Trong hơn một thập kỷ qua, Ecuador đã chiến đấu hết mình để vực dậy ngành công nghiệp dầu mỏ nổi tiếng.
Quyết định của Washington cấm nhập khẩu năng lượng của Nga do vấn đề Ukraine đã mở ra cơ hội cho Ecuador, quốc gia có trữ lượng dầu trên 8 tỷ thùng, với suy đoán Quito có thể lấp đầy khoảng trống về nguồn cung.
Kể từ năm 2021, các nhà máy lọc dầu của Mỹ đã xem xét liệu Ecuador có thể cung cấp dầu thô nặng mà nhiều cơ sở của họ cần hay không.
Theo Bloomberg, các tập đoàn lọc dầu Mỹ là Valero và Marathon cũng như Shell đã tổ chức các cuộc họp với công ty dầu khí quốc gia của Ecuador là Petroecuador, chịu trách nhiệm hơn 75% sản lượng dầu mỏ của nước này, để đảm bảo nguồn cung dầu thô của họ.
Cơ hội lớn cho Ecuador
Những sự kiện này khiến Ecuador đầy lạc quan với niềm tin rằng, họ cuối cùng sẽ có thể thu hút được nguồn vốn nước ngoài cần thiết để hồi sinh ngành công nghiệp dầu khí đang ốm yếu.
Ecuador đang đứng trước cơ hội lớn để xây dựng lại nền kinh tế ngập trong nợ nần từ việc xuất khẩu dầu.
Đây là một bước đi quan trọng để xây dựng lại nền kinh tế ngập tràn nợ nần của Ecuador, vốn đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, giảm 7,8% trong năm 2020.
Sự can thiệp mạnh tay của chính phủ và tình trạng tham nhũng không được kiểm soát, đặc biệt là trong thập kỷ cầm quyền của cựu Tổng thống Rafael Correa, cùng với môi trường pháp lý không thuận lợi là những yếu tố cản trở đầu tư nước ngoài tại Ecuador.
Điều đó dẫn đến việc các hoạt động thăm dò và phát triển, cũng như bảo trì và tân trang cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng, không được đầu tư trong một thời gian dài, do đó tác động mạnh đến các hoạt động thượng nguồn và sản xuất dầu khí.
Sự suy giảm đều đặn của lĩnh vực năng lượng hydrocacbon của Ecuador đã đè nặng lên nền kinh tế nghèo khó vốn phụ thuộc vào dầu mỏ của đất nước Nam Mỹ này.
Giá dầu thô tăng gần đây cùng với những cải cách trong ngành năng lượng và nhu cầu ngày càng tăng đối với xăng dầu của Ecuador sẽ duy trì đã tăng trưởng sản xuất theo kế hoạch khi nước này chính phủ tìm cách ổn định nền kinh tế ốm yếu.
Những nỗ lực "siêu cải cách"
Sau khi nhậm chức vào tháng 5/2018, Tổng thống Lenin Moreno đã bắt tay vào một loạt cải cách ngành đầy tham vọng nhằm tái thiết ngành công nghiệp dầu mỏ của Ecuador sau một thập kỷ bị lãng quên.
Điều này bao gồm những thay đổi quan trọng đối với quy định trong lĩnh vực hydrocacbon, trong đó tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư tư nhân, vào thời điểm Quito khẩn cấp cần tăng cường đầu tư nước ngoài để khởi động nền kinh tế.
Một cải cách quan trọng khác là sự ra đời của các thỏa thuận chia sẻ sản xuất, được gọi là PSA, thay cho các hợp đồng dịch vụ phí cố định mà chính quyền cựu Tổng thống Correa đưa ra một thập kỷ trước đó..
Các thỏa thuận dịch vụ phí cố định là một rào cản lớn đối với các công ty dầu mỏ muốn đầu tư vào lĩnh vực năng lượng, vì chúng buộc họ phải chịu mọi rủi ro về thăm dò và sản xuất để đổi lấy một khoản phí cố định mà Quito trả cho mỗi thùng dầu thô được sản xuất.
Việc khôi phục các PSA là một bước quan trọng để giúp ngành dầu mỏ của Ecuador có thể thu hút đầu tư trở lại một lần nữa.
Một biện pháp quan trọng khác là ông Moreno quyết định rút Ecuador khỏi Tổ chức Các quốc gia Xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) vào đầu năm 2020, do đó quốc gia Nam Mỹ giàu dầu mỏ này không cần phải tuân thủ hạn ngạch sản xuất của OPEC.
Nhưng bất chấp những cải cách của Moreno, ngành công nghiệp dầu mỏ của Ecuador vẫn không thu hút được mức đầu tư tư nhân mong muốn, một phần do những tranh cãi nảy lửa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2021.
Và khi Tổng thống Guillermo Lasso lên nắm quyền, ông đã ban hành một sắc lệnh bao gồm kế hoạch hành động 100 ngày, nhằm thúc đẩy gia tăng sản lượng dầu của đất nước.
Tổng thống Lasso cũng đang trong quá trình đàm phán lại các thỏa thuận dịch vụ hiện có nhằm chuyển đổi chúng sang PSA, do đó giảm gánh nặng tài chính của chính phủ và khuyến khích đầu tư nhiều hơn vào ngành dầu khí.
Những bước này là rất quan trọng để thúc đẩy sản xuất dầu thô, điều này sẽ mang lại một luồng gió kinh tế cho nền kinh tế nợ nần chồng chất của Ecuador, nơi dầu mỏ là động lực tăng trưởng chính.
Hy vọng "đổi đời" từ dầu mỏ
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), lợi nhuận do sản xuất xăng dầu tạo ra chiếm 6,7% GDP của Ecuador năm 2019. Dầu thô cũng là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Ecuador, chiếm 1/4 kim ngạch xuất khẩu trong cùng năm.
Trong khi Tổng thống Lasso đang đặt mục tiêu sản xuất dầu 1 triệu thùng/ngày vào năm 2025, có những dấu hiệu cho thấy Ecuador đang phải vật lộn để tăng sản lượng bất chấp tất cả các cải cách gần đây.
Trong tháng 1/2022, Ecuador chỉ đạt sản lượng trung bình hơn 442.000 thùng/ngày, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước.
Sự sụt giảm mạnh về sản lượng vào tháng 12/2021 được cho là do tuyên bố bất khả kháng của Quito về việc phải đóng cửa các đường ống dẫn OCP và SOTE của Petroecuador trong hầu hết thời gian trong tháng đó.
Đường ống dẫn dầu của nước này liên tục bị vỡ do các vụ sạt lở đất cũng khiến ngành công nghiệp dầu mỏ gặp bất lợi. Sạt lở đất là nguyên nhân khiến cả hai đường ống bị vỡ vào tháng 4/2020, khiến 15.000 thùng dầu tràn vào sông Coca và sông Napo, đe dọa nguồn cung cấp nước của thành phố Coca gần đó.
Đây không phải là rủi ro lớn duy nhất ảnh hưởng đến khả năng thúc đẩy sản lượng của Ecuador và các chuyến hàng dầu đến Mỹ. Mà vấn đề là nước này còn các khoản trả nợ cho các khoản vay từ các nước châu Á, chủ yếu là Trung Quốc, Thái Lan và Ấn Độ, dưới thời cựu Tổng thống Correa.
Điều đó cùng với việc ngừng hoạt động cơ sở hạ tầng và thiếu đầu tư vào các hoạt động của ngành đang đè nặng lên niềm hy vọng tăng cường sản xuất và xuất khẩu dầu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của Ecuador.