Dịch bệnh do virus corona mới gây ra đang gây thiệt hại nặng nề cho ngành hàng không, đặc biệt là tại Trung Quốc – nơi có tâm dịch Vũ Hán. Hàng chục nghìn chuyến bay đi và đến Trung Quốc đã bị hủy hoặc thậm chí là loại bỏ hoàn toàn khỏi lịch trình khi mà các hãng hàng không phải cắt giảm mạnh công suất để có thể sống sót qua cuộc khủng hoảng tồi tệ.
Những ông lớn như Cathay Pacific, China Southern Airlines và Hainan Airlines đã cho nhân viên nghỉ không lương, trong khi Hong Kong Airlines cắt giảm 400 việc làm. Theo các chuyên gia phân tích James Teo và Chris Muckensturn của Bloomberg Intelligence, những hãng hàng không vốn có bảng cân đối kế toán yếu ớt gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với tình trạng khan hiếm tiền mặt, mặc dù một số hãng quốc doanh có thể nhận được hỗ trợ tài chính.
Dưới đây là những biểu đồ thể hiện dịch bệnh coVid-19 ảnh hưởng như thế nào đến ngành hàng không thế giới.
Những chuyến bay bị hủy
Gần 86.000 chuyến bay cả nội địa và quốc tế đến và đi từ Trung Quốc đã bị hủy trong thời gian từ 23/1 đến 11/2, tương đương 34% chuyến bay bị hủy, theo số liệu từ công ty phân tích dữ liệu hàng không Cirium. Trong gần 3 tuần qua, số chuyến bay được lên lịch ở Trung Quốc cũng giảm khoảng 63%.
Air Macau và Cathay Dragon là 2 hãng có mức độ chịu ảnh hưởng lớn nhất từ thị trường đại lục, theo dữ liệu từ OAG Aviation Worldwide. Cả hai có gần 60% công suất là để phục vụ các thành phố ở Trung Quốc.
China Southern đã hủy bỏ gần 22% chuyến bay đã lên lịch trình, trong khi tỷ lệ hủy bỏ của Xiamen Airlines và Lucky Air cũng là hơn 20%. 3 hãng hàng không lớn nhất Trung Quốc đã giảm khoảng 60 – 80% năng lực cung ứng ghế cho các chuyến bay quốc tế trong giai đoạn 20/1 đến 10/2.
Bán tháo mạnh mẽ
Các cổ phiếu hàng không là một trong những nhóm bị bán tháo nhiều nhất khi dịch bệnh bùng nổ, với chỉ số Bloomberg Asia Pacific Airlines mất 12% trong 1 tháng vừa qua. Ba cổ phiếu hàng không lớn nhất – Air China, China Southern và China Eastern Airlines – đều đã giảm ít nhất 15%.
Các nhà đầu tư rót tiền vào các cổ phiếu hàng không Trung Quốc rất đúng khi lo lắng như vậy. Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA) đã thống kê tác động của các dịch bệnh đến hoạt động vận chuyển hành khách bằng đường hàng không. Khi dịch SARS bùng nổ năm 2003, lượng hành khách hàng tháng mà các hãng hàng không châu Á phục vụ đã sụt giảm 35%, trong đó Cathay Pacific - hãng hàng không hàng đầu Hồng Kông - ghi nhận mức giảm tới gần 80%.
OAG nhận định rằng virus corona sẽ mang đến những tác động mạnh hơn thế.
Khách du lịch và những hành khách đi công tác bằng máy bay có thể nghĩ rằng tránh xa những nơi có dịch hoàn toàn là hành động hợp lý trong thời điểm dịch bệnh bùng nổ. Nhưng World Bank ước tính rằng 90% thiệt hại kinh tế từ dịch bệnh là do những hành động "cảm tính vô lý" của công chúng nhằm tránh dịch bệnh theo những cách không hiệu quả. Ví dụ, dịch Ebola đã gây ra hậu quả khủng khiếp lên ngành du lịch của châu Phi. Tanzania - đất nước nằm cách nơi bùng phát dịch Ebola tới 3.000 dặm và chưa bao giờ ghi nhận ca nhiễm nào - vẫn phải chứng kiến lượng đặt phòng khách sạn giảm 50% trong tháng 10/2014 vì nỗi lo virus. Dịch SARS cũng gây ra những tác động vượt ra cả bên ngoài châu Á, với một loạt vụ vỡ nợ và sáp nhập trong ngành hàng không Bắc Mỹ vì du lịch sụt giảm.
Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến khó lường và chưa biết đâu là đỉnh như hiện nay, ngành hàng không nên chuẩn bị sẵn sàng cho kịch bản gián đoạn. Ngày 3/2, UAE, một trong những trung tâm vận chuyển hàng không lớn nhất thế giới, đã tuyên bố ngừng các chuyến bay tới và đi từ các điểm đến Trung Quốc ngoại trừ Bắc Kinh. Có lẽ đây sẽ không phải là nơi cuối cùng đưa ra động thái như vậy.