhưng nhiều chuyên gia Đông y nhận định gừng là thực phẩm không được dùng tùy tiện,
Thời điểm "độc" không nên dùng gừng trong ngày
Các sách y học cổ có truyền lại câu nói: Sáng sớm ăn gừng, tốt hơn cả uống nước sâm. Buổi tối ăn gừng, ngang với ăn thạch tín.
Theo lương y Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội): Củ gừng vừa có lợi lại vừa có hại. Gừng tốt nhất chỉ nên dùng vào ban ngày, lúc này khí trong dạ dày nhiều, ăn một chút gừng vào sẽ kiện tì ôn vị, khích lệ cho dương khí bốc lên, đem lại tác dụng tăng cường và thúc đẩy tuần hoàn máu, tốt cho tiêu hóa.
Ngược lại, dương khí trong người thu lại vào buổi tối, âm khí trong cơ thể nhiều hơn, tính nóng của củ gừng sẽ phát huy tác hại, gây ra đau bụng, khó ngủ, nóng trong.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết, thay vì dùng gừng, chúng ta nên tăng cường ăn củ cải vào buổi tối. Củ cải là thực phẩm tính lạnh, có tác dụng hạ hỏa thanh nhiệt, làm hết đầy bụng, tốt cho họng trợ giúp tiêu hóa, có lợi cho quá trình nghỉ ngơi.
Dùng gừng đúng cách, cả phụ nữ lẫn nam giới sẽ nhận được những lợi ích sau
Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông Y Hà Nội) cho biết, củ gừng có tác dụng chữa bệnh nhờ chứa thành phần tinh dầu, tinh bột, chất cay. Gừng có tác dụng làm ấm, hồi dương, chống lạnh... nhờ những công dụng tuyệt vời của nó mà có đến 70% các đơn thuốc Đông y đều có vị gừng.
Gừng có tác dụng làm ấm, hồi dương, chống lạnh...
Một số bài thuốc từ củ gừng mà lương y Vũ Quốc Trung chia sẻ như sau:
- Điều trị cảm cúm: Dùng gừng tươi 20g, kinh giới 20 - 30g, tử tô diệp 20 - 30g, trà 30g. Đem tất cả các vị sắc lấy nước, thêm đường đỏ khuấy đều, uống. Dùng rất tốt cho người bị ngoại cảm phong hàn (cảm cúm).
- Chống nôn, tốt cho người say tàu xe: Trước khi lên xe, nếu ăn một lát gừng tươi nhỏ, bạn có thể hạn chế được tình trạng nôn mửa do say xe.
- Tăng cường bản lĩnh quý ông: Hãm gừng với nước nóng, sau đó thêm ít chanh và mật ong để có cốc trà thơm nồng. Loại nước này tốt cho đàn ông bị yếu sinh lý.
- Trị viêm đường hô hấp: Những người bị ho hen, viêm họng... nên ăn một bát cháo nóng nấu với gừng hoặc ly trà gừng nóng.
Hãm gừng với nước nóng, sau đó thêm ít chanh và mật ong để có cốc trà thơm nồng. Loại nước này tốt cho đàn ông bị yếu sinh lý.
- Trị trúng gió: Dùng gừng để đánh gió cũng có tác dụng bởi gừng tính ấm, việc đánh gió bằng gừng giúp người bệnh gia tăng sức đề kháng, mau hết bệnh.
- Bong gân, sưng đau do ngã: Lấy gừng tươi giã nát với ít muối bó vào chỗ đau, để qua đêm sẽ giảm.
Lưu ý khi dùng:
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết gừng là loại gia vị tốt nhưng không nên dùng nhiều vì có thể sinh toét mắt, chảy nước mắt sống. Người có tạng nóng, hay lở miệng, táo bón… cũng không nên tiêu thụ gừng vì có thể khiến tình trạng nặng hơn. Ngoài ra, gừng hư thối cũng có thể tạo ra độc tố vì vậy không nên dùng. Đặc biệt, không nên gọt vỏ củ gừng mà chỉ nên rửa sạch dưới nước kẻo làm mất tác dụng quý báu của nó.