Thông minh cơ trí, Lưu Bá Ôn nhìn thấu con người Chu Nguyên Chương
Lưu Bá Ôn là mưu sĩ của Chu Nguyên Chương, ông không chỉ tài giỏi, mưu trí, mà còn thông hiểu thiên văn, phong thủy. Người đời sau rất tôn sùng Lưu Bá Ôn, thậm chí còn coi ông như bậc thần thánh.
Tục ngữ có câu: Người tính không bằng trời tính. Lưu Bá Ôn sớm đã nhìn thấu bản chất của Chu Nguyên Chương, sau khi phò tá Chu Nguyên Chương lên ngôi Hoàng đế, để tránh gặp họa sát thân, ông đã tìm cớ xin được về quê dưỡng lão.
Nhưng Chu Nguyên Chương làm sao có thể "tha" cho ông dễ dàng như thế, bởi vì trong mắt Chu Nguyên Chương, Lưu Bá Ôn là người vô cùng tài giỏi, có thể trọng dụng, nhưng về lâu về dài sẽ tạo thành mối đe dọa với vương triều của mình. Chính bởi như thế nên Chu Nguyên Chương muốn diệt trừ Lưu Bá Ôn, song lại chẳng thể tìm ra được lý do nào để giết ông.
Có một lần, Chu Nguyên Chương nghe tin Lưu Bá Ôn bị cảm nhiễm phong hàn, liền cử Hồ Duy Dung cùng Thái y đến xem bệnh cho Lưu Bá Ôn. Lưu Bá Ôn hay tin Chu Nguyên Chương sai người đến khám bệnh cho mình liền biết rằng ngày chết của mình đã cận kề.
Theo ghi chép trong sách sử, sau khi xem bệnh cho Lưu Bá Ôn, vị Thái y mà Hồ Duy Dung đưa tới đã kê cho ông một số phương thuốc. Lưu Bá Ôn uống thuốc theo đơn mấy hôm sau thì bệnh nặng mà qua đời. Người đời sau cho rằng đó chính là do Chu Nguyên Chương hạ độc giết Lưu Bá Ôn.
Song cũng có người cho rằng, với bản lĩnh của Lưu Bá Ôn, cớ sao lại không trốn được màn hạ độc ấy?
Thực tế, Lưu Bá Ôn biết rõ tính cách ngoan độc, tàn ác của Chu Nguyên Chương, cho dù trốn được lần một cũng chẳng trốn được lần hai, ông ta sớm muộn gì cũng sẽ tìm cách giết mình, thế nên nếu đã trốn không thoát thì đành chịu chết, giữ lại an toàn cho người thân của mình.
Thực tế đã chứng minh, cái chết của Lưu Bá Ôn đã giúp bảo toàn tính mạng của cả nhà chứ không như những vị công thần khai quốc triều Minh khác, đều khiến cả gia đình bị liên lụy. Sau khi Lưu Bá Ôn qua đời, Chu Nguyên Chương phong ông làm Thái sư, có thể nói là hàng chức tước rất cao.
Kết cục không tốt đẹp của con trai Lưu Bá Ôn
Lưu Bá Ôn có hai người con trai, người con cả là Lưu Liễn, con thứ là Lưu Cảnh. Cả hai người đều được thừa hưởng tài năng từ cha, song cả hai lại đều không có kết cuộc tốt đẹp.
Người con cả Lưu Liễn vì có mâu thuẫn, xích mích với Hồ Duy Dung, bị Hồ Duy Dung ép đến mức phải nhảy xuống giếng tự tử. Người con thứ Lưu Cảnh vốn có thể tránh được tội chết, nhưng vì ông quá bảo thủ nên trốn không thoát khỏi mối họa sát thân.
Lưu Cảnh và con thứ của Chu Nguyên Chương - Chu Đệ vốn quen biết nhau từ sớm, hai người từng cùng nhau đánh cờ, nhưng Lưu Cảnh chưa bao giờ chịu nhường đối phương. Chu Đệ cũng biết rõ về tài năng và học thức của Lưu Cảnh.
Sau khi Chu Đệ đánh đuổi cháu mình là Chu Doãn Văn rồi lên ngôi Hoàng đế, ông từng cử người đến mời Lưu Cảnh. Nhưng Lưu Cảnh cho rằng Chu Đệ làm thế là không phải, soán ngôi của cháu mình là chuyện đại nghịch bất đạo cho nên đã từ chối phò tá cho Chu Đệ.
Chu Đệ tức giận, đã cho mời mà ông không đến liền cử người bắt Lưu Cảnh đến. Lưu Cảnh khi thấy Chu Đệ, vẫn gọi Chu Đệ là điện hạ, Chu Đệ nghe vậy thì rất không vui.
Không những vậy, Lưu Cảnh còn nói một câu: "Dù trăm năm sau, điện hạ cũng chẳng thoát khỏi chữ "soán" (cướp)"! Câu này của Lưu Cảnh đã khiến Chu Đệ tức giận.
Ngôi vị Hoàng đế của bản thân vốn không chính đáng, vậy mà Lưu Cảnh lại dám nói ra câu đó, Chu Đệ tức giận lập tức sai người giam Lưu Cảnh vào đại lao.
Thực ra, nếu Lưu Cảnh chịu xuống nước xin tha với Chu Đệ, thì có lẽ ông đã thoát khỏi tội chết. Nhưng Lưu Cảnh lại quá mức bảo thủ, cổ hủ, nhất định không chịu thừa nhận Chu Đệ là Hoàng đế chính thức, cuối cùng bị Chu Đệ ép đến mức phải tự sát trong nhà lao.
Thực tế, Hoàng đế nhà họ Chu thì vẫn là người họ Chu. Tục ngữ có câu: Kẻ thức thời mới là trang tuấn kiệt. Chu Đệ dù gì cũng đã đoạt được giang sơn, cũng có tài trị vì giang sơn, Lưu Cảnh hà cớ gì mà phải cố chấp đến thế?