Chuyện đạo phẩm nhà Châu Đông Vũ đi tranh Oscar: Tự hào kiểu gì với "nồi lẩu sao chép"?

Bộ phim Better Days (Em Của Thời Niên Thiếu) của Châu Đông Vũ - Dịch Dương Thiên Tỉ mới đây đã được gửi đi tranh cử giải Oscar thứ 93, hạng mục Phim Quốc tế hay nhất. Và hẳn nhiên, cứ mỗi giải thưởng có sự góp mặt của bộ phim này ở vị trí đề cử hay thậm chí là đoạt giải, những tranh cãi xung quanh vấn đề đạo nhái lại được đào bới và bàn tán sôi nổi trở lại. Và rồi trước một sân chơi mang tầm quốc tế như Oscar, kể cả khi Em Của Thời Niên Thiếu tới nay vẫn chưa chắc chắn cho mình 1 suất tham dự đến tận vòng cuối cùng, câu hỏi về giá trị của một đạo phẩm lại một lần nữa nổi dậy. Vậy thì, đạo phẩm có xứng đáng được đi thi Oscar hay không?

Nồi lẩu sao chép đáng xấu hổ và sự ngang ngược của cả ekip lẫn fan

Em Của Thời Niên Thiếu được chuyển thể từ quyển sách có tên Thời Niên Thiếu Tươi Đẹp Ấy của Cửu Nguyệt Hi, từng bị tố đạo nhiều tác phẩm khác. Trong đó, câu thoại của nữ chính giống Bạch Dạ Hành, cảnh cuối của hai nhân vật chính giống cái kết của Ryoji Và Yukiho, cảnh phim bạo lực học đường cũng ăn theo tình tiết trong Ác Ý. Không những thế, Thời Niên Thiếu Tươi Đẹp Ấy còn đạo cả tình tiết trong Phía Sau Nghi Can X. Chính nhờ sự đạo văn trắng trợn này mà Cửu Nguyệt Hi từng trở thành chủ để nóng gây tranh cãi tại mạng xã hội Trung Quốc nói riêng và châu Á nói chung.

Tác phẩm gốc Thời Niên Thiếu Tươi Đẹp Ấy bị tố sao chép nhiều tác phẩm

Tuy nhiên, điều đặc biệt khiến khán giả cảm thấy phẫn nộ chính là lời bao biện của ekip sản xuất rằng Cửu Nguyệt Hi vốn chỉ vay mượn ý tưởng chứ không hề đạo nhái. Trong khi đó, các fan của bộ phim lại khẳng định rằng việc đạo nhái chỉ tiến hành trên nguyên tác tiểu thuyết chứ không liên quan đến bộ phim, vì vậy thành tựu của bộ phim không dính dáng đến tác phẩm gốc. Quan điểm này còn khiến sự phẫn nộ của cư dân mạng đẩy lên đến đỉnh điểm, nhiều người không tiếc lời gọi đây là hành vi "mặt dày", "thiếu tự trọng".

Nhiều fan tỏ thái độ ngang ngược trước tố cáo đạo nhái

Trước những hành vi đó, bộ phim càng nhận thêm nhiều chỉ trích, mỉa mai thậm tệ

Nhiều fan cho rằng, việc tác phẩm gốc đạo nhái không liên quan đến bộ phim

Màn chìm trong "biển nước bọt" của dư luận dù thắng giải liên tục

Giữa một thế giới phẳng, con người có thể tiếp cận nguồn thông tin từ khắp mọi nơi trên thế giới một cách nhanh chóng và dễ dàng. Vì vậy, việc tham khảo ý tưởng trong giới sáng tạo được xem là một điều đáng được thông cảm, thậm chí là hoan nghênh. Suy cho cùng, việc học hỏi để phát triển luôn được ủng hộ hết mình. Tuy nhiên, dễ dàng nhìn thấy được rằng, không một tác phẩm nào được xem là thành phẩm sáng tạo cá nhân khi nó sử dụng y xì nguyên tác được tham khảo. Vì nếu chỉ là copy - paste thì bạn khác gì một cỗ máy ngoài tiệm in, và một cỗ máy như vậy thì sao có thể xem là nghệ sĩ sáng tạo tác phẩm?

Không ai "lấy ý tưởng" lại có cách cư xử trắng trợn như ekip Em Của Thời Niên Thiếu, đưa đứa con dính phốt của mình đi chinh chiến hết giải thường này đến giải thưởng khác

Bên cạnh đó, để bày tỏ sự tôn trọng của mình, đa phần những tác phẩm được lấy ý tưởng từ các sản phẩm sáng tạo trước đó đều được ghi chú tại phần mở đầu hoặc cuối phim cũng như công khai thông tin trên báo chí. Thậm chí, nếu phải phép, tác giả phải có sự xin phép trước khi sử dụng hoàn toàn một phần hoặc lên ý tưởng từ sản phẩm của người đi trước. Như cách bạn tải ảnh từ những trang web được upload miễn phí như Unsplash, bạn luôn được đề nghị gửi lời cảm ơn đến tác giả vì đã đồng ý chia sẻ sản phẩm này. Đây không chỉ là việc làm tránh gây nên những tranh cãi về lâu dài mà còn là ý thức tối thiểu để văn hóa sáng tạo trở nên lành mạnh hơn.

Thật khó để bộ phim nhận giải mà không dính chỉ trích

Trước nghi án chỉ trích, Cửu Nguyệt Hi từng đăng đàn thanh minh nhưng tóm gọn lại cũng chỉ là "cùng chung ý tưởng"

Đáng tiếc thay nguyên tác Thời Niên Thiếu Tươi Đẹp Ấy và ekip sản xuất Em Của Thời Niên Thiếu không làm được điều ấy. Thậm chí, dù bị chỉ ra cụ thể những phân đoạn giống y hệt nhau, nhà sản xuất vẫn bỏ lơ cho đến cùng, tiếp tục mặt dày đưa đứa con bị dính phốt của mình đi chinh chiến hết giải thưởng này đến giải thưởng khác, thậm chí đứng cạnh các tác phẩm nổi bật cả về nội dung lẫn hình thức. Hậu quả của nó là dù nhận được vô số đề cử cũng như giải thưởng nhưng vết nhơ vẫn bám theo Em Của Thời Niên Thiếu một cách lâu dài, điểm đánh giá của phim trên các trang mạng cũng tụt giảm.

Ngay cả khán giả Hoa ngữ cũng không tiếc lời mỉa mai. Đặc biệt, sau khi kết quả của Kim Tượng 2020 được công bố, họ đã gửi lời chúc mừng đến... Higashino Keigo - tác giả của Bạch Dạ Hành thay vì Cửu Nguyệt Hi.

Khi Châu Đông Vũ trở thành Tam Kim Ảnh Hậu trẻ nhất lịch sử điện ảnh Trung Quốc, sánh ngang hàng với Châu Tấn và Chương Tử Di, cô nàng cũng bị mỉa mai không ít, thậm chí là còn bị đưa vào những nghi vấn "mua giải", được BTC "dọn đường". Phải nói là Châu Đông Vũ vốn từ lâu vẫn được đánh giá cao về khả năng diễn xuất nhưng vì bôi bác đạo nhái tác động ít nhiều, cùng sự trơ tráo của ekip sản xuất, sẵn sàng mang đạo phẩm đầy tai tiếng đi tranh đấu với các tác phẩm có tiếng khác nên nữ diễn viên mới bị chỉ trích nặng nề đến như vậy.

Phim xem cũng khá nhưng đừng nghĩ dễ ăn Oscar, nhất là với cái danh "đạo nhái" có sẵn

Đầu tiên, không thể phủ nhận chất lượng của Em Của Thời Niên Thiếu. Hiếm có bộ phim nào thuộc thể loại thanh xuân lại tốt đồng đều về nội dung, hình ảnh, âm thanh lẫn diễn xuất của dàn diễn viên chính đến vậy. Hiệu ứng mà Em Của Thời Niên Thiếu đạt được sau khi ra rạp cũng vô cùng lớn. Nhận được phản hồi tích cực từ giới chuyên gia lẫn khán giả, tác phẩm này hẳn cũng có tiềm lực của riêng mình.

Em Của Thời Niên Thiếu thực chất là một bộ phim hay

Nhưng rồi, với một bộ phim bị xem là đạo phẩm, đến khán giả nước nhà còn không ít người quay lưng, liệu Em Của Thời Niên Thiếu có xứng đáng trở thành niềm tự hào, là đại diện cho Hồng Kông, Trung Quốc đi đến thị trường quốc tế hay không? Phải khẳng định rằng, tiểu thuyết gốc là nội dung chính, tức là một phần gắn liền với bộ phim. Việc xem nghi án của tác phẩm gốc không hề dính dáng gì đến bộ phim là hoàn toàn sai trái, vô lý! Và dù Oscar bao lâu nay vẫn cố gắng tránh đi những tranh cãi không đáng có và dần mở rộng hướng đi cho điện ảnh châu Á thì việc ban tổ chức mạo hiểm để chào đón bộ phim có vết nhơ quá khứ là rất khó. Chẳng một giải thưởng hàn lâm nào lại muốn bị cười nhạo vì trao giải cho một bộ phim bị xem là đạo nhái cả. Vì vậy, con đường của Em Của Thời Niên Thiếu rất chông gai, nhưng chông gai cũng là họa do mình mà ra thôi.

Dù có chiến thắng, bộ phim cũng không nhận được sự yêu mến từ khán giả

Xét về mặt đạo đức sáng tạo, kiếm tiền, và giờ đây là kiếm cả danh dự lẫn vinh quang trên công sức của người khác, Em Của Thời Niên Thiếu không xứng. Điều này không khác gì việc bạn bị người khác nhìn bài nhưng sau đó họ lại đạt điểm cao hơn bạn. "Kẻ nhìn bài" trong bối cảnh bài viết giờ đây mang tầm quốc tế, với sự công nhận lớn lao cùng nhiều lợi ích lâu dài, liệu đâu là sự công bằng cho "người bị cọp-dê"?

Vay mượn ý tưởng của người khác, biến hóa nó vào sản phẩm của riêng mình, đây vốn là điều có thể hiểu và chấp nhận được trong bối cảnh sáng tạo nghệ thuật hiện tại. Nhưng nếu sự tôn trọng giữa người và người vẫn không còn, thì tác phẩm nghệ thuật còn ý nghĩa gì nữa? Vậy rồi, việc một tác phẩm được xem là đạo phẩm như Em Của Thời Niên Thiếu được Oscar liệu có còn giá trị trong mắt khán giả hay không? Hẳn nó sẽ chỉ trở thành một trò cười khác mà thôi, và chắc chắn giống như Kim Kê thì Oscar cũng sẽ bị người đời mắng nhiếc, suy diễn là "mất chất", "suy đồi đạo đức" cho đến nhiều năm sau nữa.

Nguồn ảnh: Sưu tầm, Takoyaki Asia