Vải dệt Ushikubi có xuất thân từ thành phố nhỏ Hakusan (xưa là làng Ushikubi) ở tỉnh Ishikawa phía Tây Nhật Bản, nổi tiếng với chất vải sáng bóng và độ bền cao bất chấp việc được dệt từ tơ tằm.
Loại vải này được quảng cáo là bền tới mức còn có thể gọi là Kuginuki-tsumugi (釘抜紬, loại vải lụa có thể nhổ cả đinh), vì ngay cả đinh cũng sẽ bật ra khỏi tấm vải Ushikubi.
Tương truyền, vào năm Bảo Nguyên thứ 4 (1159), trong đợt bạo loạn thời Heiji, có hai vợ chồng nọ đã tới chân núi Hakusan làng Mushikubi để lánh nạn. Người vợ đã truyền cho dân làng nơi đây nghề dệt vải tơ tằm; từ đó sản phẩm vải dệt bền của làng Ushikubi ra đời và nổi tiếng khắp cả nước.
Tuy trong thời kì Thế chiến thứ hai, việc sản xuất các sản phẩm thủ công của Nhật nói riêng và vải dệt Ushikubi đã từng có lúc ngừng hẳn, nhưng sau chiến tranh, các ruộng dâu và nghề nuôi tằm đã được khôi phục và làng Ushikubi đã hoạt động trở lại. Vào năm 1988 (năm Chiêu Hòa thứ 63), vải dệt làng Ushikubi đã được công nhận là "Sản phẩm thủ công truyền thống quốc gia".
Một vật dụng làm từ vải dệt Ushikubi.
Vải dệt Ushikubi có gì khác với vải tơ tằm thông thường?
Vải dệt Ushikubi khác với vải dệt hay lụa tơ tằm thông thường ở chỗ chúng được dệt từ những kén tằm do hai con tằm cùng nhả ra một lúc chứ không phải một (còn được gọi là Tamamayu 玉繭, Hán Việt: Ngọc kiển).
Do loại kén trên sẽ tạo ra hai đường tơ quấn vào nhau khi dệt và rất dễ bị rối nếu không được xe sợi bởi thợ lành nghề, nên chúng cũng còn từng được gọi là Kuzumayu くず繭 (kén tằm thừa/ bỏ đi).
Tuy nhiên, với kĩ năng “mài” tơ bằng tay của thợ thủ công cộng với máy dệt Zaguriseishi (座繰製糸, dệt trên khung quay tơ lắp bánh răng để tăng tốc độ quay), sợi tơ tằm đã trở thành một loại vải rất bền, có độ đàn hồi cao và co giãn rất tốt.
Với độ bền cao, chất vải thoáng khí và sự mềm mại, bóng đẹp, vải dệt thủ công Ushikubi không chỉ được sử dụng làm Kimono hay Obi (khăn thắt lưng cho Kimono), mà ngay cả một số bộ sưu tập thời trang Paris cũng sử dụng vải dệt này để may trang phục phương Tây hiện đại.
Ngoài ra, vải Ushikubi cũng có thể được dùng để may các đồ dùng hàng ngày bằng vải như ví, túi đựng bút... rất phù hợp để làm làm quà lưu niệm bởi màu nhuộm và hoa văn trang nhã cũng như độ chắc bền, khó sờn của vải.
Lược dịch